1-570/1

1-570/1

Belgische Senaat

ZITTING 1996-1997

7 MAART 1997


Wetsvoorstel tot instelling van het actief en passief kiesrecht bij gemeenteraadsverkiezingen voor de onderdanen uit landen die geen lid zijn van de Europese Unie

(Ingediend door de dames Delcourt-Pêtre en Merchiers)


TOELICHTING


De ontwikkeling van een beleid dat gericht is op de integratie van migranten, is een van de aandachtspunten van de regering.

De toekenning van het actief en passief kiesrecht op lokaal vlak is onmiskenbaar het onontbeerlijke sluitsluk van die integratie.

De gemeente is de plaats waar het burgerschap het meest concreet en het meest actief beleefd wordt, via de familiale en/of sociale banden die er gesmeed worden.

Op dit bestuursniveau kan de politiek het dichtst bij de burger worden gebracht.

Het feit dat men ergens woont, verantwoordt dus op zich dat men aan het plaatselijk bestuur deelneemt.

Daarenboven is de verwerving van de Belgische nationaliteit niet het doorslaggevend gegeven in het integratieproces.

Elk individu heeft een persoonlijk verleden dat verankerd is in een welbepaalde sociaal-culturele context, die op zijn beurt deel uitmaakt van zijn identiteit.

Voor de migrant is zijn nationaliteit heel vaak de enige band die overblijft met dit verleden en die persoonlijke achtergrond.

Kiezen voor integratie in een welbepaalde samenleving moet kunnen zonder dat men zijn persoonlijk verleden verloochent.

Het streven naar het behoud van die sociaal-culturele verankering en van de oorspronkelijke nationaliteit is niet strijdig met de wil om zich op een bepaald ogenblik te integreren in een samenleving waarin men verblijft en met het feit zelf van die integratie.

Het Wetboek van de Belgische nationaliteit bevordert weliswaar de vrijwillige verkrijging van de Belgische nationaliteit maar de stelling dat de toekenning van het actief kiesrecht onlosmakelijk verbonden is met de verkrijging van de Belgische nationaliteit is veel te extreem.

Er mag immers geen afbreuk worden gedaan aan het recht van eenieder om zijn oorspronkelijke nationaliteit te behouden, ongeacht de redenen daarvoor. Dit recht is een grondrecht.

Drie Europese landen hebben reeds initiatieven genomen : de republiek Ierland heeft sedert 1963 het actief en passief stemrecht toegekend aan buitenlanders zonder onderscheid van nationaliteit. In 1977 heeft Denemarken het actief en passief stemrecht toegekend aan onderdanen van Finland, IJsland, Noorwegen en Zweden. Dit recht werd in 1981 uitgebreid tot alle vreemdelingen. Nederland heeft in 1985 het actief en passief stemrecht toegekend aan alle vreemdelingen, met uitzondering van de diplomaten en hun familie.

Daar voor niet-Europese vreemdelingen de deelneming aan het plaatselijk bestuur eng verbonden is met het verblijf, impliceert de nadere regeling van de uitoefening van het recht dat voorwaarden worden gesteld met betrekking tot de duur van het verblijf.

Voor de uitoefening van het actief kiesrecht (artikel 3) wordt geëist dat de betrokkene gedurende vijf jaar ononderbroken in de gemeente verblijft. Voor de uitoefening van het passief kiesrecht (artikel 4) wordt een soortgelijke termijn van tien jaar geëist.

Andrée DELCOURT-PÊTRE.

WETSVOORSTEL


Artikel 1

Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

Art. 2

In artikel 1 van de gemeentekieswet van 4 augustus 1932 wordt een § 1ter ingevoegd luidende :

« § 1ter . De onderdanen van andere landen dan de Lid-Staten van de Europese Unie die voldoen aan de voorwaarden bedoeld in § 1, 2º, 3º en 4º, en die kunnen aantonen dat zij sedert ten minste vijf jaar ononderbroken in België verblijven, zijn eveneens gemeenteraadskiezers.

Aan deze laatste voorwaarde moet voldaan zijn uiterlijk op de dag waarop de kiezerslijst wordt afgesloten. »

Art. 3

In artikel 65 van dezelfde wet worden na het eerste lid de volgende leden ingevoegd :

« De onderdanen van andere landen dan de Lid-Staten van de Europese Unie die voldoen aan de in het eerste lid, 2º en 3º, bedoelde kiesbevoegdheidsvoorwaarden en die kunnen aantonen dat zij sedert ten minste tien jaar ononderbroken in België verblijven, kunnen eveneens tot gemeenteraadslid verkozen worden en gemeenteraadslid blijven.

Aan de laatste voorwaarde moet voldaan zijn uiterlijk op de dag waarop de kiezerslijst wordt afgesloten. »

Art. 4

De Koning wordt belast met de uitvoering van deze wet.

Andrée DELCOURT-PÊTRE.
Nadia MERCHIERS.