Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 7-1476

van Alexander Miesen (MR) d.d. 3 februari 2022

aan de minister van Energie

Energiepreise - Senkung - Energieabhängigkeit - Abschaltung der Atomkraftwerke - Auswirkung Energieprijzen - Verlaging - Energieafhankelijkheid - Sluiting kerncentrales - Gevolgen

energieprijs
onafhankelijkheid van energie
stillegging van een centrale
energieproductie

Chronologie

3/2/2022Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 10/3/2022)
9/5/2022Antwoord

Vraag nr. 7-1476 d.d. 3 februari 2022 :

Diese Frage betrifft die Energiepreise (föderale Materie), welche die unterschiedlichen Kompetenzen anderer Gemeinschaften und Regionen berühren.

Auf meine Frage Nr. 7-1208 (27. April 2021) in Bezug auf die Stromversorgung haben Sie mir geantwortet, dass die Energiekosten für die Bevölkerung bezahlbar bleiben müssten und die Föderalregierung dementsprechend Maßnahmen ergreifen werde, um diese Bezahlbarkeit zu garantieren, bzw. zu überwachen.

Nun steigen die Energiepreise stetig weiter. Die Abschaltung der Atomkraftwerke und die damit verbundene Abhängigkeit, von anderen Ländern, sowohl bei der Versorgung als auch beim Preis, bereiten mir Sorge. Der aktuelle Konflikt rund um die Ukraine und die damit verbundenen Konsequenzen für die Energieversorgung Europas dokumentieren m.E. nochmals deutlich, wie gefährlich diese erhöhte Abhängigkeit sein kann.

Daher erlaube ich mir, Ihnen folgende Fragen zu stellen:

1) Wie schätzen Sie für Belgien die Auswirkung der Abschaltung der Atomkraftwerke auf die Energieversorgung und die Energiepreise ein?

2) Sehen Sie Möglichkeiten, die Energieabhängigkeit und die damit verbundenen steigenden Kosten einzuschränken?

3) Wie soll Belgien zukünftig mit Energie versorgt werden?

_____________________

Deze vraag betreft de energieprijzen (federale aangelegenheid), die betrekking hebben op de verschillende bevoegdheden van de gemeenschappen en gewesten.

Op mijn vraag nr. 7-1208 (27 april 2021) over de elektriciteitsvoorziening heeft u geantwoord dat de energiekosten betaalbaar moeten blijven voor de bevolking en dat de federale regering daarom maatregelen zal nemen om deze betaalbaarheid te garanderen respectievelijk te controleren.

De energieprijzen blijven ondertussen gestaag stijgen. De sluiting van de kerncentrales en de daarmee gepaard gaande afhankelijkheid van andere landen, zowel wat de voorziening als wat de prijs betreft, baren mij zorgen. Het huidige conflict over Oekraïne en de gevolgen daarvan voor de energievoorziening van Europa tonen volgens mij eens te meer duidelijk aan hoe gevaarlijk deze toegenomen afhankelijkheid kan zijn.

Daarom ben ik zo vrij u de volgende vragen te stellen:

1) Hoe schat u voor België de impact in van de sluiting van de kerncentrales op de energievoorziening en de energieprijzen?

2) Ziet u mogelijkheden om de energieafhankelijkheid en de bijbehorende stijgende kosten te beperken?

3) Hoe zal België in de toekomst van energie worden voorzien?

Antwoord ontvangen op 9 mei 2022 :

1) Wat betreft de bevoorradingszekerheid in elektriciteit heb ik een capaciteitsvergoedingsmechanisme («CRM») ingesteld, hetgeen bestaande capaciteit in de markt moet behouden en nieuwe capaciteiten moet aantrekken teneinde de kernuitstap op te vangen. In oktober is daar een eerste succesvolle veiling voor georganiseerd.

De elektriciteitsprijs in ieder land wordt zo goed als steeds bepaald door fossiele centrales, zelfs al bevinden deze centrales zich niet in dat land. Fossiele centrales zijn quasi steeds de duurste vorm van energieproductie, hoofdzakelijk wegens de brandstofkosten en de verplichte aankoop van uitstootrechten onder het Europese emissierechtensysteem (ETS). Desondanks worden zij op de Day-Ahead markt steeds geselecteerd omdat de hoeveelheid goedkopere, uitstootarme elektriciteitsproductie te klein is om aan de Europese vraag te voldoen. Hierdoor vormen fossiele centrales de grootste bepalende factor van de groothandelsprijs voor elektriciteit.

In kader van het recentelijk opgestelde rapport inzake bevoorradingszekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid werden diverse scenario’s onderzocht met betrekking tot de bevoorradingsimplicaties van de kernuitstap. Zo werd het scenario waarbij 2 GW nucleaire capaciteit online wordt gehouden afgewogen tegen scenario’s met een volledige kernuitstap. Vervolgens worden de gasprijzen en de prijzen van CO2-uitstootrechten gevarieerd tussen diverse niveaus. Uit de resultaten blijkt dat de Belgische groothandelsprijs voor elektriciteit vooral een grote blootstelling aan de gasprijs kent: in alle scenario’s leidt een stijging van de gasprijs tot een evenredige stijging van de elektriciteitsprijs. Een stijging van de prijs voor CO2-uitstootrechten wordt voor ongeveer 40 % meegenomen in de stijging van de elektriciteitsprijs. Het gemiddelde prijsverschil tussen het scenario met een volledige kernuitstap en de andere scenario’s is daarentegen zeer beperkt.

Bij lage gasprijs en hoge CO2-prijs ontstaat een duidelijke gas-before-coal situatie, waarbij nieuwe, efficiënte gascentrales bestaande koolstofintensieve bruinkool- en steenkoolcentrales naar de staart van de aanbodcurve duwen. Dit zorgt voor een verhoogde rendabiliteit van de gascentrales en reduceert het aantal draaiuren van koolcentrales. Bij lage CO2-prijs en hoge gasprijs ontstaat het omgekeerde coal-before-gas effect.

Uit de simulaties kan geconcludeerd worden dat de Belgische groothandelsprijs voor elektriciteit nu en in de toekomst hoofdzakelijk gedreven wordt door de gasprijs en, in tweede instantie, door de CO2-prijs. De zeer beperkte effecten van een volledige kernuitstap met een «grote» of «kleine» CRM (op vlak van het aantal nieuwe gascentrales), of van een verlenging van 2 GW nucleaire capaciteit op de groothandelsprijs voor elektriciteit zijn een ordegrootte kleiner dan die van de gas- en CO2-prijzen.

2) België treft structurele maatregelen om de afhankelijkheid van fossiele energiebronnen en de blootstelling van risico’s van hoge kosten op termijn duurzaam te verminderen. Naast de geplande verdere uitbouw van de hernieuwbare elektriciteitsopwekking (ik denk hierbij in de eerste plaats aan de substantiële uitbreiding van onze offshore capaciteit via de uitbouw van een extra windenenergiepark in onze territoriale wateren) zijn er ook de plannen voor de verdere uitbouw van onze Belgische interconncectiecapaciteit.

Momenteel is België uiteraard onderhevig aan de onvoorziene hevige prijsschommelingen op de internationale energiemarkten, in de eerste plaats de gasprijs.

Hierbij mag wel gepreciseerd worden dat (a) ook op vlak van gas België is begiftigd met een centrale positie in een heel sterk uitgebouwd interconnectienetwerk en (b) niet rechtstreeks afhankelijk is van de import van Russisch aardgas.

3) Op vlak van elektriciteitsopwekking zal in België naar de toekomst toe de rol van hernieuwbare energiebronnen (offshore en onshore windkracht en zonne-energie) steeds prominenter worden. Dankzij een nog verder uitgebouwd interconnectienetwerk zal België, nog veel meer dan nu, kunnen beroep doen op hernieuwbare elektriciteitsopwekking in het buitenland. Elektriciteitsopwekking op basis van fossiele brandstoffen zal naar de toekomst toe steeds meer beperkt worden tot tijdelijke opvangcapaciteit voor die momenten waarbij een relatief grote vraag naar elektriciteit tijdelijk niet kan opgevangen worden door de beschikbare hernieuwbare energieopwekking.

In de toekomst zal er ook een belangrijke rol zijn weggelegd voor waterstof als supplementaire alternatieve energiebron.