Fachkräftemangel - Gefährdung des Wirtschaftsstandortes - Maßnahmen Tekort aan geschoolde arbeidskrachten - Bedreiging van de economische aantrekkelijkheid - Maatregelen
tekort aan arbeidskrachten
arbeidsmarkt
grensarbeider
werkgelegenheidsbeleid
28/9/2021 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 28/10/2021) |
3/11/2021 | Antwoord |
da der Fachkräftemangel sowohl in den Zuständigkeitsbereich der Gemeinschaften (Wirtschaftsförderung und Aus- und Weiterbildung) als auch in den Zuständigkeitsbereich der Föderalregierung (Wirtschaftsstandort) fällt, hat diese Frage einen transversalen Charakter.
Der Fachkräftemangel ist ein Problem, dass sich in den letzten Jahren immer mehr verschärft. Laut Statbel waren im zweiten Trimester 2021 ganze 172 000 Stellen nicht besetzt. Die Corona-Krise hat die Situation in manchen Branchen noch verstärkt. So etwa im HORECA-Bereich, in dem sich viele Personalmitglieder aufgrund der langen Schließungsphasen beruflich umorientiert haben.
Mittlerweile hat sich der Fachkräftemangel zu einer überaus ernsten Bedrohung für die wirtschaftliche Entwicklung in unserem Land entwickelt. Betriebe können nicht expandieren, müssen Aufträge zurückweisen oder im schlimmsten Fall sogar schließen, da schlicht und einfach kein Personal vorhanden ist, welches die Arbeit leisten kann.
Lösungsansätze für dieses Problem sind natürlich die Aktivierung von Arbeitslosen, eine hochwertige Aus- und Weiterbildung und ein effizientes Unterrichtswesen. Zudem sind die stetige Steigerung der Attraktivität und Vermarktung des Wohn- und Arbeitsstandortes Belgien ein Weg. Leider fürchte ich jedoch, dass all diese Maßnahmen nicht ausreichen werden, um eine dauerhafte und auch zügige Lösung dieses Problems herbei zu führen. M.E. muss der belgische Staat auch über eine gezielte Zuwanderung von qualifiziertem Personal in unseren Arbeitsmarkt nachdenken. Wir benötigen Menschen aus dem Ausland, die mit ihren Fachkenntnissen, bzw. ihrem Willen zur Aneignung dieser Fachkenntnisse, in unseren Arbeitsmarkt immigrieren.
Als Vertreter der Deutschsprachigen Gemeinschaft erlaube ich mir zudem auf die besondere Situation Ostbelgiens hinzuweisen. Fachkräfte werden in Ostbelgien erfolgreich im dualen System ausgebildet und haben gute Kenntnisse der französischen und teilweise auch der luxemburgischen Sprache. Diese Voraussetzungen führen in Kombination mit der geographische Nähe zum Großherzogtum, in dem u.a. die Löhne und Gehälter deutlich attraktiver sind, dazu, dass die Abwanderung ostbelgischer Fachkräfte nach Luxemburg sehr hoch ist. Die Situation zwischen Ostbelgien und Luxemburg ist dadurch stark aus der Balance, da umgekehrt kaum Luxemburger nach Belgien, bzw. Ostbelgien, arbeiten kommen. Der Fachkräftemangel in meiner Heimatregion ist dadurch besonders akut.
Deshalb möchte ich Ihnen folgende Fragen stellen:
1) Über welche genauen Zahlen und Statistiken zum Facharbeitermangel verfügen Sie?
2) Wie schätzen Sie die Auswirkungen des steigenden Facharbeitermangels auf die belgische Wirtschaft ein?
3) Welche Maßnahmen ergreifen Sie, um den Fachkräftemangel zu bekämpfen?
4) Was setzen Sie der übermäßigen Abwanderung von Fachpersonal in benachbarte Regionen entgegen?
5) Wie stehen Sie zu einer gezielten Zuwanderung in unseren Arbeitsmarkt?
_______________________
Aangezien de bestrijding van het tekort aan geschoolde arbeidskrachten een bevoegdheid is van zowel de deelstaten (ondersteuning van de economie, opleiding en bijscholing) als de federale overheid (economische aantrekkelijkheid), heeft deze vraag een transversaal karakter.
Het tekort aan geschoolde arbeidskrachten is een probleem dat de laatste jaren steeds nijpender is geworden. Volgens Statbel waren er in het tweede kwartaal van 2021 172 000 banen niet ingevuld. De coronacrisis heeft de situatie in sommige sectoren nog verergerd. Dat geldt voor de horeca, waar veel personeelsleden na de lange sluitingsperiodes hebben besloten van werk te veranderen.
Intussen is het tekort aan geschoolde arbeidskrachten een zeer ernstige bedreiging geworden voor de economische ontwikkeling van ons land. Bedrijven kunnen niet groeien, moeten orders afwijzen of, in het ergste geval, zelfs sluiten omdat er gewoon geen personeel is om het werk te doen.
Mogelijke oplossingen voor dit probleem zijn natuurlijk de activering van werklozen, kwalitatief hoogstaande opleidingen en bijscholing alsook een efficiënt onderwijssysteem. Daarnaast is de voortdurende verbetering van de aantrekkelijkheid en de marketing van België als woon- en werkomgeving een optie. Helaas vrees ik echter dat al die maatregelen niet zullen volstaan om tot een duurzame en snelle oplossing van dit probleem te komen. Volgens mij moet de Belgische Staat ook nadenken over gerichte immigratie van gekwalificeerd personeel naar onze arbeidsmarkt. We hebben mensen uit het buitenland nodig die naar onze arbeidsmarkt immigreren met hun deskundigheid of hun wil om die deskundigheid te verwerven.
Als vertegenwoordiger van de Duitstalige Gemeenschap zou ik ook willen wijzen op de bijzondere situatie van de Oostkantons. De geschoolde arbeidskrachten in de Oostkantons worden met succes opgeleid in het duale systeem en hebben een goede kennis van de Franse en deels ook de Luxemburgse taal. Deze randvoorwaarden, in combinatie met de geografische nabijheid van het Groothertogdom, waar onder meer de lonen heel wat aantrekkelijker zijn, maken dat de migratie van geschoolde arbeidskrachten uit de Oostkantons naar Luxemburg zeer aanzienlijk is. Het evenwicht tussen de Oostkantons en Luxemburg is daardoor enorm verstoord, want omgekeerd komen er nauwelijks Luxemburgers in België of de Oostkantons werken. Het tekort aan geschoolde arbeidskrachten in mijn thuisregio is dan ook bijzonder nijpend.
Daarom zou ik u de volgende vragen willen stellen:
1) Over welke precieze cijfers en statistieken beschikt u met betrekking tot het tekort aan geschoolde arbeidskrachten?
2) Hoe beoordeelt u de impact van het groeiende tekort aan geschoolde arbeidskrachten op de Belgische economie?
3) Welke maatregelen neemt u om het tekort aan geschoolde arbeidskrachten te verhelpen?
4) Wat doet u om de buitensporige migratie van geschoold personeel naar naburige regio's tegen te gaan?
5) Hoe staat u tegenover gerichte immigratie naar onze arbeidsmarkt?
1) Uit de Statbel-vacaturestatistieken blijkt inderdaad dat het aantal vacatures (en de vacaturegraad) al twee trimesters op rij toeneemt. Daardoor is het aantal vacatures medio 2021 opnieuw groter dan in 2019. Daarnaast zijn er de gegevens van de gewesten over de knelpuntberoepen (te vinden op de websites van de diensten voor arbeidsbemiddeling). Verschillende van de beroepen komen voor op de lijsten van de vier diensten voor arbeidsbemiddeling. Een aantal daarvan vereisen hooggeschoolde profielen (verplegers, werfleiders, informatici), maar voor andere volstaan kortere opleidingen (bestuurder zware voertuigen, onderhoudspersoneel). De bottleneck zit dus niet enkel bij een mismatch in het arbeidsaanbod, maar mogelijk ook in de aantrekkelijkheid van bepaalde jobs.
2) Inschatten wat de exacte noden van onze arbeidsmarkt in de komende jaren zijn, is uiteraard een moeilijke oefening. Het is alleszins duidelijk dat er een structureel tekort is aan bepaalde profielen. De situatie is weliswaar genuanceerd: er zijn ook personen die beschikbaar zijn om te werken, maar die heel moeilijk aan het werk raken (en blijven). Ik verwijs u naar de recente verslagen die zowel de OESO als de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid in 2020 publiceerden over de toekomst van werk voor kortgeschoolden, daarin worden de verschillende kanten van deze skills mismatch belicht.
3) De matching op de arbeidsmarkt is in de eerste plaats een verantwoordelijkheid van de gewesten en gemeenschappen, onder meer via hun vormingsbeleid, de begeleiding van de werkzoekenden en het actief arbeidsmarkbeleid. De federale regering ondersteunt deze inspanningen op beide vlakken.
Ook de federale regering neemt haar verantwoordelijkheid op, in overleg met de sociale partners en de deelstaten. Zo heeft de regering beslist dat elke werknemer individueel vijf dagen opleiding moet krijgen. Ook wordt een individuele opleidingsrekening gecreëerd. Daarnaast werden er tijdens het begrotingsconclaaf heel wat maatregelen beslist om de instroom naar knelpuntberoepen te vergemakkelijken en te ondersteunen, zoals bijvoorbeeld de aanpassing van de plafonds om een gewestelijke premie te combineren met een werkloosheidsuitkering, het mogelijk maken van gedeeltelijke cumulatie van werkloosheidsuitkeringen met een loon in een knelpuntberoep gedurende een bepaald aantal maanden, of bijvoorbeeld ook de verbetering van de work-life balans en andere maatregelen in het kader van de zwaarte van de functie om de aantrekkelijkheid van bepaalde beroepen te vergroten.
4) Het principe van vrij verkeer van werknemers levert ons land veel baten op, en we beschouwen dit nog steeds als een fundamentele vrijheid. De creatie van goede banen in ons land is in dat licht de beste manier om talentvolle werknemers hier te houden.
5),De gewesten zijn bevoegd om hun eigen beleid inzake economische migratie uit te stippelen, volgens de noden van hun arbeidsmarkt. We verwijzen u graag door naar de bevoegde gewestelijke diensten.