BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2020-2021
________
24 augustus 2021
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 7-1333

de Alexander Miesen (MR)

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Buitenlandse Handel, en de Federale Culturele Instellingen
________
Kongo - Umgang mit der Geschichte - Reparationen Congo - Omgang met de geschiedenis - Herstel
________
Democratische Republiek Congo
kolonialisme
cultuurgoed
geschiedenis
________
24/8/2021Verzending vraag
14/10/2021Antwoord
________
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 7-1333 d.d. 24 augustus 2021 :

Diese Fragen bezieht sich auf die geschichtliche Aufarbeitung der Geschehnisse während der Kolonialzeit der heutigen Demokratischen Republik Kongo unter dem Königreich Belgien und ist somit von breitem öffentlichen und transversalen Interesse.

Belgien herrschte über den heutigen Kongo in so brutaler Weise, dass sogar die anderen Kolonialmächte der Epoche entsetzt waren. Anfang des 20. Jahrhunderts wurden unter König Leopold II. Millionen von Kongolesen umgebracht und verstümmelt. Erst 2020, also 60 Jahre nach der Unabhängigkeit des Landes, schickte der König Philippe einen Brief an die Regierung in Kinshasa und drückte sein «tiefstes Bedauern für die Verletzungen der Vergangenheit» aus. Noch heute klingen allerdings die Geschichten der Kolonialzeit nach und werden teils heftig in den Debatten um den Umgang mit dieser Zeit thematisiert.

Viele Länder mit einer Kolonial- oder Apartheidgeschichte sprechen nun offen über mögliche Rückgaben von Kulturschätzen oder materielle und immaterielle Entschädigungen für die erlittenen Gräuel. In der belgischen Kongo-Kommission wird nun mit dieser Vergangenheit aufgeräumt.

Vor dem Hintergrund der Wichtigkeit der Aufklärungsarbeit dieser Zeit erlaube ich mir, Ihnen folgende Fragen zu stellen:

1) Gibt es konkrete Pläne zur Rückgabe von Kulturschätzen an den Kongo?

2) Haben dazu bilaterale Gespräche mit den Volksvertretern der Demokratischen Republik Kongo stattgefunden?

3) Wie könnte eine offene Diskussion über die Gräuel der Vergangenheit im Zuge der Kolonialzeit geführt werden?

______________________

Deze vraag heeft betrekking op de historische benadering van de gebeurtenissen tijdens de koloniale periode van de huidige Democratische Republiek Congo onder het Koninkrijk België en is bijgevolg van groot openbaar en transversaal belang.

België heerste op zo'n brutale manier over wat nu Congo is, dat zelfs de andere koloniale mogendheden uit die tijd er ontzet over waren. In het begin van de 20e eeuw, onder koning Leopold II, werden miljoenen Congolezen vermoord of verminkt. Pas in 2020, 60 jaar na de onafhankelijkheid van het land, stuurde Koning Filip een brief naar de regering in Kinshasa, waarin hij zijn «diepste spijt» betuigde "voor die wonden uit het verleden". De verhalen van het koloniale tijdperk laten echter ook vandaag nog hun sporen na en wakkeren soms verhitte debatten aan over de historische benadering van deze periode.

Heel wat landen met een koloniaal of apartheidsverleden spreken tegenwoordig openlijk over de mogelijke teruggave van cultureel erfgoed of materiële en immateriële compensatie voor de begane wreedheden. In België probeert de bijzondere Congocommissie momenteel duidelijkheid te scheppen over dit verleden.

Gelet op het belang van deze opheldering zou ik u de volgende vragen willen stellen:

1) Zijn er concrete plannen om cultureel erfgoed terug te geven aan Congo?

2) Hebben er hierover bilaterale gesprekken plaatsgevonden met de volksvertegenwoordigers van de Democratische Republiek Congo?

3) Hoe zou er een open discussie over de gruweldaden tijdens het koloniale tijdperk kunnen worden gevoerd?

Antwoord ontvangen op 14 oktober 2021 :

Sie erwähnen zu Recht die Lage in anderen europäischen Ländern, aber mir scheint, dass die Debatte über die koloniale Vergangenheit Belgiens auch in Belgien sehr lebendig ist. Wie Sie anmerken, hat das Parlament im vergangenen Jahr beschlossen, einen Sonderausschuss zu diesem Thema einzurichten. Deshalb muss diese Debatte in erster Linie dort geführt werden. Ich werde seinen Abschlussbericht mit Interesse studieren.

Was das Projekt der Rückgabe von Kulturgütern an die Demokratische Republik Kongo betrifft, so verweise ich Sie an den zuständigen Staatssekretär Dermine.

Schließlich gab es in letzter Zeit keine offiziellen Kontakte mit Vertretern der Demokratischen Republik Kongo bezüglich der Rückgabe von Kulturgütern. Mein kongolesischer Amtskollege, der Vizepremierminister und Außenminister Lutundula, sollte Belgien im September besuchen, aber dieser Besuch wurde verschoben.

Dieses Thema wird daher zu einem späteren Zeitpunkt behandelt werden.

________________________________________

U verwijst terecht naar de situatie in andere Europese landen, maar het lijkt me dat het debat over het koloniale verleden van België ook bij ons zeer levendig is. Zoals u opmerkt, heeft de Kamer van volksvertegenwoordigers vorig jaar besloten een speciale commissie over dit onderwerp op te richten. Het is dan ook in de eerste plaats daar dat dit debat moet plaatsvinden. Ik zal het eindverslag van deze commissie met belangstelling bestuderen.

Wat de voorgestelde teruggave van cultuurgoederen aan de Democratische Republiek Congo (DRC) betreft, verwijs ik u naar staatssecretaris Dermine, die hiervoor bevoegd is.

Tot slot zijn er geen recente officiële contacten geweest met vertegenwoordigers van de DRC over de teruggave van de cultuurgoederen. Het was de bedoeling dat mijn Congolese ambtgenoot, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken Lutundula, in september naar België zou komen, maar dat bezoek is uitgesteld.

Dit onderwerp zal dan ook op een later tijdstip worden besproken.