4-1780/1 | 4-1780/1 |
4 MEI 2010
De jongste jaren zijn er heel wat inspanningen geleverd op het vlak van ziekenhuishygiëne. Dit werpt zijn vruchten af. Als het goed is mag het ook gezegd worden. Een aantal mensen achter de schermen hebben steevast gehamerd op het belang van ziekenhuishygiëne en het beleid in het algemeen heeft zich daarnaar geschikt.
Helaas, voor het publiek is ziekenhuishygiëne synoniem met de ziekenhuisbacterie.
Dé ziekenhuisbacterie bestaat echter niet. Er zijn wel veel bacteriën met een zekere resistentie tegen antibiotica die verworven worden in het ziekenhuis, maar ziekenhuisbacteriën an sich bestaan niet. Het publiek verwijst nochtans vaak naar de MRSA als zijnde « de ziekenhuisbacterie ». Ook Test-Aankoop zondigt op die manier tegen de wetenschap. Zij vulgariseren het debat over de nosocomiale infecties terwijl dit echter zeer complex is (1) . Ze weten immers dat dit thema gevoelig ligt bij de bevolking, en terecht. Patiënten hebben het recht te weten waar ze aan toe zijn, maar dit alleen op een wetenschappelijke en verantwoorde manier. Maar ook bepaalde academici kiezen ervoor om — tegen elke nuance in — paniek te zaaien bij de bevolking, alsof er jaarlijks een nieuwe superresistente bacterie moet opduiken, toevallig wanneer het Europees congres inzake microbiologie en infectiologie georganiseerd wordt (2) .
Mij gaat het om patiënten. Wat kunnen wij doen zodat patiënten een beter inzicht krijgen in de infecties verworven in het ziekenhuis ?
Bekijken we de strijd tegen de MRSA dan wordt deze gevoerd door dekolonisatie van de patiënten, rationeel antibioticagebruik, opsporen (screenen) van patiënten en last but not least : handhygiëne (3) .
Nu wil voornamelijk Test-Aankoop de individuele gegevens per ziekenhuis te weten komen inzake de toepassing van de handhygiëne, een campagne die georganiseerd wordt in de schoot van het Wetenschappelijk Instituut voor de Volksgezondheid, waarbij elk ziekenhuis, bij middel van een soort interne audit de toepassing van de handhygiëne berekent. Voor Test-Aankoop is dit de basis om te kunnen oordelen of een ziekenhuis handhygiëne toepast of niet. Dit is echter niet het geval. Doch Test-Aankoop is niet de enige die de bal misslaat. Zelfs collega's artsen-senatoren pleiten voor de publicatie van alle gegevens op het internet (4) . Ze doen dit uit onwetendheid. De infectiecontrole in instellingen is van dergelijk specialistische aard dat men er goed moet in thuis zijn om de impact in te schatten van bepaalde maatregelen. Men moet ook goed beseffen waarmee men bezig is alvorens men vulgariserend, doch op wetenschappelijk verantwoorde wijze, de bevolking kan inlichten. Het feit dat Test-Aankoop en enkele collegae de bal mis slaan, toont toch aan hoe complex de materie is en hoe men dus omzichtig tewerk moet gaan. Het is wel hun verdienste dat ze hiermee een signaal geven.
In het geval van de handhygiënecampagne bijvoorbeeld, weet elke ziekenhuishygiënist dat men streng kan beoordelen in de audit en ook soepel. Tegelijk weet elke ziekenhuishygiënist dat de score van secundair belang is, maar dat het belang van deze audit hem in de sensibilisering zit van de zorgverstrekkers.
Het gaat niet om die cijfers, het gaat erom dat de attitude van de zorgverstrekkers verandert door te werken met affiches, bijscholing en audits, ... De cijfers inzake het respecteren van handhygiëne zijn wetenschappelijk waardeloos, maar ze sensibiliseren de zorgverstrekkers tot een betere attitude.
Straks zal men ook de cijfers van de MRSA per ziekenhuis opvragen. Ik kan dan ook voorspellen wat er gaat gebeuren. De ziekenhuizen die goed werken en jaar na jaar hun aantal MRSA's zien dalen omdat al hun campagnes vruchten afwerpen en daarom nog meer en harder gaan zoeken naar MRSA (en zo weer « slechtere » cijfers halen, want ze zoeken ze echt op) zullen gebrandmerkt worden als « vuil ziekenhuis ». Ziekenhuizen die niet screenen, vinden geen MRSA en zijn dan een « proper ziekenhuis » ? Dit is ware struisvogelpolitiek.
Ik kan spreken uit ervaring : 80 % van de MRSA's die ik vind in het ziekenhuis zijn import MRSA's en dus niet verworven in het ziekenhuis (5) . Wellicht is dit nog onderschat omdat tijdens weekends en feestdagen soms niet onmiddellijk gescreend wordt. En dus bijgevolg wordt een MRSA, gevonden 48 uur na opname, automatisch gecatalogeerd als « verworven in het ziekenhuis ». We screenen, in ons ziekenhuis, zowel neus, keel als perineum om zoveel mogelijk MRSA-dragers te vinden; zijn we dan een slechter ziekenhuis dan een ziekenhuis waar er minder MRSA is omdat er niet naar gezocht wordt ?
En wie gaat bepalen of het ziekenhuis dat een bepaalde doelpopulatie screent, maar dan én de neus én de keel én het perineum screent van deze doelpopulatie, slechter bezig is dan het ziekenhuis dat een ieder screent, maar dan enkel de neus. Het is immers geweten dat als je 100 MRSA-patiënten hebt en je screent én neus én keel én perineum je 99 van de 100 patiënten vindt. Tegelijk, zoek je alleen naar MRSA in de neus bij diezelfde 100 patiënten dan vind je slechts 60 % van de patiënten. Ook is het goed om weten dat bepaalde ziekenhuizen die te maken hebben met veel zware pathologiën « meer recht hebben op meer ziekenhuisinfecties ». Als bijvoorbeeld een orthopedist veel verwijzingen krijgt van patiënten die een infectie opliepen tijdens het plaatsen van een heupprothese en hij dit verhelpt, dan kan deze infectie toch niet op het conto van deze orthopedist komen, ook al werd dit gedetecteerd in zijn ziekenhuis ?
Infectiecontrole en het zoeken naar bepaalde bacteriën verworven in het ziekenhuis (en alles dat daarbij komt kijken) is namelijk een soort van risicomanagement. Zeker in onze contreien waar nog zeer veel MRSA voorkomt. In Nederland is dat anders, daar komt haast geen MRSA voor en hanteert men een heel andere strategie : « search & destroy » (6) . Of cynisch gesteld « search and send to Belgium » zoals mocht blijken na de vuurwerkramp in Enschede.
Test-Aankoop en een aantal collega's artsen-senatoren willen alle gegevens publiek maken. Public disclosure heet dat in het jargon. Welnu eigenlijk doen wij dat al, ik publiceer onze screeningscijfers in een internationaal medisch tijdschrift met dus de nodige wetenschappelijke nuance. Maar waar Test-Aankoop op aanstuurt is het vergelijk van ziekenhuizen zoals ze verschillende soorten salami vergelijken. Ik ben op de hoogte dat de Federale Beroepscommissie voor toegang tot milieu-informatie mijn redenering volgt en niet deze van Test-Aankoop. Daarom dat Test-Aankoop zijn gram tracht te halen voor de rechtbank ? (7)
Toch wil ik Test-Aankoop en de collega-senatoren niet met pek en veren beladen. Ze geven zoals ik al stelde een signaal. Ze stellen een diagnose, maar hun therapie klopt niet. Met deze resolutie wil ik een adequate therapie aanreiken, want de patiënt heeft vanzelfsprekend recht op goede kwalitatieve zorg. Een goed uitgebouwde ziekenhuishygiëne maakt daar deel van uit.
Daarom moet men ernaar streven een kwaliteitslabel toe te kennen aan ziekenhuizen die voldoen aan de bepaalde te halen normen. Via een externe audit of doorlichting zouden auditeurs, met kennis ter zake en ervaring in het veld, in de schoot van het platform ziekenhuishygiëne kunnen oordelen of er een goed antibioticabeleid is in een ziekenhuis, dat de handhygiëne zeer goed wordt toegepast, dat men veel in het werk stelt om patiënten te decontamineren, dat men voldoende opleiding geeft, dat men de epidemiologie van de MRSA, ESBL, CD, ... bijhoudt, dat men voldoende sensibiliseringscampagnes heeft, dat men goede cijfers haalt, .... Op dat moment zou naar analogie van het « babyvriendelijk ziekenhuis » een ziekenhuis een label kunnen krijgen voor een bepaalde periode. Op dat moment weet de patiënt ook dat hij of zij zich geen zorgen hoeft te maken. Kortom : dat alles in het werk gesteld wordt opdat hij geen nosocomiale infectie oploopt, ook al is het risico nooit nul.
| Louis IDE. |
De Senaat,
Gelet op het feit dat :
1. De druk voor het publiek maken van gegevens inzake handhygiëne, MRSA, nosocomiale infecties, ... vergroot.
2. Er zeer veel misverstanden bestaan bij de bevolking, organisaties, zorgverstrekkers, ... over infectiecontrole.
3. Er zeer veel verschillende strategieën bestaan in ziekenhuizen, welke veelal allemaal wetenschappelijk verantwoord zijn, maar wat vergelijken moeilijk maakt.
4. Er verschillende types ziekenhuizen zijn, soms met verwijspathologie waardoor men « meer recht heeft op MRSA ».
5. De patiënt recht heeft te weten of een ziekenhuis alles binnen zijn mogelijkheden doet om het aantal nosocomiale infecties terug te dringen.
6. De bevoegdheden inzake gezondheidszorg versnipperd zijn tussen het federale niveau en de gemeenschappen.
7. We er best alles aan doen om het aantal nosocomiale infecties binnen de perken te houden.
Vraagt de regering :
1. Naar analogie van het « babyvriendelijk ziekenhuis », werk te maken van de uitreiking van een analoog kwaliteitslabel dat door middel van een professionele doorlichting door experten uit het veld met praktische ervaring én dit in samenwerking met de gemeenschappen.
2. Niet toe te geven aan de eis van verschillende instanties om zomaar gegevens blind publiek kenbaar te maken en dus ook rekening te houden met de beslissingen van de federale beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie.
3. Te zorgen voor een honorering voor elk ziekenhuis die het kwaliteitslabel haalt.
4. Spoedig werk te maken van dit voorstel ten einde de vraag naar de publieke onthulling van cijfers te doen verstommen.
5. Op die manier te streven naar een nog meer kwalitatieve gezondheidszorg.
15 april 2010.
| Louis IDE. |
(1) M. Van Hecke en R. Sas. « Aandacht mag niet verslappen », Test Gezondheid, nr. 93, oktober/november 2009.
(2) Ide Louis, Lootens Jo, Thibo Patrick « The nose is not the only relevant screening site », Clinical Microbiology and Infection, 2009, 15 : 1192-1193.
(3) Beslissing nr. 2009-5 van 15 oktober 2009, federale beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie.
(4) Voorstel van resolutie tot invoering van een jaarlijkse publicatie via internet van scoretabellen betreffende infecties in ziekenhuizen en rust- en verzorgingstehuizen, ingediend door mevrouw Lieve Van Ermen en de heer Patrik Vankrunkelsven, stuk Senaat nr. 4-1154/1.
(5) Clinical Microbiology & Infection : 2006; 12, 1154-1162.
(6) http://www.rivm.nl/earss/Images/EARSS %202008_final_tcm61-65020.pdf.
(7) De Standaard van 14 april 2010.