|
|
Roofkunst - Tweede Wereldoorlog - Belgische oorsprong - Nederland- Weeskunst - Restitutie
diefstal
Tweede Wereldoorlog
kunstvoorwerp
cultuurgoed
museum
jood
handel in kunstvoorwerpen
| 13/5/2016 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 16/6/2016) |
| 6/6/2016 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-958
Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag (nr. 6-891) en het antwoord van de Staatssecretaris voor Gelijke Kansen, Personen met een Handicap en Wetenschapsbeleid.
Nederland heeft luidens de databank "Herkomst Gezocht" 1621 schilderijen staan waarvan het land niet weet tot wie ze behoren omdat de eigenaars overleden zijn, gevlucht zijn of geen aangifte deden. Er staan ook werken op die na de oorlog per vergissing vanuit Duitsland naar Nederland werden verzonden.
Veel kunstverzamelaars zowel in Nederland als in ons land werden gedwongen hun bezittingen te koop aan te bieden aan tussenpersonen die optraden namens personen binnen het nazi-regime. Het kwam ook voor dat de nazi's de werken rechtstreeks roofden of in beslag namen van politieke gevangenen of bij de vervolging van de Joden.
Nederland heeft een onafhankelijke adviescommissie opgericht die onder meer de minister advies geeft over claims op voorwerpen in de rijkscollectie en de kunstwerken in het bezit van de Staat (lokaal, provinciën, enz.) .
Ons land voerde hieromtrent eerder onderzoek. Ik verwijs naar de Commissie voor de Schadeloosstelling van de leden van de Joodse Gemeenschap van België die het onderzoek en de behandeling van de aanvragen tot schadeloosstelling op 31 december 2007 heeft beëindigd. Het secretariaat van de Commissie heeft eveneens de werkzaamheden stopgezet. De opvolging wordt vanaf 1 januari 2008 verzekerd door de diensten van de Kanselarij van de eerste Minister en vallen heden onder de FOD Wetenschapsbeleid.
De krant De Standaard, in samenwerking met het Fonds Pascal Decroos voor bijzondere journalistiek, ging op zoek naar stukken die van Belgische oorsprong zijn en die zich op de Nederlandse databank bevinden. Zij troffen 23 stuks aan. Van deze 23 passeerden er 15 door de handen van een malafide kunsthandelaar, Walter Paesh, die optrad als tussenpersoon voor het toenmalige nazi-regime zoals onder meer Herman Göring. Zij legden de lijst van 23 werken voor aan de Nederlandse en Belgische experten inzake restitutiezaken, zonder dat ze dit van elkaar wisten. Na kritisch onderzoek zijn al deze experten het alvast onvoorwaardelijk eens over zeven werken. Ze zijn tijdens de oorlog in België gekocht, naar nazi-Duitsland vertrokken en nadien aan Nederland overgemaakt.
Naar verluidt zouden er over deze werken voorbereidende gesprekken hebben plaatsgevonden tussen België en Nederland om af te toetsen of een overdracht tot de mogelijkheden behoort. Een officiële vraag werd nog niet gesteld.
Het betreft een transversale aangelegenheid wat de Gemeenschappen betreft. Zowel federale musea als de musea die onder de bevoegdheid van de Gemeenschappen vallen zijn in het bezit van roofkunsten en zij hebben mogelijke claims op weesstukken die zich in het buitenland bevinden. Het betreft een gedeelde verantwoordelijkheid waarbij samenwerking aangewezen is om te komen tot een correct restitutiebeleid van roofkunst en dit zowel vanuit onze musea naar andere landen en de rechtmatige eigenaren, alsook vanuit andere landen naar onze musea toe.
Ik had hieromtrent dan ook volgende vragen:
1) Hoe reageert u op de recente onthullingen? Hieruit blijkt dat alleen al wat betreft de weesschilderijen die in bezit zijn van de Nederlandse overheid er 23 werken een link hebben met ons land en er 7 luidens zowel de Nederlandse als de Belgische overheidsexperten in restitutiezaken tijdens de oorlog in ons land werden "gekocht", naar nazi-Duitsland werden gebracht en daarna per vergissing naar Nederland werden verzonden waar ze zich nu nog bevinden.
2) Heeft u weet van of andere werken van Belgische oorsprong (schilderijen, incunabelen, beeldhouwwerken, enz.) die tijdens de oorlog al of niet via tussenpersonen werden "aangekocht" en/of rechtstreeks geroofd door het toenmalige Duitse regime bij particulieren en/of openbare collecties en die achteraf in een ander land per vergissing werden toegestuurd? Zo ja, kan u deze concreet oplijsten (aantallen, namen, oorsprong, land waar ze nu zitten) en aangeven welke concrete stappen er reeds werden ondernomen om deze te laten overdragen aan ons land en de rechtmatige eigenaars of hun erfgenamen, zo zij nog leven? Zo neen, waarom niet en kan u dan aangeven wie er heden actief en concreet onderzoek voert naar deze werken?
3) Kan u een stand van zaken geven wat betreft de hierboven aangehaalde werken en het overleg dat reeds zou hebben plaatsgevonden tussen Nederland en België?
4) Bent u bereid een officiële vraag in te dienen tot restitutie van alvast de zeven schilderijen waaromtrent de Belgische en Nederlandse overheidsexperten het eens zijn dat deze legitiem kunnen worden geclaimd door ons land gelet op de historiek, de achterliggende stukken, de datum van aanschaf en de overdracht naar de toenmalige Duitse bezetter? Zo ja, kan u dit concreet toelichten naar timing en inhoud ? Zo neen, kan u uitvoerig aangeven waarom niet?
5) Bent u alvast bereid opdracht te geven om verder onderzoek te laten uitvoeren naar de 23 schilderijen van Belgische oorsprong die heden in Nederland zijn en die mogelijks onder de noemer "roofkunst" vallen en kan u dit concreet toelichten naar timing en budgetten? Wie gaat dit onderzoek concreet doen? Zo neen, waarom niet en kan u toelichten?
Ik verwijs naar het antwoord van de staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid, aan wie de vraag eveneens werd gesteld.