Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-951

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 29 april 2016

aan de vice-eersteminister en minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, belast met de Regie der gebouwen

WK voetbal van 2018 - HollandBelgiumBid - Uitspraken van de voormalige voorzitter - Mogelijke terugvordering kosten en reputatieschade

sportmanifestatie
Nederland
sportorganisatie
internationale organisatie
vergoeding
Rusland
marketing

Chronologie

29/4/2016Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 2/6/2016)
2/8/2016Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-952

Vraag nr. 6-951 d.d. 29 april 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De poging van Nederland en België om samen het Wereldkampioenschap (WK) voetbal van 2018 binnen te halen was op voorhand kansloos, zo beweert voormalig voorzitter van de Fédération internationale de Football Association (FIFA), Sepp Blatter, een kleine zes jaar na dato.

" Jullie hadden geen kans, omdat jullie een dubbele kandidatuur hadden ", beweert de tachtigjarige Zwitser bij de NOS.

Nederland en België investeerden ruim 10 miljoen euro in de campagne om het WK van 2018 binnen te halen. De " Lage Landen " hadden concurrentie van Engeland, Rusland en een gezamenlijk bid van Spanje en Portugal. Het uitvoerend comité van de FIFA wees de organisatie in december 2010 toe aan Rusland.

De uitspraken van de gevallen voetbalbaas, die voor zes jaar is geschorst, komen niet overeen met wat Blatter voor de verkiezing in 2010 zei. Toen noemde hij het " HollandBelgiumBid " " sympathiek " en zei Blatter het " prachtig " te vinden dat ook kleine landen proberen het WK binnen te halen.

De bejaarde Zwitser verbaasde vorig jaar reeds de voetbalwereld door te roepen dat al vóór de stemming binnen het hoofdbestuur van de FIFA was afgesproken naar welke landen de WK's van 2018 en 2022 zouden gaan.

Deze vraag betreft een transversale gemeenschapsaangelegenheid. De Gemeenschappen zijn immers bevoegd voor de persoonsgebonden aangelegenheden zoals cultuur en sport.

Graag had ik u volgende vragen voorgelegd :

1) Hoe reageert u op de uitspraken van Blatter over het WK-bid van België en Nederland en dan in het bijzonder dat de WK-bid van Nederland en België nooit kans zou hebben gemaakt ? Wat vindt u van deze uitspraak ?

2) Hebt u al overleg met de Voetbalbond gehad om de uitspraken te verifiëren en te kijken welke mogelijkheden er zijn om de kosten die België en Nederland gemaakt hebben terug te vorderen ? Zo ja, wat is de uitkomst van het gesprek ? Zo nee, wanneer gaat u dit gesprek aan ?

3) In hoeverre acht u het mogelijk om de kosten van 10 miljoen euro die gemaakt zijn om het WK-bid te kunnen uitbrengen terug te vorderen, en kunt u meedelen wat de aanpak en het tijdschema zijn ? In hoeverre gaat u zich inspannen om dit geld terug te krijgen ?

4) Is deze wijze van handelen van de FIFA een onderwerp dat u samen met de Gemeenschappen en ook met Nederland wil bespreken om te zien in hoeverre men samen de gemaakte kosten en de reputatieschade kan verhalen op FIFA ?

Antwoord ontvangen op 2 augustus 2016 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen :

1), 2), 3) & 4) Het HollandBelgium Bid zat weliswaar in de underdog-positie voor het Wereldkampioenschap (WK) 2018 maar dat betekent niet dat het kansloos was. De heer Blatter stelde in zijn interview dat het Bid kansloos was omdat het een dubbele kandidatuur betrof en hij slechte herinneringen had overgehouden aan het WK in Japan en Zuid-Korea.

De uitspraken van de heer Blatter aangaande het kansloos zijn van het HollandBelgium Bid staan in contrast met zijn eerdere uitlatingen in de aanloop naar de WK-toewijzing.

De heer Blatter gaf toen aan dat bij een dubbele kandidatuur er één organisatiecomité moet zijn, één budget, één munteenheid en één taal hetgeen volgens de heer Blatter bij Japan en Zuid-Korea niet het geval was toen er van al deze aspecten steeds twee verschillende uitvoeringen waren. Bovendien vielen de financiële resultaten van één van de twee landen volgens de heer Blatter tegen. Dit zou volgens de heer Blatter bij België en Nederland niet het geval zijn. De Fédération internationale de football association (FIFA) heeft dan ook de co-organisatie van België en Nederland aanvaard. De heer Blatter heeft in 2010 nog het volgende gezegd over de kandidatuur van België en Nederland : « Dat is een volwaardige kandidaat. Het is mooi dat kleine landen er ook voor gaan. En ze zijn niet kansloos. » Tevens noemde de heer Blatter het HollandBelgium Bid een les in voetbal. In een interview in januari 2010 zei de heer Blatter nog dat de door twee landen georganiseerde Kampioenschappen van 2000 (organisatie door België en Nederland) en 2008 succesvol waren.

Tot op heden is er geen overleg geweest met de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) omtrent de uitspraak van de heer Blatter. Maar de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) gaf in de pers aan zich niet te herkennen in de uitspraak van de heer Blatter. « Als we het idee hadden gehad dat we geen kans maakten, dan hadden we het niet gedaan. Dat is zonde van de tijd, de moeite en het geld. Maar dat signaal was niet zo bij de KNVB bekend », meldt een woordvoerder van de Nederlandse Voetbalbond. De reactie van de KNVB geldt ook voor de KBVB aangezien zij samen betrokken waren bij het HollandBelgium Bid.

Volgende argumenten geven aan dat het HollandBelgium Bid niet kansloos was :

– België en Nederland zijn twee stichtende landen van de FIFA en Union of European Football Associations (UEFA) ;

– Nederland is de enige finalist van een WK die nog geen organisatie van een WK in handen kreeg ;

–Brussel is de hoofdstad van Europa ;

– discretie en fair-play ;

– ervaring van EURO 2000 ;

– enige kandidatuur waar er geen valse geruchten over bestonden (geen schandalen, eerlijkheid, geen vermoeden van corruptie) ;

– « groene » kandidatuur ;

– centrale ligging, vlotte bereikbaarheid van alle speelsteden, goed spoor- en wegennet en internationale luchthavens ;

– sterke informatie- en communicatietechnologie (ICT)-infrastructuur ;

– veiligheid gegarandeerd ;

– ziekenhuizen en gezondheidszorg staan op peil.

De contra-indicatoren voor het binnenhalen van de organisatie van het WK 2018 waren de volgende (het rapport van de FIFA, die aan de toewijzing van de kandidaturen voorafging, was hierover erg kritisch en gaf het label « medium risk ») :

onvoldoende capaciteit van hotels en onvoldoende trainingssites, -stadions en –velden ;

meerdere onenigheden tussen FIFA en België ;

staat van de stadions ;

politieke situatie in België ;

weinig volkssteun in België ;

gebrek aan garanties vanwege de federale regeringen (de belastingsvrijstelling voor de FIFA is niet opgeschort, de commerciële rechten van de FIFA zijn niet gevrijwaard). Niet aan alle financiële eisen van FIFA voldaan.

Bij de eerste stemmingsronde kreeg België vier stemmen. In de volgende ronde nog twee stemmen. HollandBelgium Bid haalde meer stemmen dan het Bid van Engeland en overleefde zelfs de eerste ronde. Dit toont aan dat het HollandBelgium Bid meer kansen had dan het Bid van Engeland.

De keuze voor Rusland als organisator voor het WK 2018 was een politieke en economische keuze. Rusland gaf aan over een zeer grote financiële slagkracht te beschikken en maakte de belofte om aan de organisatie van het WK veel geld te besteden en hele rits gloednieuwe stadions en hotels te bouwen.

De mislukte campagne voor het binnenhalen van de organisatie van het WK kostte Nederland en België tussen negen en elf miljoen euro. Echter heeft deze campagne wel een impuls gegeven om nieuwe stadions te bouwen of bestaande stadions te renoveren. Bovendien zorgde het HollandBelgium Bid voor een impuls op het vlak van imago en public relations (PR).

Het lijkt niet mogelijk om de kosten die gemaakt zijn in het kader van het HollandBelgium Bid terug te vorderen. Dit kan vergeleken worden met een loterij of enige andere wedstrijd : de kosten die je maakt bij de aankoop van een lotje of het meedoen van een wedstrijd kan je achteraf ook niet terugvorderen wanneer je niet wint. Tenzij er sprake is van bedrog.

In de pers werd in 2015 door de heer François Collin de mening geopperd dat, als het kan worden bewezen dat omkoping in het spel is geweest rond de toewijzing van het WK 2018 aan Rusland, de FIFA « op zijn minst » alle betrokken landen het geld dat ze hebben geïnvesteerd in hun poging om de organisatie van het Kampioenschap binnen te halen zou moeten teruggeven. Volgens de heer Collin zouden de geïnvesteerde kosten van elf miljoen euro door de FIFA moeten worden terugbetaald indien zou blijken dat er gesjoemeld is bij de toekenning van het WK 2018 aan Rusland.

Op 18 juni 2015 verscheen volgend artikel in de pers (Het Nieuwsblad) :

« België wil 4,5 miljoen euro terugvorderen van de wereldvoetbalbond FIFA als wordt bewezen dat de toewijzing van de WK’s in 2018 en 2022 werd vervalst. Dat bevestigen de voetbalbond en regeringsbronnen in ons land. Het Zwitserse gerecht maakte gisteren meer details over het onderzoek naar hoge FIFA-leden bekend. België was samen met Nederland kandidaat voor de WK’s in 2018 en 2022. Het lobbywerk en het opmaken van een dossier kostte beide landen 9 miljoen euro – 4,5 miljoen euro elk. Van dat bedrag werd de helft bijgedragen door sponsors en de helft door de overheden. De Belgische regeringen (federaal, Vlaams, Franstalig, Brussels) stonden samen in voor 2,25 miljoen euro.

“Eerst moet fraude vastgesteld worden voor een claim kan worden gelegd, zegt de Vlaamse minister van Sport Philippe Muyters (N-VA). Maar als het zo ver is, zullen wij zeker overleg plegen met de andere partners uit het bid om eventueel een gezamenlijke claim te leggen.

De Belgische voetbalbond is in elk geval van plan om geld terug te vragen. Als fraude wordt bewezen, lijkt het mij evident dat we een schadevergoeding vragen, zegt bondsvoorzitter de heer François De Keersmaecker. De bond heeft veel geld en moeite in dit dossier gestoken.

450 000 euro om precies te zijn – de bijdrage van de bond bestond vooral uit personeelskosten van mensen die het dossier beheerden. De heer De Keersmaecker waakt er ook over dat de juridische structuur waarmee België destijds kandidaat was, blijft bestaan. De gemeenschappelijke structuur met Nederland – de stichting The Bid, naar Nederlands recht – is intussen geliquideerd. Maar dat geldt niet voor de Belgische poot ervan, de VZW Beltomundial. »

Eens de fraude bij de toekenning van het WK 2018 bewezen is, zal er effectief overleg gepleegd moeten worden tussen de diverse Belgische regeringen, de Belgische en Nederlandse Voetbalbond en de Nederlandse regering. Deze situatie zal zeker opgevolgd worden. Zolang de uitslag van het Zwitsers onderzoek nog niet gekend is, kunnen verdere stappen nog niet genomen worden.