Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-693

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 8 juli 2015

aan de vice-eersteminister en minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse Handel

Auteursrecht - Wijziging regels - Vrijheid van panorama - Beeldrecht

auteursrecht
beeldrecht

Chronologie

8/7/2015Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 7/8/2015)
1/9/2015Antwoord

Vraag nr. 6-693 d.d. 8 juli 2015 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Amateur- en kunstfotografen maken zich bijzonder ongerust over een mogelijke inperking van hun artistieke vrijheid, meer bepaald inzake het beeldrecht.

Meer concreet riskeren fotografen het recht kwijt te spelen om foto's te publiceren waar gebouwen en kunstwerken in de openbare ruimte op staan.

Dit recht wordt wel de vrijheid van panorama genoemd. In Engels freedom of panorama (FOP).

Dat is het recht om vrijelijk afbeeldingen te kunnen maken én te publiceren van alle kunst en architectuur in de openbare ruimte.

De auteursrechtenrichtlijn biedt lidstaten de mogelijkheid om een uitzondering te maken voor “het gebruik van werken, zoals werken van architectuur of beeldhouwwerken, gemaakt om permanent in openbare plaatsen te worden ondergebracht”. Dat betekent dat voor foto's van kunstwerken in de openbare ruimte niet steeds hoeft te worden betaald. Nederland heeft van die mogelijkheid gebruik gemaakt.

In België, Frankrijk en Italië is voor het gebruik van dergelijke werken de toestemming van de auteursrechthebbende nodig.

Nieuw is echter dat het Europese Parlement op 9 juli stemt over een hervorming van de Europese auteursrechtelijke regels. Een van de voorstellen in dit plan houdt een vergaande inperking van de panoramavrijheid in. Voor elk commercieel gebruik is toestemming van de rechthebbende nodig.

Dat zal ingrijpende gevolgen hebben voor fotografen, filmmakers, producenten van gedrukte en digitale media, maar ook voor de online encyclopedie Wikipedia. Veel foto's zullen moeten worden verwijderd. Film- en documentairemakers moeten dan vooraf toestemming vragen als in hun beelden gebouwen of standbeelden te zien zijn.

Er staan hier twee grondrechten tegenover elkaar. Intellectuele eigendomsrechten maken deel uit van het fundamentele recht op eigendom, maar een beroep daarop kan in een concreet geval stuiten op een ander grondrecht, zoals de vrijheid van meningsuiting.

Het auteursrecht is inherent verbonden aan cultuur en aan het cultuur- en het mediabeleid (via onder meer de televisie- en uitzendrechten en de reprografische rechten). Het betreft dan ook bij uitstek een transversale Gemeenschapsaangelegenheid.

1) Heeft onze regering reeds een standpunt ingenomen betreffende de vrijheid van panorama en in het bijzonder over de nakende verregaande inperking van het panoramarecht? Zo neen, waarom niet? Kan de minister toelichten hoe hij dat gaat invullen? Zo ja, wat was ons standpunt en kan hij dat toelichten?

2) Heeft de minister hieromtrent reeds overleg gehad met de ministers van Cultuur en zo ja, kan hij de inhoud en het tijdpad toelichten? Zo neen, gaat hij dat nog doen, gelet op de grote impact die de vooropgestelde inperking heeft voor de vrijheid van meningsuiting,het recht op informatie en het beeldrecht?

Antwoord ontvangen op 1 september 2015 :

1) a) Draagwijdte van een resolutie van het Europees Parlement :

Het voorstel van het Europees Parlement waarvan melding wordt gemaakt in de vraag is terug te vinden in het verslag over de tenuitvoerlegging van richtlijn 2001/29/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 mei 2001 betreffende de harmonisatie van bepaalde aspecten van het auteursrecht en de naburige rechten in de informatiemaatschappij.

Een resolutie van het Europees Parlement geeft het standpunt van het Europees Parlement weer over een bepaald onderwerp. De resolutie heeft politieke betekenis, maar is juridisch niet bindend.

Het is de Europese Commissie die het initiatiefrecht heeft tot (concrete) wijziging van EU-recht. De Commissie heeft reeds medegedeeld dat zij tegen eind 2015 haar copyright reform (wijziging van de auteursrechtelijke regels) zou voorleggen. Het voorstel van het Parlement is dus een niet-bindende resolutie, waarmee ze een politieke boodschap aan de Commissie wenst over te brengen.

Vrijheid van panorama binnen het Europees wettelijk kader :

Overweging 46 van het bovengenoemd verslag van het Europees Parlement stelde in een vroegere versie dat de toestemming van de rechthebbende vereist is voor het commerciële gebruik van werken die permanent aanwezig zijn in fysieke openbare plaatsen.

Op 9 juli 2015 heeft het Europees Parlement echter tegen het voorstel tot beperking van de Europese uitzondering van vrijheid van panorama gestemd. In de resolutie wordt derhalve voorgesteld om de huidige situatie te behouden.

c) Vrijheid van panorama binnen het Belgisch wettelijk kader :

Conform EU-recht, kent België in artikel XI.190, 2°, van het Wetboek van economisch recht (WER) reeds een uitzondering op het auteursrecht om een werk tentoongesteld in een voor het publiek toegankelijke plaats te reproduceren of mede te delen, wanneer het doel van de reproductie of van de mededeling aan het publiek niet het werk zelf is (incidenteel of toevallig gebruik).

Deze uitzondering in het Belgisch recht lijkt voldoende evenwicht te bieden tussen de rechthebbende en de gebruikers.

2) Elk voorstel van wijziging van de uitzonderingen op het auteursrecht, waaronder de vrijheid van panorama, zal worden voorgelegd aan de Raad voor de intellectuele eigendom. Binnen deze Raad is een vertegenwoordiging van de gemeenschappen voorzien. Momenteel bestaat er geen concrete aanleiding om de bestaande Belgische uitzondering aan te passen.