Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1628

van Christophe Lacroix (PS) d.d. 9 november 2017

aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid

Medische fouten - Rechten van de slachtoffers - Hulp - Schadevergoeding - Geplande verbeteringen - Samenwerking met de deelstaten en de actoren uit de gezondheidszorg

patiëntveiligheid
medische fout
vergoeding
slachtoffer

Chronologie

9/11/2017Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/12/2017)
23/4/2018Antwoord

Vraag nr. 6-1628 d.d. 9 november 2017 : (Vraag gesteld in het Frans)

De vereniging “Erreurs médicales” heeft op zondag 22 oktober een manifestatie georganiseerd voor een betere erkenning van medische fouten en van de rechten van de slachtoffers.

Hoewel er een wet bestaat om de slachtoffers van medische fouten te vergoeden, wordt die wet volgens sommige bronnen weinig of slecht toegepast.

Medische fouten verwoesten levens of hebben zelfs het overlijden van de patiënt tot gevolg.

Volgens studies in Frankrijk en in de Verenigde Staten zouden medische fouten de derde belangrijkste doodsoorzaak zijn, na hart-en vaatziekten en kanker.

Meer algemeen zou in Europa ongeveer een op tien patiënten het slachtoffer zijn van een probleem tijdens het verblijf in het ziekenhuis.

In België zouden er zich niet minder dan 20.000 gevallen per jaar voordoen.

De kostprijs van die ongevallen voor de Sociale Zekerheid zou oplopen tot 600 miljoen euro per jaar, terwijl 70% van die ongevallen niet te wijten zou zijn aan een gebrek aan kennis of bekwaamheid, maar aan een menselijke fout, zoals bijvoorbeeld een gebrek aan communicatie.

Daaruit besluit de vzw 'Erreurs médicales' dat die fouten in de meeste gevallen kunnen worden voorkomen.

De slachtoffers van die fouten ondervinden bovendien vaak moeilijkheden om een schadevergoeding of de nodige hulp te krijgen indien die fouten hun gezondheid heeft aangetast.

Dit dossier valt volgens mij binnen de bevoegdheid van de Senaat, aangezien de deelstaten rechtstreeks betrokken zijn en de Interministeriële Conferentie Volksgezondheid als coördinatie-instantie zou kunnen fungeren om de vastgestelde tekortkomingen aan te pakken.

Het federale niveau en de verschillende bevoegdheidsniveaus zouden, in samenwerking met alle gezondheidsactoren - inclusief de vertegenwoordigers van de patiënten - moeten samenwerken om meer specifiek sommige artikelen van de wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt te herzien, om de termijnen voor de juridische procedures in te korten en ook om het verzorgend personeel te sensibiliseren voor de problematiek. De vereniging die de manifestatie in Brussel heeft georganiseerd, dringt daarop aan.

Wat heeft uw departement ondernomen om dit transversale probleem op het vlak van de volksgezondheid aan te pakken?

Beschikt u over bijkomende informatie over deze problematiek?

Antwoord ontvangen op 23 april 2018 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen.

1) Ten gevolge van de problematiek die door de VZW « Erreurs médicales » aanhaalt, vond met de organisatie in het bijzijn van andere patiëntenvereniging een overleg plaats op 18 januari 2018.

2) De administratie en met name de federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid, binnen de mogelijkheden van de federale bevoegdheden, draagt bij aan de kwaliteitspromotie en de veiligheid van de patiënt door op het terrein concrete initiatieven te verzekeren :

a) Programma kwaliteit en patiëntveiligheid in 178 Belgische ziekenhuizen met als thema’s : veiligheidsmanagement, leiderschap, communicatie, transmurale zorg, hoog-risicomedicatie, veilige chirurgie, identitovigilantie, vrijheidsbeperkende maatregelen en empowerment van patiënt en familie (loopt af einde 2017) ;

b) Patiëntveiligheidscultuur : metingen door alle ziekenhuizen in 2007-2011-2015 met benchmark en feedback naar de ziekenhuizen ;

c) Meld- en Leersysteem : alle ziekenhuizen die deelnemen aan programma kwaliteit en patiëntveiligheid dienen te beschikken over een meld- en leersysteem. P4Q-programma voor algemene ziekenhuizen (start in 2018) ;

d) Voorbereiding programma kwaliteit en patiëntveiligheid voor psychiatrische ziekenhuizen (start in 2018) ;

e) Week patiëntveiligheid, derde week van november 2017 ;

f) Symposium naar aanleiding van vijftien jaar patiëntenrechtenwet in november 2017 met als thema : communicatie patiënt-zorgverlener ;

g) Symposium kwaliteit en patiëntveiligheid op 6 maart 2018: met als focus « de patiënt als gelijkwaardige partner » ;

h) Radioprotectie : BELMIP (Belgian Medical Imaging Platform) :

– goed gebruik van medische beeldvorming stimuleren en de stralingsbelasting voor de bevolking verminderen ;

– sensibiliseringscampagne « Zuinig met straling » voor het brede publiek ;

i) Belgian Quality in Transfusion (BeQuinT) : ondersteunt het hemovigilantie- en transfusiebeleid in de Belgische ziekenhuizen, evenals het optimaliseren van het gebruik van bloedcomponenten in de Belgische ziekenhuizen ;

j) Infectiebeheersing en antibioticabeleid (Belgische Commissie voor de coördinatie van het antibioticabeleid (BAPCOC)) :

– promoten van een verantwoord antibioticagebruik en het bestrijden van de toenemende antibioticaresistentie ;

– het Federaal Platform voor ziekenhuishygiëne : structureren, ondersteunen en coördineren van ziekenhuishygiëne en het uitwerken van de tweejaarlijkse campagne handhygiëne ;

– deelname aan « Joint Action AMR » ;

k) Farmaceutische zorg en klinische farmacie : optimaliseren van medicatie voorschrift, verantwoord medicatietoediening en medicatiegebruik, aandacht voor polymedicatie, informeren van patiënten en zorgteams ;

l) Programma chronisch zieken : onder andere zorgcontinuïteit ;

m) Federale Raad voor de kwaliteit van de verpleegkundige activiteit (FRKVA) : ondersteunen decubitusbeleid, ondervoeding, vrijheidsbeperkende maatregelen, enz.

Met deze initiatieven wens ik in de eerste plaats te vermijden dat het moet komen tot een schadegeval.

3) Kwaliteitszorg in het gezondheidsbeleid is een bevoegdheid die de federale entiteit en de gefedereerde entiteiten toekomt.

In het bijzonder is de federale entiteit bevoegd voor alle kwaliteitsaspecten van de uitoefening van de geneeskunde. Ik merk op dat ik in het kader van de hervorming van de gecoördineerde wet betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, binnenkort politieke initiatieven neem voor wetgeving over kwaliteit in de zorgpraktijk. De ontworpen wetgeving geeft afdwingbare hefbomen aan het recht van de patiënt op kwaliteitsvolle zorg.

Ook de ziekteverzekering zet als financierende instantie in op doelmatigheid van zorg. Sinds vele jaren is er in het budget van financiële middelen voor de ziekenhuizen een budget voorzien voor de ondersteuning en stimuleren van kwaliteit en patiëntveiligheid. Het deel van dit budget dat de algemene ziekenhuizen toekomt, wordt vanaf 2018 deels als « Pay for Quality » verdeeld. Op termijn moet hiermee goede « outcome » beloond worden ; in dit eerste jaar zullen vooral bepaalde initiatieven en structuurkenmerken van de ziekenhuizen met een gunstig effect op hun zorgkwaliteit, beloond worden. Verder zijn er sinds 2016 belangrijke extra-budgetten voorzien voor de versnelde invoering van het elektronisch patiëntendossier in de ziekenhuizen. De impact van goede informatie en communicatie in ziekenhuizen op hun kwaliteit van zorg kan nauwelijks onderschat worden. Dit wordt gefaciliteerd door het veralgemeend gebruik van een elektronisch patiëntendossier.

Voor initiatieven inzake kwaliteit van de gefedereerde entiteiten, stel ik voor dat u bij de bevoegde autoriteiten informatie opvraagt.

4) Om de kwaliteit van de zorg te versterken vanuit hoofde van de zorgverstrekkers (artsen, verpleegkundigen, tandartsen, apothekers, enz.) wordt op dit ogenblik gewerkt aan de sokkelwet en de WUG, enz. Deze bepalingen zullen bijdragen om de rechten inzake kwaliteit zoals bepaald in de wet van 22 augustus 2002 betreffende rechten van de patiënt, verder te versterken.

5) Wat betreft de procedures inzake de rechtsgang voor de patiënt, is dit de bevoegdheid van de minister van Justitie. Hiermee moet contact op genomen met deze.