Schriftelijke vraag nr. 6-1168

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 6 december 2016

aan de minister van Justitie

Veroordeelde terroristen - Ondersteuningsnetwerk - Communicatie via smartphones - Aanwezigheid van gsm in gevangenissen

extremisme
islam
terrorisme
moslim
religieus conservatisme
gedetineerde
mobiele telefoon
strafgevangenis
mobiele communicatie
radicalisering

Chronologie

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1167

Vraag nr. 6-1168 d.d. 6 december 2016 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vraag nr. 6-822 en uw antwoord op mijn vragen betreffende de extremistische stichting Al-Ighaatha die zowel in Nederland als in België opereerde en giften verzamelde voor veroordeelde terroristen in gevangenissen.

Ik beschik nu over informatie die erop wijst dat dit geen geïsoleerd geval is. De Franse vereniging zonder winstoogmerk (vzw) Sanabil die werd opgericht in 2010 wordt door de Franse overheid verdacht van bekeringsdrang en het verheerlijken van terrorisme. Deze vzw richt zich actief tot voor terrorisme veroordeelde gedetineerden. Naast zogenaamde « religieuze bijstand » stelt deze organisatie giften ter beschikking van de veroordeelden en hun familie en dit onder de vorm van geld, kleren en religieuze salafistische lectuur. De organisatie had 750 leden uit elf landen. De organisatie blijkt 179 gedetineerden te hebben ondersteund. De voorzitter van vzw Sanabil blijkt nauwe banden te hebben met extremistische predikers en actieve leden van de Islamitische Staat (IS). Ook in ons land ontplooide zij gerichte communicatie met veroordeelde terroristen. Deze zouden via diverse apps versleutelde berichten posten op van de buitenwereld afgesloten fora en dit via hun smartphones die zij klaarblijkelijk ter beschikking hadden.

Uit een nota van de Franse Direction des renseignements de la préfecture de police (DRPP) blijkt dat de desbetreffende organisatie in het centrum staat van een netwerk dat de meeste gedetineerden voor terrorisme omvat in het Franse territorium. Uit de info hierboven kan men besluiten dat dit in ons land het geval is. Leden van de vzw blijken tevens gebruik te maken van het bezoekrecht om de terroristen in de gevangenissen te bezoeken.

De Franse minister van Binnenlandse Zaken heeft per decreet deze vzw laten ontbinden. De bestuurders van de vzw hebben huisarrest gekregen. Gezien deze vzw een bijzonder groot netwerk heeft ontwikkeld waarbij zowel Belgische als Franse gedetineerden veroordeeld voor terrorisme actief werden benaderd, financiering kregen en er correspondentie met hen werd gevoerd, had ik u graag enkele vragen voorgelegd.

Wat het transversale karakter van deze vraag betreft : in het Vlaams regeerakkoord wordt aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en te bestrijden, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral wat de proactieve aanpak en de handhaving betreft, vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de federale overheidsdienst (FOD) Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft dus een transversale Gewestaangelegenheid. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen :

1) Hoeveel keer werd, op jaarbasis in respectievelijk 2013, 2014 en 2015, een illegale gsm aangetroffen bij gevangenissen ? Zo neen, beschikt u over andere cijfers of gegevens die een indicatie kunnen geven over het al of niet toegenomen illegaal gebruik van gsm-toestellen in gevangenissen ? Zo ja, wat is de algemene tendens ?

2) Werden er in de gevangenissen reeds systemen geïnstalleerd (zogenaamde scammers) om het gsm-gebruik tegen te gaan ? In welke gevangenissen pakt men heden reeds het gebruik van gsm-toestellen met technische middelen aan ? Kunt u deze cijfers toelichten ? Bent u het met mij eens dat dit dringend moet worden aangepakt, en in het bijzonder in die gevangenissen waar veroordeelde terroristen verblijven ?

3) Hebt u gekozen voor het totaal blokkeren van het gsm-signaal, het filteren van het gsm-verkeer of voor een detectiesysteem van gsm-signalen? Kunt u uw keuze toelichten ?

4) Wat is de kostprijs van het systeem om gsm- signalen te blokkeren ?

5) Klopt de vaststelling dat het illegaal gebruik van smartphones eveneens exponentieel toeneemt ? Kunt u dit concreet toelichten aan de hand van cijfers ?

6) Zijn er reeds smartphones aangetroffen bij veroordeelde terroristen in onze gevangenissen ? Zo neen, hoe verklaart u de berichtgeving als zou er via versleutelde kanalen gecommuniceerd zijn op fora van jihadisten en religieuze salafistische fora ? Zo ja, hoe wordt dit in de toekomst vermeden  ?

7) Hebt u kennisgenomen van eventuele communicatie door veroordeelde terroristen op specifieke versleutelde discussiefora ? Kan dit worden toegelicht ?

Antwoord ontvangen op 6 april 2017 :

1) De gevraagde cijfers zijn opgenomen in de in bijlage bijgevoegde tabel. 

2) In alle gevangenissen worden regelmatig sweepings georganiseerd door mobiele equipes van de Dienst Ondersteuning, Gebouwen en Veiligheid van de centrale penitentiaire administratie en aan de hand van dito apparatuur. De Deradex-afdelingen en de satellietinrichtingen (Sint-Gillis, Gent, Brugge, Andenne en Lantin) worden vaker gecontroleerd. Vanaf 2017 beschikken de meeste penitentiaire inrichtingen over eigen mobiele detectieapparatuur en organiseren zij de controles zelf, bovenop de controles die de mobiele equipe regelmatig organiseert. Alle inrichtingen beschikken overigens over RX-toestellen om de inhoud van de bagage van bezoekers en personeelsleden te controleren. 

3) Behalve in twee gevangenissen werd voor een mobiel detectiesysteem gekozen. De uitzonderingen zijn de gevangenis van Marche-en-Famenne en Beveren, die uit een publiek-privaat partnerschap (PPP) zijn ontstaan waarbij overeenkomstig het bestek van de opdrachtgever (de Regie der Gebouwen) in een systeem moest worden voorzien om het gsm-signaal te blokkeren. Deze piste werd intussen verlaten omdat men de mening toegedaan is dat een detectiesysteem flexibeler en efficiënter is en dit voor een substantieel lagere kostprijs. 

4) Het Directoraat-generaal Penitentiaire Inrichtingen (DG EPI) beschikt niet over deze informatie aangezien de installatiekosten deel uitmaakten van de globale offertes die door de private partners werden ingediend en vervolgens opgenomen zijn in de door de Regie der Gebouwen betaalde investeringsvergoeding. 

5) Het DG EPI beschikt niet over cijfers op grond waarvan een onderscheid tussen gsm’s en smartphones kan worden gemaakt, maar beide types van toestellen worden in beslag genomen.  

6) Er werden inderdaad reeds smartphones teruggevonden in de inrichtingen waar verdachten van en/of veroordeelden wegens terroristische feiten verblijven. Het DG EPI heeft haar beleid inzake sweepings fors versterkt. Nieuwe detectieapparatuur en nieuwe instructies werden einde 2016 ingevoerd, teneinde de detectie van GSM-toestellen te verscherpen. 

7. De Staatsveiligheid en het DGEPI zijn zich bewust van het circuleren van smartphones in de gevangenissen. Wanneer zij gedetecteerd worden, worden zij ter beschikking gehouden van de politie- en inlichtingendiensten.