Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-9511

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 9 juli 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Landsverdediging

Leger - Dienstkleding - Ecologisch gehalte - Fair trade gehalte

kledingstuk
krijgsmacht
milieukeurmerk
eerlijke handel
overheidsopdracht voor leveringen
milieunorm
sociale norm
overheidsopdrachten

Chronologie

9/7/2013Verzending vraag
19/8/2013Antwoord

Vraag nr. 5-9511 d.d. 9 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het recente drama in Bangladesh, waarbij honderden textielarbeid(st)er(s) omkwamen na de instorting van werkateliers, brengt de kwestie en vooral de urgente problematiek van fair trade en ecologische afwegingen bij de aanschaf van kleding op schrijnende wijze op de publieke en dus ook politieke agenda.

De overheid, in casu het leger, koopt jaarlijks duizenden kledingstukken aan. Uiteraard worden deze aankopen strikt geregeld via de wet op de overheidsopdrachten. Deze wet laat echter toe om in de lastenboeken specifieke voorwaarden aan de leveranciers op te leggen. Deze kunnen perfect ook specifieke ecologische en fair trade kenmerken opschortend stellen.

Hierover de volgende vragen.

1) Vindt de minister het stellen van ecologische en fair trade voorwaarden aan leveranciers een prioriteit? Zo niet, op basis van welk argumentarium?

2) Hoeveel kledingstukken, met inbegrip van schoeisel en hoofdbedekkingen, koopt het leger gemiddeld jaarlijks aan? Voor welk gemiddeld jaarlijks bedrag?

3) Uit welke grote loten (verzamelingen gelijkaardige kledij/schoeisel enz.) gaat het hier voornamelijk?

4) Worden er in de lastenboeken hiervoor bijzondere ecologische en/of fair trade eisen gesteld aan de kandidaat-leveranciers?

5) Zo ja:

a) Voor welke onderdelen/loten/soorten bestellingen gelden deze normen wel/niet? Op basis van welke motiveringen?

b) Welke eisen worden er concreet gesteld?

c) Zijn deze voorwaarden opschortend? Zo neen, waarom niet?

d) Voldoen de offertes aan de gestelde eisen?

6) Zo niet:

a) Waarom worden deze eisen niet gesteld?

b) Bestaan er concrete plannen om deze eisen alsnog in te voeren, zo ja, wanneer en welke?

Antwoord ontvangen op 19 augustus 2013 :

Het geachte lid wordt verzocht hierna het antwoord te willen vinden op de door hem gestelde vragen. 

1.    In het kader van de sociale criteria en de milieucriteria, worden actueel, in alle lastenboeken systematisch al twee voorwaardelijke clausules ingelast, waaraan de leveranciers dienen te voldoen (zie het antwoord op vraag 4).

Het opleggen van deze clausules draagt bij tot het vermijden van drama’s zoals onlangs in Bangladesh. 

2.    Defensie realiseert jaarlijks een recurrente aankoop van gemiddeld 500.000 kledingstukken voor een bedrag van ongeveer 8 miljoen EUR (kousen, T-shirts, hemden, pulls, schoenen, bottines, hoofdbedekkingen, enz.). 

3.    De kledingstukken kunnen gegroepeerd worden in 3 grote ‘families’:

4.    De lastenboeken hernemen volgende sociale en ecologische eisen :

Het respecteren van de sociale wetgeving en de wetgeving op kinderarbeid

Bij de uitvoering van de overeenkomst verbindt de opdrachtnemer er zich toe de dwingende regels, opgesteld in het kader van de 8 basisconventies van de IAO (Internationale Arbeids-organisatie) na te leven en te doen naleven door diens eigen contracterende partijen en onderaannemers.

De opdrachtnemer zal een verklaring op eer opstellen die deze verbintenis bevestigt. Daarnaast zal deze verklaring op eer vermelden dat, indien de 8 basisconventies niet nageleefd worden, hij alle nodige maatregelen zal trachten te nemen om aan de situatie te verhelpen of om elders goederen aan te kopen.

Een vastgestelde schending van deze basisconventies zal leiden tot absolute nietigheid van de ingediende offerte.

Milieuwetgevende aspecten

De aankoopofficier gaat na of het aan te kopen materieel vermeld staat in de gids “duurzame aankopen”. Indien het erin vermeld staat, zal hij nagaan of de milieucriteria werden hernomen in de technische specificaties en zal hij de sociale criteria in het lastenboek integreren

Indien het aan te kopen materiaal niet vermeld staat in de gids “duurzame aankopen” wordt volgende zin in het bestek hernomen: “De te leveren artikelen dienen te beantwoorden aan de geldende Europese, federale en regionale regelgeving”. 

Het criterium rechtvaardige handel (fair trade) wordt momenteel niet als dusdanig gebruikt in het kader van de aankoop van de kledij voor Defensie. Het zou echter in overweging kunnen genomen worden, in de mate van het mogelijke en rekening houdend met de wettelijke mogelijkheden verbonden aan de overheidsopdrachten, voor bepaalde toekomstige markten. 

5.     

a.    Conform de aanbevelingen hernomen in de gids voor duurzame aankopen, in de categorie « Textiel, kledij en toebehoren », past Defensie het niveau 1 van ontwikkeling (informatie van de bron) toe door het toevoegen van het certificaat OEKO-TEX® Standard 100. 

b.    De Algemene Directie Material Resources voert permanent een algemene prospectie uit bij zijn mogelijke leveranciers. Wanneer deze prospectie aantoont dat een voldoende aantal mogelijke leveranciers een humano-ecologisch certificaat kunnen voorleggen, worden deze criteria opgenomen in de lastenboeken van Defensie. Het opnemen van deze vereisten mag de facto geen enkele beperking van de concurrentie met zich meebrengen. 

Deze vereiste wordt geformuleerd door in de technische specificaties de verplichting op te nemen  om OEKO-TEX® Standard 100 gecertifieerd te zijn. Het betreft een controle- en onafhankelijk certificatiesysteem voor alle ruwe, tussenliggende en afgewerkte textiel producten tijdens alle fases van de behandeling. Een samenwerkingsvorm, waarbij dikwijls elke productiefase tussen de basisgrondstof en het afgewerkte textielproduct zich op een andere plaats in de wereld bevindt, is kenmerkend voor de textielindustrie. Hierbij komen nog de reglementeringen betreffende het milieu, die van land tot land verschillen.

Dit systeem laat toe om snel de mogelijke bronnen van probleemstoffen tijdens elke fase van de verwerking te identificeren en te elimineren. Van zodra een textielproduct een latere verwerking ondergaat of wanneer er een verandering in de chemische samenstelling plaatsvindt, is een controle noodzakelijk. De controle gebeurt onafhankelijk van de onderneming die het label aanvraagt. 

Dit label wordt beheerd door de OEKO-TEX vereniging, een internationale vereniging die 14 onderzoeks- en testinstituten voor textiel in Europa en Japan bevat. In België is het geaccrediteerd laboratorium CENTEXBEL het controleorganisme. 

c.    Deze certificatie OEKO-TEX® Standard 100 vereiste, is een onontbeerlijke vereiste waaraan het materieel dient te voldoen vanaf de aanbieding voor de voorafgaande technische keuring, conform artikel 42 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en de concessies voor openbare werken. Deze eis wordt niet vereist tijdens de evaluatiefase van de aanvragen tot deelneming of van de offertes.

Deze voorwaarde is opschortend voor zover Defensie het respecteren van deze vereiste nagaat op basis van het door de contractant voorgelegde certificaat tijdens de uitvoeringsfase van de opdracht. Indien de contractant het certificaat niet kan voorleggen, zal het materieel niet opgeleverd worden en kan dit aanleiding geven tot het nemen van maatregelen van ambtswege conform artikel 44 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013. 

d.    Door de ondertekening van zijn offerte verplicht de inschrijver er zich toe conformiteit van zijn materiaal te garanderen tijdens de voorafgaande technische keuring.

6.              Niet van toepassing (zie het antwoord op vraag 5).