Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-8317

van Nele Lijnen (Open Vld) d.d. 26 februari 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen

Wapens - "Non-lethal weapons" - Active Denial System (ADS) - Silent Guardian - Long Range Acoustic Device (LRAD) - Ordediensten - Gebruik

niet dodelijk wapen

Chronologie

26/2/2013Verzending vraag
23/9/2013Rappel
29/10/2013Rappel
30/10/2013Antwoord

Vraag nr. 5-8317 d.d. 26 februari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Het Amerikaanse leger is als wereldmacht vanzelfsprekend een van de grote innovatoren als het op nieuwe technologieën aankomt. Een van de nieuwste wapens is het Active Denial System (ADS). Het is slechts een van de nieuwe technieken die het Amerikaanse leger wil gebruiken om acties van tegenstanders te verhinderen zonder ze te doden (door gebruik te maken van non-lethal weapons of less-than-lethal weapons). De technologie kan ook binnenlands ingezet worden, bijvoorbeeld tegen betogers. ADS is een wapen dat warmtegolven van zo'n 95 ghz gebruikt om tegenstanders letterlijk te verhitten. De stralen kunnen een kilometer ver reiken. Verschillende filmpjes op het internet demonstreren de werking van ADS. In het voertuig waarop het systeem geplaatst is, bedient een persoon het ADS. Op een scherm ziet hij de omgeving en bepaalt hij met de joystick waar de stralen op gericht worden.

Het Amerikaanse leger is overtuigd dat ADS veilig is. Zo zou de straling de huid minimaal doordringen, zonder permanente schade te veroorzaken. Men wil de technologie gebruiken bij militaire operaties, in gevangenissen en om protesten of andere vormen van samenscholing te controleren (crowd control). Een proefpersoon omschreef het effect als volgt: "De eerste milliseconde voelt het aan alsof je huid opwarmt. Dan wordt het warmer en warmer, het voelt alsof je in brand staat. Zodra je van de straal weggaat, wordt je huid terug normaal en de pijn is weg." Een te lange blootstelling kan echter leiden tot brandwonden, zoals een proefpersoon al kon ondervinden. Een andere test bleek uit te wijzen dat een te sterke blootstelling (door personen die aan de straal blootgesteld worden of de bediener van ADS) kan leiden tot kanker. Verder zijn er ook bezorgdheden over het gevaar voor mensen met juwelen of piercings. Mensen met tatoeages zouden ook ziek kunnen worden omdat de 'gesmolten' tatoeages giftige stoffen kunnen lossen.

Een kleinere variant van ADS is de Silent Guardian, die ook in de Verenigde Staten ontwikkeld werd. Het toestel heeft een korter bereik (zo'n 550 meter), maar kan goed gebruikt worden door politie en ordediensten. Een testpersoon meldde dat de felle hitte weg was toen de straal stopte, maar dat zijn getroffen vingers uren later nog tintelden.

Een gelijkaardige technologie is de Long Range Acoustic Device (LRAD), die toelaat om niet alleen spraak maar ook pijnlijke tonen over langere afstanden te verzenden. LRAD wordt al enkele jaren ingezet in verschillende landen tegen bijvoorbeeld betogers. Zo gaf de Britse defensie toe dat LRAD operationeel was bij de recente Olympische Spelen in Londen.

Graag had ik de geachte minister hierover enkele vragen gesteld:

1) Hoe staat zij tegenover non-lethal weapons zoals de ADS, Silent Guardian en LRAD? Denkt zij dat ze aan belang zullen winnen doorheen de jaren bij onze ordediensten?

2) Acht zij wapens zoals ADS, Silent Guardian en LRAD als potentieel gevaarlijk, of vindt zij het verantwoorde wapens (bijvoorbeeld voor crowd control)?

3) Beschikken onze ordediensten al over non-lethal weapons zoals ADS, Silent Guardian en LRAD? Welke non-lethal weapons gebruiken de ordediensten, en welke zijn ze van plan om in de toekomst te implementeren?

4) Welke non-lethal technologieën zijn volgens de geachte minister naast ADS en LRAD belangrijk bij ordediensten in andere landen?

Antwoord ontvangen op 30 oktober 2013 :

  1. Het lijkt me dat er binnen Belgische samenleving geen goede voorbeelden voorhanden zijn voor het gebruik van “non-lethal weapons”. Deze wapens worden eerder gebruikt voor militaire doeleinden. De kans dat het beoogde doel wordt bereikt is ongekend. Het volstaat volgens mij om te analyseren of we al dan niet al over voldoende dwingende en / of afschrikkende middelen voor openbare ordehandhaving en interventies in geval van oproer (bijvorrbeeld in de gevangenissen) beschikken.

    We mogen niet uit het oog verliezen dat elk nieuw wapen een nieuwe opleiding vereist.

    Niet-lethale wapens zullen in de toekomst, vermoed ik, wel aan belang winnen. Indien hierover grondige studies plaatsvinden en er voldoende getest wordt, is dit per definitie geen uit te sluiten middel.

  2. Of ze nu lethaal zijn of niet, een wapen blijft gevaarlijk en houdt steeds een risico in. Ik denk bijvoorbeeld aan het gebruik van “Taser” -wapens bij hartpatiënten. De risico's en de inzet moeten steeds afgewogen worden tegenover het beoogde doel.

    In elk geval wordt het gebruik ook onderworpen aan het eerbiedigen van algemene principes, weergegeven in de artikelen 1 en 37 van de Wet op het politieambt, die het gebruik van elke vorm van wettelijk middel door de leden van de politiediensten regelt. Krachtens deze bepalingen moet het gebruikte middel een wettelijk doel nastreven. Het moet ook subsidiair en proportioneel zijn en voorafgegaan worden door een verwittiging.

  3. De Belgische ordediensten beschikken niet over de voornoemde wapens (ADS, Silent Guardian en LRAD).

    De niet-lethale wapens die gebruikt door de Belgische ordediensten zijn de Taser, en de FN 303. Zij worden door gespecialiseerde diensten gebruikt tijdens interventies van het type “Ford Chabrol” en bij oproer in gevangenissen.

  4. Ik beschik niet over informatie betreffende buitenlandse veiligheidsdiensten.