Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-6328

van Peter Van Rompuy (CD&V) d.d. 24 mei 2012

aan de vice-eersteminister en minister van Pensioenen

Behavioral Economics - Nudges - Economische relance - Kleine economische ingrepen - Maatregelen

heractivering van de economie
ministerie
bewustmaking van de burgers
gedragswetenschap

Chronologie

24/5/2012Verzending vraag
28/6/2012Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6325
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6326
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6327
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6329
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6330
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6331
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6332
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6333
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6334
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6335
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6336
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6337
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6338
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6339
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6340
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6341
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-6342

Vraag nr. 5-6328 d.d. 24 mei 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

We merken de internationale opgang van "behavioral economics"; een economische microstijl gebaseerd op een reeks kleine, maar logische ingrepen. Het gaat om een reeks sociale, cognitieve en emotionele factoren die die 'economische' beslissing van een individu, een groep of een samenleving kunnen beïnvloeden. De idee is dat het mogelijk is mensen te stimuleren tot het nemen van een betere keuze. Doel kan zijn de effectiviteit van het overheidsbeleid te verbeteren.

Concrete voorbeelden op basis van het regeerakkoord:

- De regering wenst het energieverbruik te doen dalen. In de Verenigde Staten zullen autoconstructeurs niet langer moeten aangeven hoeveel liter een auto verbruikt per 100 km, maar wel wat de verwachte totale kostprijs zal zijn in vijf jaar tijd. Deze licht aangepaste boodschap heeft een groot effect op het koopgedrag, het energieverbruik en brengt geen kost met zich mee.

- De regering wenst belastingen beter te innen. Het opstellen van een brief, aan wanbetalers, in een meer begrijpelijke taal heeft tot gevolg dat het aantal betalers verdubbelt.

Deze concrete voorbeelden tonen aan dat we kleine kansen laten liggen om economische relance te bekomen. Kleine duwtjes "nudges" om de economie te doen groeien zonder extra uitgaven voor de overheid. Het is echter niet mogelijk om de volledige begroting met deze ingrepen recht te trekken. De relanceplannen en de begrotingscontrole zijn veel belangrijkere instrumenten. Toch kunnen deze duwtjes België op de goede weg zetten.

Landen als de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk en Denemarken zijn zich bewust van de effectiviteit van deze techniek en hebben hiervoor een speciale cel opgericht.

Om voorgaande redenen had ik graag geweten of u de effectiviteit van "nudges" voor het departement waarvoor u verantwoordelijk bent inziet? Zo ja, welke concrete maatregelen stelt u hieromtrent voor?

Antwoord ontvangen op 28 juni 2012 :

Het is een grote uitdaging de bevolking ervan te overtuigen dat er langer moet gewerkt worden om de betaalbaarheid van de pensioenen en de houdbaarheid van ons sociale zekerheidsstelsel te vrijwaren. Vanaf de jaren ’70 werden tal van maatregelen genomen om vervroegde uittreding en vervroegde pensionering aan te moedigen. Gedurende enkele tientallen jaren werd een beleid gevoerd dat ouderen dwong of stimuleerde om plaats te maken voor jongeren. Dit beleid heeft een diepgeworteld verwachtingspatroon inzake vervroegde uittreding gecreëerd, waarbij vele burgers ervan uit gaan dat ze ten laatste op zestig, liefst nog wat vroeger, op pensioen kunnen gaan om dan echt van het leven te gaan genieten. Ondertussen is het beleid tot andere inzichten gekomen en is het zaak om dit verwachtingspatroon bij te sturen. Dit kan door de reglementering te veranderen en vervroegde uittreding onmogelijk te maken, maar dat ook door gepast te communiceren. De drie pensioeninstellingen de Rijksdienst voor pensioenen (RVP), de Pensioendienst voor de overheidssector (PDOS) en het Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandige (RSVZ) werken momenteel aan een gezamenlijk communicatiekanaal waarvan de inhoud de burger moet overtuigen om langer aan de slag te blijven en mensen te stimuleren tot het nemen van een betere keuze.