Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-10875

van Cindy Franssen (CD&V) d.d. 15 januari 2014

aan de staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding, toegevoegd aan de minister van Justitie

het project "Housing First"

dakloze
armoede
recht op huisvesting

Chronologie

15/1/2014Verzending vraag
20/1/2014Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-4042

Vraag nr. 5-10875 d.d. 15 januari 2014 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Op 25 september 2013 kondigde de staatssecretaris de invoering van het project “Housing First" in België aan. Housing First is een project dat overwaaide uit de Verenigde Staten waarbij een individuele woonst en eventueel langdurige begeleiding worden aangeboden aan mensen die chronisch dakloos zijn en die kampen met een verslavings- en/of psychiatrische problematiek. Nu kan een huurcontract namelijk vaak pas worden gesloten als de huurder werk heeft, wat vicieuze cirkels veroorzaakt. De daklozen moeten bij dit project wel zelf hun huur kunnen betalen, wat in praktijk vaak zal betekenen dat de huur betaald wordt met een leefloon.

Housing First vertrekt vanuit acht principes:

- Huisvesting is een basismensenrecht;

- Respect, warmte en medeleven voor alle Housing First-bewoners;

- Engagement om met de Housing First-bewoner te werken zolang dit nodig is;

- Verspreide huisvesting in alleenstaande appartementen;

- Splitsing van huisvesting en diensten;

- Keuzevrijheid en zelfdeterminatie;

- Herstelgericht;

- Harm reduction.

Het project is echter niet:

- Voorbereiding, therapie of afkick vragen van de Housing First-bewoner.

- De Housing First-bewoner vragen eerst stappen te nemen om woonklaar te worden.

- Een tijdelijke woonst aanbieden.

- Een gemeenschappelijke woonst (tenzij de cliënt dit zelf wenst).

- Huurders uit huis zetten om andere redenen dan die opgenomen in een normaal huurcontract.

Housing First werd reeds in 1992 opgestart in New York. Ondertussen wordt ook in vijf verschillende Europese steden met het project geëxperimenteerd: in Amsterdam, Kopenhagen, Lissabon, Glasgow en Boedapest. Op basis van de bevindingen van de vijf Europese steden kunnen een aantal pro's en contra's inzake het project worden vastgesteld. Eerst en vooral bewijzen de cijfers dat de Housing First-bewoners erin slagen om hun woning te behouden. Bovendien is er ook een positief effect op vlak van middelengebruik en psychische gezondheid. Een huis hebben zorgt namelijk voor een gevoel van persoonlijke veiligheid, vermindert stress, brengt stabiliteit, regelmaat en privacy. Ook de gevreesde overlast voor de buurtbewoners is beperkt.

Anderzijds zijn er minder positieve resultaten wat betreft de dagbesteding: slechts weinigen hebben een vaste job. Ook voelen velen zich nog eenzaam en blijven er vaak financiële problemen, vooral door het lage inkomen van de Housing First-bewoners.

Er kunnen dan ook een aantal uitdagingen worden verwoord:

- Het vinden van huisvesting voor Housing First, zeker voor gespreide appartementen;

- Eenzaamheid en het vinden van een dagbesteding blijft een belangrijk aandachtspunt;

- De relatie tussen de bewoner en de hulpverlener is anders binnen Housing First dan in de reguliere hulpverlening;

- Er moeten niet alleen financiële middelen worden gevonden om de projecten op te starten, maar ook om de projecten te doen blijven bestaan.

Ook in het Federaal Plan Armoedebestrijding engageert de staatssecretaris zich samen met de federale regering onder operationele doelstelling 4 om de Housing First-benadering te hanteren binnen het beleid: "Actie 76. De Staatssecretaris voor Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding zal het principe van "Housing First" implementeren in minstens 5 grote steden in het land (2 in Vlaanderen, 2 in Wallonië en in Brussel), met specifieke aandacht voor het totaalconcept ervan. Hierbij zal er afgestemd worden met de regio's, die bevoegd zijn voor huisvesting en reeds interessante instrumenten ontwikkelden, om het project maximale draagkracht te geven." (p.38) Het project staat ingeschreven in de begroting van 2013, waarbij 172.000 euro wordt voorzien per betrokken stad. Bovendien wordt voor 2013 en 2014 een bedrag van 860.000 euro uitgetrokken vanuit de Nationale Loterij.

Graag had ik van de staatssecretaris het volgende vernomen:

1) Werden reeds steden geselecteerd voor het project “Housing First”? Zo ja, welke en wat is de stand van zaken van het project? Zo neen, wanneer worden ze geselecteerd en wanneer worden de projecten opgestart?

2) Zal de Belgische variant van Housing First volledig werken volgens de acht principes? Zo neen, welke principes zullen worden gevolgd?

3) Op welke wijze worden de negatieve effecten die in de vijf Europese proefprojecten zijn vastgesteld, in de Belgische variant weggewerkt? Welke maatregelen worden genomen om binnen het project adequaat om te gaan met de vastgestelde uitdagingen?

4) In hoeverre en op welke wijze zullen de OCMW's bij het project worden betrokken

5) Welke rol zullen de lokale armoedeorganisaties in dit project spelen?

6) Op welke wijze zullen de huisvesting en de begeleiding worden georganiseerd en gecoördineerd?

a) Welke actor zal de zoektocht naar huisvesting coördineren en de infrastructuur beheren?

b) Zal voor de huisvesting met de sociale huisvestingsmaatschappijen worden samengewerkt? Zo ja, op welke wijze?

c) Hoe zal de selectie van het cliënteel verlopen? Wie doet en coördineert de selectie?

7) Heeft de staatssecretaris omtrent dit project reeds overleg gepleegd met haar respectieve collega's op gewest- (huisvesting) en gemeenschapsniveau (zorg)? Zo ja, wanneer en wat waren de conclusies?

Antwoord ontvangen op 20 januari 2014 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen.

Openbare en private partners met aangetoonde ervaring in huisvestingsbegeleiding uit de vijf grootste Belgische steden (Antwerpen, Gent, Brussel, Charleroi en Luik) hebben dit project in partnerschap uitgewerkt.

Een algemeen coördinator ziet toe op de ontwikkeling van het project en de transversaliteit ervan. Zij leidt ook het evaluatieteam.

De fundamentele principes van Housing First vermeld in de vragen zullen door de begeleidingsteams worden gebruikt als leidraad. Maar de teams zullen het originele model ook aanpassen op basis van hun eigen ervaringen en de specifieke plaatselijke realiteit.

Het project Housing First Belgium is gericht op de kwetsbaarste daklozen (in de meeste gevallen met geestelijke gezondheidsproblemen en/of verslavingsproblemen). De teams kunnen echter autonoom de daklozen selecteren. Zij hebben daarvoor de nodige ervaring en door hun plaats in de welzijnsnetwerken staan ze dagelijks in contact met daklozen die in aanmerking komen voor het programma.

Gelet op de resultaten van de studies die eerder werden gemaakt in Europa, besteden de projectdragers van Housing First Belgium bijzondere aandacht aan:

Voor ieder initiatief in de 5 steden werd een stuurcomité opgericht, naast een uitgebreid begeleidingscomité voor het volledige project. De armoedeorganisaties worden op de gepaste manier geraadpleegd en betrokken.

Het gaat om woningen uit het openbare huurpark, het private huurpark of beide. De gehuisveste persoon ondertekent een huurovereenkomst en betaalt zelf zijn huur De deelnemers worden geselecteerd volgens de eigen methode en deontologie van elke plaatselijke projectoperator.

In het kader van de Interministeriële Conferentie Integratie in de Samenleving zullen de regio’s geïnformeerd worden over het verloop van het project binnen de Werkgroep Dakloosheid.