SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2017-2018 Zitting 2017-2018
________________
14 novembre 2017 14 november 2017
________________
Question écrite n° 6-1649 Schriftelijke vraag nr. 6-1649

de Christie Morreale (PS)

van Christie Morreale (PS)

à la ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Contraception - Public précarisé - Accessibilité - Prix - Intervention majorée de l'assurance obligatoire soins de santé - Conditions - Étendue - Stérilets et implants - Remboursement potentiel Contraceptie - Kwetsbare bevolkingsgroepen - Toegang - Prijs - Verhoogde tegemoetkoming van de verplichte ziekteverzekering - Voorwaarden - Draagwijdte - Spiraaltjes en implantaten - Mogelijke terugbetaling 
________________
contraception
assurance maladie
ticket modérateur
anticonceptie
ziekteverzekering
remgeld
________ ________
14/11/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/12/2017)
3/3/2018Antwoord
14/11/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 14/12/2017)
3/3/2018Antwoord
________ ________
Question n° 6-1649 du 14 novembre 2017 : (Question posée en français) Vraag nr. 6-1649 d.d. 14 november 2017 : (Vraag gesteld in het Frans)

L'ensemble de ces questions relève de la compétence du Sénat dans la mesure où elles concernent une matière fédérale qui a une influence sur les compétences des entités fédérées en matière de prévention de la santé, de jeunesse, d'égalité des chances, du droit des femmes, etc.

En décembre 2001, partant du constat que le prix de la pilule constituait un frein à son utilisation, la Conférence interministérielle des ministres de la Santé avait identifié plusieurs mesures pour améliorer l'accessibilité des moyens contraceptifs.

Rudy Demotte, alors ministre fédéral des Affaires sociales, décidait d'introduire une mesure d'intervention majorée pour toutes les jeunes filles de moins de vingt-et-un ans. Cette intervention majorée s'ajoute au remboursement éventuellement déjà octroyé dans le régime général, mais est conditionnée par l'octroi d'une prescription médicale. Si cette limite d'âge pouvait se justifier à l'époque, il semble nécessaire aujourd'hui d'entamer une nouvelle réflexion en la matière. Ne devrions-nous pas étendre cette intervention majorée à certaines catégories de la population, notamment les plus vulnérables ? Pourrions-nous envisager d'étendre l'âge de prise en charge ?

La pilule du lendemain est également, dans ce dispositif de gratuité, conditionné par une prescription médicale. Or, vous n'êtes pas sans ignorer que ces pilules sont libres d'ordonnance depuis 2001. Si la jeune fille se rend donc à la pharmacie sans ordonnance, elle recevra bien la pilule mais devra payer et pourra ensuite demander un remboursement à sa mutualité. Si elle veut bénéficier de la gratuité, elle devra se rendre chez son médecin, dont la consultation sera payante. Devant la précarisation croissante de la population, il me semble évident que cette mesure constitue un frein à l'accès à la contraception. Pour répondre à cette question, la France s'est dotée d'un mécanisme permettant à la pharmacie d'avancer la somme et d'ensuite bénéficier d'un remboursement par l'organisme assureur. Ce dispositif serait-il transposable à la Belgique ?

De plus, selon l'arrêté royal du 16 septembre 2013 fixant une intervention spécifique dans le coût des contraceptifs pour les femmes n'ayant pas atteint l'âge de 21 ans, et spécialement son article 2, seules les femmes peuvent bénéficier d'une intervention majorée. On peut dès lors imaginer qu'un homme, qui voudrait venir en aide à sa partenaire, dans une situation d'urgence, devrait payer le prix plein. Cet arrêté ne devrait-il pas être modifié pour permettre aux hommes de se procurer une pilule du lendemain pour leur compagne ?

Enfin, les moyens contraceptifs ont énormément évolué ces dernières années. Les études médicales démontrent combien les stérilets et les implants sont plus efficaces que les méthodes hormonales. De plus, les hormones ont mauvaise presse : les jeunes adultes considèrent les hormones mauvaises pour leur santé, leur libido, leur fertilité future, etc. Or, les stérilets et implants ne sont toujours pas remboursés par l'Institut national d'assurance maladie-invalidité (INAMI) pour les femmes de plus de vingt-et-un ans. Certes, certaines mutuelles remboursent les stérilets et implants selon leurs propres critères, mais cela complexifie le système qui reste méconnu de certains médecins, et qui diffère en Wallonie, à Bruxelles et en Flandre. Pourquoi ces moyens contraceptifs ne bénéficient-ils pas du remboursement INAMI pour toutes les femmes ?

 

Al deze vragen vallen binnen de bevoegdheid van de Senaat omdat ze een federale materie betreffen die invloed heeft op de bevoegdheden van de deelstaten inzake ziektepreventie, jeugdbeleid, gelijke kansen, vrouwenrechten, enzovoort.

In december 2001 werd vanuit de vaststelling dat de prijs van de pil drempelverhogend was voor het gebruik ervan, door de interministeriële conferentie van de ministers van Volksgezondheid verschillende maatregelen genomen om de toegang tot voorbehoedsmiddelen te verbeteren.

Toenmalig federaal minister van Sociale Zaken Rudy Demotte besliste om een verhoogde tegemoetkoming in te voeren voor alle vrouwen jonger dan 21 jaar. Die verhoogde tegemoetkoming kwam bovenop de eventuele terugbetaling die al werd toegepast in het algemeen stelsel op voorlegging van een medisch voorschrift. Die leeftijdsgrens was toen gerechtvaardigd, maar moet nu misschien opnieuw bekeken worden. Moeten we de verhoogde tegemoetkoming niet uitbreiden tot de meest kwetsbare bevolkingsgroepen? Kunnen we overwegen de leeftijdsgrens voor terugbetaling op te trekken?

Ook de morning-afterpil kan enkel gratis verkregen worden met een medisch voorschrift. Die pil wordt sinds 2001 nochtans vrij verkocht. Als een meisje ze in de apotheek koopt zonder medisch voorschrift, kan ze die pil wel krijgen, maar moet ze ze eerst betalen en moet ze daarna een terugbetaling vragen aan het ziekenfonds. Als ze de pil gratis wil krijgen moet ze eerst naar de dokter en daar betalen voor een raadpleging. Voor steeds meer mensen die het niet breed hebben, kan dit de toegang tot contraceptie bemoeilijken. Daarom is in Frankrijk een systeem ingesteld waarbij de apotheek de kostprijs voorschiet en daarna een terugbetaling krijgt van het ziekenfonds. Kan zo'n systeem ook in België worden ingevoerd?

Bovendien kunnen volgens het koninklijk besluit van 16 september 2013 ter vaststelling van een specifieke tegemoetkoming in de kostprijs van contraceptiva voor vrouwen, jonger dan 21 jaar en in het bijzonder artikel 2 daarvan, enkel vrouwen een verhoogde tegemoetkoming krijgen. Een man die in een spoedeisende situatie zijn partner zou willen helpen, zou dan toch de volledige prijs moeten betalen. Moet dit besluit niet gewijzigd worden zodat mannen een morning-afterpil kunnen kopen voor hun partner?

Voorbehoedsmiddelen zijn de jongste jaren enorm geëvolueerd. Medische studies tonen aan dat spiraaltjes en anticonceptie-implantaten doeltreffender zijn dan de hormonale methodes. Bovendien worden de hormonale middelen steeds meer gewantrouwd: jongvolwassenen beschouwen hormonen als slecht voor hun gezondheid, hun libido, hun toekomstige vruchtbaarheid, enzovoort. Spiraaltjes en inplantaten worden door het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) echter nog steeds niet terugbetaald aan vrouwen ouder dan 21 jaar. Sommige ziekenfondsen betalen ze wel terug volgens hun eigen criteria, maar dat maakt de regeling complexer. Niet alle artsen kennen die regeling en ze is verschillend in Wallonië, Brussel en Vlaanderen. Waarom betaalt het RIZIV die voorbehoedsmiddelen niet aan alle vrouwen terug?

 
Réponse reçue le 3 mars 2018 : Antwoord ontvangen op 3 maart 2018 :

L’honorable membre trouvera ci-après la réponse à sa question.

Au vu des éléments dont je dispose à l’heure actuelle, il ne paraît pas nécessaire de prévoir de modification de l’arrêté royal fixant une intervention spécifique dans le coût des contraceptifs pour les femmes n’ayant pas atteint l’âge de vingt-et-un ans, que ce soit au niveau du groupe-cible ou du mécanisme de remboursement.

En ce qui concerne la pilule du lendemain, un homme peut l’obtenir en pharmacie au prix plein. Sur base d’une prescription établie au nom d’une jeune fille de moins de vingt-et-un ans, elle peut être obtenue gratuitement, quelle que soit la personne qui se rend à la pharmacie avec la prescription.

Certain contraceptifs sont remboursés pour les femmes à partir de vingt-et-un ans.

En ce qui concerne les moyens contraceptifs qui ne sont pas remboursés pour les femmes à partir de vingt-et-un ans, il convient de souligner que la demande de remboursement d’un médicament ou d’un implant doit être introduite par la firme qui le commercialise. Pour ce qui concerne l’implant hormonal et les stérilets hormonaux, qui ont le statut de médicaments, ou le stérilet au cuivre, qui a le statut de dispositif médical, aucune demande de remboursement n’est parvenue à ce jour à l’Institut national d’assurance maladie-invalidité (INAMI).

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vraag.

Op basis van de elementen waarover ik momenteel beschik, lijkt het niet nodig aanpassingen te voorzien aan het koninklijk besluit ter vaststelling van een specifieke tegemoetkoming in de kostprijs van contraceptiva voor vrouwen, jonger dan eenentwintig jaar en dit noch wat de doelgroep betreft, noch wat het terugbetalingsmechanisme betreft.

Wat de morning after pil betreft, kan een man deze in een apotheek verkrijgen aan de volledige kostprijs. Op basis van een voorschrift opgesteld op naam van een meisje jonger dan eenentwintig jaar, kan deze pil gratis bekomen worden, ongeacht de persoon die zich in de apotheek met het voorschrift aanbiedt.

Een aantal voorbehoedsmiddelen is gedeeltelijk terugbetaald voor vrouwen vanaf eenentwintig jaar.

Wat de voorbehoedsmiddelen betreft die niet terugbetaald zijn voor vrouwen vanaf eenentwintig jaar, moet benadrukt worden dat de terugbetalingsaanvraag voor een geneesmiddel of een implant ingediend moet worden door het bedrijf dat het commercialiseert. Voor de hormonale implantaten en de hormonale spiraaltjes, die het statuut van geneesmiddel hebben, of koperen spiraaltjes, die het statuut van medisch hulpmiddelen hebben, is er tot op heden geen terugbetalingsaanvraag toegekomen op het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV).