SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
20 juin 2017 20 juni 2017
________________
Question écrite n° 6-1494 Schriftelijke vraag nr. 6-1494

de Christie Morreale (PS)

van Christie Morreale (PS)

à la ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Paquets de cigarettes neutres - Instauration - Transposition des dispositions de la directive 2014/40/UE - État de la question Neutrale sigarettenverpakkingen - Invoering - Omzetting van richtlijn 2014/40/EU - Stand van zaken 
________________
industrie du tabac
information du consommateur
norme de commercialisation
rapprochement des législations
risque sanitaire
tabac
norme de production
emballage
étiquetage
directive (UE)
tabaksindustrie
consumentenvoorlichting
handelsnorm
harmonisatie van de wetgevingen
gevaren voor de gezondheid
tabak
productienorm
verpakken
etiketteren
richtlijn (EU)
________ ________
20/6/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 20/7/2017)
5/9/2017Antwoord
20/6/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 20/7/2017)
5/9/2017Antwoord
________ ________
Question n° 6-1494 du 20 juin 2017 : (Question posée en français) Vraag nr. 6-1494 d.d. 20 juni 2017 : (Vraag gesteld in het Frans)

Sur une base annuelle, l'usage de tabac engendre vingt mille décès prématurés en Belgique. Consommer des produits à base de tabac constitue une cause déterminante pour plusieurs cancers et pathologies multiples. Selon les statistiques, les jeunes seraient particulièrement touchés et seraient parmi les publics les plus fragiles. La publicité joue un rôle majeur dans l'attrait que peuvent avoir les jeunes envers les paquets de cigarettes.

Des études démontrent également que l'emballage est l'un des critères qui déterminent le choix de consommer des produits à base de tabac. Plusieurs pays, dont l'Australie, ont imposé les paquets de cigarettes neutres afin de rendre la consommation moins tentante.

L'emballage neutre de produit du tabac fait référence à une réglementation qui interdit l'utilisation de noms de marque sur les produits du tabac. Cette mesure implique que toutes les formes de stratégie de marque (« branding ») telles que les marques commerciales, logos, couleurs et représentations graphiques de l'emballage de produits du tabac doivent disparaître et exclut toute forme de différentiation de produit en « standardisant » l'aspect extérieur des emballages des produits du tabac. L'utilisation de marques commerciales avec des éléments graphiques n'est par conséquent plus possible et le nom de la marque est dans ce cas soumis à une police et un format prescrits.

L'ensemble de ces questions relève de la compétence du Sénat dans la mesure où elles concernent une matière fédérale qui a une influence sur les compétences des entités fédérées en matière de santé publique, de bien-être, de la jeunesse, etc.

Dans le cadre de la transposition des dispositions de la directive 2014/40/UE du Parlement européen et du Conseil du 3 avril 2014 relative au rapprochement des dispositions législatives, réglementaires et administratives des États membres en matière de fabrication, de présentation et de vente des produits du tabac et des produits connexes, et abrogeant la directive 2001/37/CE, l'honorable ministre envisage-t-elle d'aller plus loin en règlementant et en légiférant sur les paquets neutres ? Déjà interrogée à ce sujet, elle affirmait, en 2015, vouloir attendre les effets des mesures similaires, notamment prises en Australie (cf. Chambre, CRIV 54-COM 236 du 6 octobre 2015, p. 1-8).

 

Jaarlijks veroorzaakt tabak twintigduizend gevallen van vroegtijdig overlijden in België. De consumptie van producten op basis van tabak is een doorslaggevende factor voor verschillende kankers en tal van ziektebeelden. Volgens de statistieken worden jongeren in het bijzonder getroffen en vormen ze een kwetsbare doelgroep. Reclame speelt een belangrijke rol in de aantrekkingskracht van sigaretten op jongeren.

Studies geven ook aan dat de verpakking één van de criteria is die bepalend zijn voor de keuze om tabaksproducten te consumeren. Sommige landen, zoals Australië, hebben het gebruik van neutrale siganrettenverpakkingen opgelegd om de consumptie ervan minder aanlokkelijk te maken.

Een neutrale verpakking voor tabaksproducten verwijst naar een reglementering die het gebruik van merknamen op tabaksproducten verbiedt. Die maatregel impliceert dat elke vorm van merkenpositionering of branding, zoals het gebruik van handelsmerken, logo's, kleuren en grafische voorstellingen van de verpakkingen van tabaksproducten moet verdwijnen en sluit elke vorm van differentiatie van het product uit door de standaardisering van hoe de verpakkingen van tabaksproducten eruit zien. Het gebruik van handelsmerken met grafische elementen is bijgevolg niet meer mogelijk en de merknaam is in dat geval ondergeschikt aan een voorgeschreven opmaak.

Al deze vragen behoren tot de bevoegdheid van de Senaat omdat ze gaan over een federale materie die van invloed is op de bevoegdheden van de deelstalen inzake volksgezondheid, welzijn, jongerenbeleid, enz.

Is de minister van plan, in het kader van de omzetting van de bepalingen van richtlijn 2014/40/EU van het Europees Parlement en de Raad van 3 april 2014 betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van de lidstaten inzake de productie, de presentatie en de verkoop van tabaks- en aanverwante producten en tot intrekking van richtlijn 2001/37/EG, verder te gaan en ook regels vast te leggen over neutrale verpakkingen? Op een eerdere vraag hierover, antwoordde de minister in 2015 dat ze het effect wilde afwachten van gelijkaardige maatregelen, met name in Australië (zie Kamer, CRIV 54-COM 236 van 6 oktober 2015, p. 1-8).

 
Réponse reçue le 5 septembre 2017 : Antwoord ontvangen op 5 september 2017 :

L’évaluation officielle des autorités australiennes relative à la mise en œuvre du paquet standardisée a confirmé les différents impacts positifs de la mesure, notamment en matière de réduction de la prévalence du tabagisme quotidien. Selon le rapport, l’introduction du paquet standardisé a commencé à porter ses fruits en matière de réduction du tabagisme et de l’exposition à la fumée du tabac et il est attendu que cet impact positif se prolonge dans le futur.

Par ailleurs, la directive européenne 2014/40/UE laisse la possibilité, sans obligations, aux États membres d’appliquer des mesures de standardisation des paquets de tabac dans le respect des dispositions de cette directive en matière notamment d’avertissements sanitaires.

Suite à ces différents éléments, j’ai indiqué dans ma Stratégie fédérale pour une politique anti-tabac efficace que je souhaitais mettre en œuvre le paquet standardisé à l’horizon 2019,  en prenant en compte les résultats des premières évaluations de l’introduction de cette mesure en France et au Royaume-Uni en 2017. Afin de prendre en considération l’impact observé chez nos voisins, mes services devrait pouvoir me faire des propositions concrètes dans la première partie de l’année 2018.

De officiële evaluatie van de Australische overheid over de invoering van de gestandaardiseerde verpakking heeft de verschillende positieve gevolgen van de maatregel bevestigd, bijvoorbeeld wat betreft de daling van de prevalentie van dagelijks roken. Volgens het rapport heeft de invoering van de gestandaardiseerde verpakking al vruchten afgeworpen voor wat betreft de daling van het tabaksgebruik en de blootstelling aan tabaksrook, en de verwachting is dat die positieve impact zich in de toekomst zal voortzetten.

De Europese richtlijn 2014/40/EU biedt lidstaten ook de mogelijkheid, zonder verplichtingen, om maatregelen voor de standaardisering van tabaksverpakkingen toe te passen mits naleving van de bepalingen van deze richtlijn, met name op het vlak van de gezondheidswaarschuwingen.

Op basis van al die elementen heb ik in mijn federale strategie voor een doeltreffend anti-tabaksbeleid aangegeven dat ik de gestandaardiseerde verpakking wil invoeren tegen 2019, rekening houdend met de resultaten van de eerste evaluaties van de invoering van deze maatregel in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk in 2017. Mijn diensten zouden me concrete voorstellen moeten kunnen voorleggen in de eerste helft van 2018, rekening houdend met de impact die werd vastgesteld bij onze buren.