SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2011-2012 Zitting 2011-2012
________________
28 décembre 2011 28 december 2011
________________
Question écrite n° 5-4948 Schriftelijke vraag nr. 5-4948

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

au ministre des Entreprises publiques, de la Politique scientifique et de la Coopération au développement, chargé des Grandes Villes

aan de minister van Overheidsbedrijven, Wetenschapsbeleid en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden
________________
Société nationale de chemins de fer belges (SNCB) - Liaisons ferroviaires depuis et vers la Campine - Nombre de voyageurs - Évaluation Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) - Treinverbindingen van en naar de Kempen - Aantal reizigers - Evaluatie 
________________
Société nationale des chemins de fer belges
transport de voyageurs
réseau ferroviaire
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
reizigersvervoer
spoorwegnet
________ ________
28/12/2011Verzending vraag
18/12/2013Rappel
20/1/2014Antwoord
28/12/2011Verzending vraag
18/12/2013Rappel
20/1/2014Antwoord
________ ________
Herindiening van : schriftelijke vraag 5-1531 Herindiening van : schriftelijke vraag 5-1531
________ ________
Question n° 5-4948 du 28 décembre 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-4948 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

En décembre 2007, le service de trains en Campine a été profondément modifié. La mise en service d'une deuxième voie à la gare de Tielen avait permis une augmentation du nombre de trains vers Turnhout. La liaison IR Turnhout-Manage avait été revalorisée en IC-R Turnhout-Bruxelles-Midi et une nouvelle liaison IR Turnhout-Anvers-Central avait été créée.

Au cours des trois dernières années, les horaires des trains L entre Lierre et Mol ont été régulièrement modifiés et un nouveau train d'heure de pointe reliant Herentals à Bruxelles a été mis en service. L'incendie du poste de signalisation d'Herentals a perturbé pendant l'été 2009 l'ensemble du réseau en Campine mais depuis, la situation est à nouveau à peu près normale.

Il semble donc logique que cette profonde modification du service de trains en Campine en 2007 ait fait l'objet d'une sérieuse évaluation. Plusieurs voyageurs nous ont en effet déjà communiqué leurs observations.

- les correspondances à la gare d'Herentals sont particulièrement difficiles à cause de la mauvaise jonction de la voie 5 (trains en provenance de Turnhout) avec les autres voies;

- la répartition des liaisons ferroviaires entre Anvers-Central et Turnhout est particulièrement mauvaise. À Anvers-Central, les deux départs possibles s'effectuent en un laps de temps de quatre minutes ;

- la correspondance difficile vers Louvain.

Je souhaite une réponse aux questions suivantes.

1) Quelle est l'évolution du nombre de voyageurs sur les liaisons ferroviaires campinoises après la modification de décembre 2007? Je souhaite une comparaison avec la situation de 2007.

2) Quels sont les principaux mouvements de correspondance observés dans les gares de Herentals et Lierre?

3) La capacité des voitures et des gares est-elle suffisante vu la modification du nombre de voyageurs et les mouvements de correspondance?

4) Quels points sensibles ont-ils été signalés ces dernières années par les voyageurs à la Société nationale des chemins de fer belges (SNCB)? Quelles mesure ont-elles été prises en conséquence?

5) La ministre prévoit-elle encore à court et à moyen terme des adaptations complémentaires des horaires de trains en Campine? Dans l'affirmative, lesquelles?

 

In december 2007 werd de treindienst in de Kempen grondig gewijzigd. Door de ingebruikname van het tweede spoor in het station van Tielen werd een uitbreiding van het aantal treinen naar Turnhout mogelijk. De IR-verbinding Turnhout-Manage werd opgewaardeerd tot de IC-R Turnhout-Brussel Zuid en een nieuwe IR-verbinding Turnhout-Antwerpen-Centraal zag het leven.

Tijdens de afgelopen drie jaar werden de dienstregelingen van de L-treinen tussen Lier en Mol regelmatig gewijzigd en zag een nieuwe piekuurtrein vanuit Herentals naar Brussel het levenslicht. De brand in het seinhuis van Herentals ontregelde in de zomer van 2009 het hele spoornet in de Kempen, maar intussen verloopt alles opnieuw min of meer normaal.

Het lijkt dan ook logisch dat deze grondige wijziging van de Kempense treindienst in 2007 grondig geëvalueerd werd. Verschillende reizigers deelden ons immers al hun bedenkingen mee:

- de overstappen in het station Herentals zijn bijzonder moeilijk door de slechte verbinding van spoor 5 (treinen uit Turnhout) met de andere sporen;

- de spreiding van de treinverbindingen tussen Antwerpen-Centraal en Turnhout is bijzonder slecht. De twee mogelijke verbindingen vertrekken in Antwerpen-Centraal binnen een tijdspanne van vier minuten;

- de moeilijke verbinding naar Leuven.

Graag kreeg ik dan ook een antwoord op de volgende vragen:

1) Wat is de evolutie van de reizigerscijfers op de Kempense treinverbindingen na de wijziging van december 2007? Graag kreeg ik een vergelijking met de situatie van 2007.

2) Wat zijn de voornaamste overstapbewegingen die in de stations van Herentals en Lier kunnen worden onderscheiden?

3) Voldoet de capaciteit van de rijtuigen en van de stations aan deze veranderde reizigersaantallen en de overstapbewegingen?

4) Welke pijnpunten werden door de reizigers de afgelopen jaren gemeld aan de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)? Welke maatregelen zijn hieruit voortgevloeid?

5) Voorziet de geachte minister op korte en middellange termijn nog bijkomende aanpassingen aan de Kempense treindiensten? Zo ja, welke?

 
Réponse reçue le 20 janvier 2014 : Antwoord ontvangen op 20 januari 2014 :

En réponse aux questions de l'honorable membre, le groupe Société des Chemins de fer belges (SNCB) me communique les éléments suivants:

1. Il y a lieu d’observer que les données de comptages sollicitées par l’honorable membre sont des données internes destinées à des buts exclusivement opérationnels. Elles permettent notamment aux services de SNCB-Mobility d'exploiter de manière plus efficace les mouvements de voyageurs sur et entre les quais, d'adapter les besoins en personnel aux flux de voyageurs, d'adapter la composition des trains à la demande, etc. Etant donné la libéralisation possible du transport national de voyageurs, la SNCB désire protéger les données relatives à ses flux de trafic. Par conséquent, celles-ci ne sont pas diffusées à l'extérieur de la société. 

2. En ce qui concerne le changement de train à la gare d’Herentals : 

De

Vers

Remarque

IRe Neerpelt

h12, quai 1

IC-R Bruxelles

h 21, quai 5

*

L Mol

h35, quai  2/3

L Antwerpen

h 43, quai A

 

 

 

IRg Antwerpen

h 40, quai 5

 

IC-R Bruxelles

h 39, quai 2/3

IRe Neerpelt

h 48, quai 2/3

 

IRg Antwerpen

h 20, quai 2/3

 

 

 

L Antwerpen

h 17, perron/quai A

L Mol

h 25, perron/quai 2/3

 

* Long trajet à pied via traversée temporaire au-dessus de la voie 3 vers le quai 5. Les voyageurs sont avertis qu’ils peuvent profiter de la possibilité de changer à Lier, où les deux trains arrivent au même quai.

En ce qui concerne le changement de train à la gare de Lier :

De

Vers

remarque

IRe Neerpelt

h31, quai 1

 

 

 

L Herentals

h26, quai 5

IC-R Bruxelles

h39, quai 1

*

 

 

 

 

 

IC-R Bruxelles

h21, quai 3

IRe Neerpelt

h29, quai 4

 

 

 

L Herentals

h34, quai 5

***

*Alternative au changement de train IRe->IC-R à Herentals

**En heures de pointe, le train L en provenance d’Herentals est prolongé jusqu’à  Anvers afin de délester l’IRe. En dehors des heures de pointe, le train L circule jusqu’à Lier et les voyageurs à destination d’Anvers doivent embarquer sur l’IRe

***En heures de pointe, ce train L vient d’Anvers, afin de délester l’IRe entre Anvers et Lier.

3. La composition des trains est suivie en continu. En cas de problèmes structurels (suroccupation journalière ne résultant pas de compositions réduites en raison de problèmes techniques), il est demandé un renfort du train.

La SNCB ne constate actuellement pas de suroccupation structurelle des trains en Campine.

La configuration des gares, avec un seul passage inférieur à l’extrémité du quai à proximité du bâtiment de gare (Herentals, Lier) ne rend pas toujours certaines traversées évidentes au cours des heures de pointe pour les voyageurs. En outre, la situation à Herentals, avec une traversée temporaire du quai 5 à hauteur du milieu du quai allonge le temps nécessaire pour passer de la voie 1 à la voie 5. C’est pourquoi, ainsi qu’on l’a mentionné ci-dessus, il est demandé aux voyageurs de prévoir le changement de train le plus long à Lier (IRe->IC-R lors de la pointe matinale en direction de Bruxelles), où les deux trains qui se succèdent arrivent au même quai. 

4. Les principaux points à problèmes concernaient la capacité en places assises dans les trains, surtout pour ce qui est de la relation IRe Neerpelt/Hasselt – Mol – Anvers. La principale pierre d’achoppement à cet égard est que la disponibilité limitée d’autorails diesel ne permet pas une extension souple de la capacité en places assises. Les problèmes se sont surtout manifestés sur cette relation entre Lier et Anvers. Cela était principalement dû à des voyageurs du train L en provenance d’Herentals, qui est limité à Lier, où les voyageurs doivent changer pour l’IC-R direction Bruxelles, ou l’IRe direction  Anvers. Pour limiter l’occupation en voyageurs sur l’IRe, 2 trains sont prolongés jusqu’à Anvers au cours de l’heure de pointe matinale (et  inversement  2 trains également au cours de la pointe vespérale), de sorte que les voyageurs du train L ne doivent pas changer de train. 

5. À moyen terme, il est prévu différentes adaptations à l’infrastructure. Ceci concerne notamment la réalisation d’une liaison d’aiguillages supplémentaire à Herentals, de façon à ce que le trafic des trains en provenance de Turnhout/Tielen puisse être reçu sur la voie 1. A Herentals, il est également prévu le prolongement du passage inférieur jusqu’au quai 5. Par ailleurs, l’électrification du tronçon Herentals – Mol (et au cours d’une phase ultérieure Mol – Neerpelt) permettra la mise en service de matériel électrique, libérant ainsi des autorails diesel qui pourront être utilisés pour les autres relations qui doivent circuler avec du matériel diesel. L’arrivée des rames Desiro permettra de libérer des autorails diesel supplémentaires, qui sont à l’heure actuelle utilisés sur la ligne intégralement électrifiée 166/165 (Athus/Meuse). Dans le cadre des travaux d’électrification planifiés sur le tronçon Herentals – Mol, l’horaire des trains IRe et L a bien été adapté en raison de limitations imposées par les travaux (circulation à voie unique, minutes supplémentaires de temps de parcours du fait de limitations de vitesse dans la zone de chantier).

Als antwoord op de vragen van het geachte lid deelt de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)-groep me de volgende elementen mee:

1. Er moet opgemerkt worden dat de gegevens van de tellingen die door het eerbaar lid worden gevraagd interne gegevens zijn die uitsluitend voor operationele doeleinden bestemd zijn. Zo laten ze de diensten van NMBS-Mobility toe om de reizigersbewegingen op en tussen de perrons doeltreffender te exploiteren, om de personeelsbehoeften aan de reizigersstroom aan te passen, om de samenstelling van de treinen af te stemmen op de vraag, enz. Gelet op de mogelijke liberalisering van het nationale reizigersvervoer, wenst de NMBS deze gegevens over haar reizigersstromen te beschermen. Deze gegevens worden bijgevolg niet verspreid buiten de onderneming. 

2. Wat het overstappen in het station Herentals betreft: 

Van

Naar

Opmerking

IRe Neerpelt

u12, perron 1

IC-R Brussel

u21, perron 5

*

L Mol

u35, perron 2/3

L Antwerpen

u43, perron A

 

 

 

IRg Antwerpen

u40, perron 5

 

IC-R Brussel

u39, perron 2/3

IRe Neerpelt

u48, perron 2/3

 

IRg Antwerpen

u20, perron 2/3

 

 

 

L Antwerpen

u17, perron A

L Mol

u25, perron 2/3

 

* Lange wandelweg via tijdelijke oversteek over spoor 3 naar perron 5. Reizigers worden geadviseerd de overstapmogelijk-heid in Lier te gebruiken, waar beide treinen aan hetzelfde perron komen. 

Wat het overstappen in het station Lier betreft: 

Van

Naar

Opmerking

IRe Neerpelt

u31, perron 1

 

 

 

L Herentals

u26, perron 5

IC-R Brussel

u39, perron 1

*

 

 

IRe Antwerpen

u32, perron 1

**

IC-R Brussel

u21, perron 3

IRe Neerpelt

u29, perron 4

 

 

 

L Herentals

u34, perron 5

***

* Alternatief voor de overstap IRe->IC-R in Herentals

** Tijdens de piek wordt de L-trein uit Herentals verlengd tot Antwerpen om de IRe te ontlasten. Buiten de piek rijdt de L-trein tot Lier en moeten reizigers met bestemming Antwerpen overstappen op de IRe

***Tijdens de piek heeft deze L-trein herkomst Antwerpen, om de IRe tussen Antwerpen en Lier te ontlasten. 

3. De samenstelling van de treinen wordt constant opgevolgd. Bij structurele problemen (dagelijkse overbezetting, niet te wijten aan verminderde treinsamenstellingen omwille van technische problemen), wordt een versterking van de trein gevraagd.

De NMBS constateert momenteel geen structurele overbezettingen van de treinen in de Kempen.  

De configuratie van de stations, met enkel een onderdoorgang aan het uiteinde van het perron, nabij het stationsgebouw (Herentals, Lier) maakt het voor bepaalde overstap-bewegingen tijdens piekmomenten niet altijd evident voor de reizigers. Bovendien maakt de situatie in Herentals, met tijdelijke oversteek naar perron 5 ter hoogte van het midden van het perron de benodigde overstaptijd om van spoor 1 naar spoor 5 te gaan vrij lang. Daarom wordt, zoals hoger aangehaald, de reizigers gevraagd de belangrijkste overstapbeweging (IRe->IC-R in de ochtendpiek richting Brussel) in Lier te voorzien, waar beide opeenvolgende treinen aan hetzelfde perron komen. 

4. De belangrijkste pijnpunten betroffen de zitplaatscapaciteit in de treinen, voornamelijk wat betreft de IRe verbinding Neerpelt/Hasselt-Mol-Antwerpen. Hier is het belangrijkste probleem dat de beperkte beschikbaarheid van dieselmotorwagens geen flexibele uitbreiding van de zitplaatscapaciteit toelaat. De problemen manifesteerden zich op deze verbinding vooral tussen Lier en Antwerpen. Dit was voornamelijk te wijten aan reizigers van de L-trein komende van Herentals, die beperkt is te Lier, waar de reizigers dienen over te stappen op de IC-R richting Brussel, of de IRe richting Antwerpen. Om de reizigersbezetting op de IRe te beperken, worden 2 treinen tijdens de ochtendpiek (en omgekeerd ook 2 treinen tijdens de avondpiek) tot Antwerpen verlengd zodat de reizigers van de L-trein niet hoeven over te stappen.  

5. Op middellange termijn zijn verschillende aanpassingen aan de infrastructuur voorzien. Dit betreft onder andere de realisatie van een bijkomende wisselverbinding in Herentals, waardoor het treinverkeer komende van Turnhout/Tielen op spoor 1 kan ontvangen worden. Tevens is ook voorzien in de verlenging van de onderdoorgang te Herentals tot perron 5. Verder zal de elektrificatie van het baanvak Herentals-Mol (en in latere fase Mol-Neerpelt) inzet van elektrisch materieel mogelijk maken, waardoor dieselmotorwagens vrijgemaakt worden voor inzet op de resterende treinen die met dieselmaterieel dienen uitgebaat te worden. Ook de komst van de Desiro-treinstellen zullen bijkomende dieselmotorwagens vrijmaken die momenteel ingezet worden op de integraal geëlektrificeerde lijn 166/165 (Athus/Meuse). Omwille van de geplande elektrificatie-werken op het baanvak Herentals-Mol is de dienstregeling van de IRe en L-trein wel aangepast ten gevolge van beperkingen opgelegd door de werken (verkeer op enkelspoor, bijkomende minuten rittijd door snelheidsbeperkingen in de werfzone).