BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2007-2008
________
3 april 2008
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-629

de Philippe Mahoux (PS)

aan de vice-eersteminister en minister van Binnenlandse Zaken
________
Elektronische stemming - Verslag van het consortium van universiteiten - Gevolgen die eraan dienen te worden gegeven
________
stemming
toepassing van informatica
verkiezing
samenwerkingsovereenkomst
________
3/4/2008Verzending vraag
3/10/2008Antwoord
________
Herindiening van : schriftelijke vraag 4-482
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 4-629 d.d. 3 april 2008 : (Vraag gesteld in het Frans)

Op 14 juli 2005 sloten de federale Staat en de drie gewesten een akkoord waardoor het elektronisch stemmen mogelijk werd gemaakt voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 en de parlementsverkiezingen van 2007. Aangezien het materiaal inmiddels verouderd is, hebben de partijen bij een universiteitenconsortium een studie besteld teneinde de erkenningsvoorwaarden en het bestek voor de eventuele ontwikkeling van een nieuw elektronisch stemsysteem vast te leggen.

Zowel in antwoord op een parlementaire vraag als in de algemene beleidsnota van 2007 staat dat op basis van de conclusies van die universitaire studie, die in 2007 zou worden voltooid, in de verschillende parlementen van ons land een democratisch debat zal kunnen worden op gang gebracht over de stemprocedures die na 2008 moeten worden toegepast.

Ik heb vernomen dat de Directie van de Verkiezingen van de FOD Binnenlandse Zaken een ontwerp van amendement op dat samenwerkingsakkoord heeft opgesteld waarin de partijen worden uitgenodigd zich ertoe te verbinden een verbeterd systeem van elektronisch stemmen aan te moedigen waarbij een stembiljet met een barcode wordt aangemaakt. Ook wordt gevraagd dat systeem vanaf 2009 geleidelijk in de gemeenten in te voeren.

Het dossier is van cruciaal belang voor de toekomst van onze democratie. Ik wens dan ook een antwoord op volgende vragen:

- Wat waren de kosten van het elektronisch stemmen bij de parlementsverkiezingen van 10 juni 2007, vergeleken met de kosten voor de papieren stemming?

- Wanneer kunnen de parlementsleden kennis nemen van de conclusies van de universiteiten?

- Wanneer zal worden beslist welk stemsysteem bij de volgende verkiezingen zal worden gebruikt?

- Bestaat er een ontwerp van amendement op het samenwerkingsakkoord van 2005? Zo ja, hoe verklaart u de oproep van de FOD Binnenlandse Zaken aan de gewesten, gelet op het feit dat in het akkoord staat dat de ontwikkeling van een nieuw elektronisch stemsysteem een mogelijkheid is?

Het zou voor ons democraten onaanvaardbaar zijn dat in dit belangrijke dossier een beslissing werd genomen vooraleer in het parlement een publiek debat wordt gevoerd.

Antwoord ontvangen op 3 oktober 2008 :

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vraag.

1. De door de federale overheid en de gemeenten ten laste genomen kosten van de geautomatiseerde stemming bij de federale parlementsverkiezingen van 10 juni 2007 bedragen 2,21 euro per kiezer, waaraan 2 euro investeringskosten toegevoegd moeten worden; dit wil zeggen een totaal van 4,21 euro per kiezer.

Ter vergelijking : de kosten van de stemming op papier bedragen 1,59 euro per kiezer.

2. Op 9 januari 2008 werd de universitaire studie aan de verscheidene federale en gewestelijke administraties bezorgd. Zij is sinds 11 januari 2008 beschikbaar op de internetsite van de algemene directie Instellingen en Bevolking (www.ibz.rrn.fgov.be).

Deze studie, alsook een nieuw ontwerp van samenwerkingsakkoord, voorbereid door de verschillende administraties met het oog op de ontwikkeling van een eventueel nieuw elektronisch stemsysteem, werd op 22 februari 2008 voorgelegd aan de Ministerraad.

Er werd in de eerste plaats beslist de studie van het universitair consortium voor te stellen aan het Federaal Parlement. Deze presentatie, die gevolgd werd door een debat voor de verenigde commissies Binnenlandse Zaken van Kamer en Senaat, vond plaats op 21 mei, 3 juni, 18 juni en 20 juni 2008; er werd in het bijzonder geluisterd naar verscheidene deskundigen en er vonden verschillende meningsuitwisselingen plaats.

Na afloop van dit debat hebben de Kamer van volksvertegenwoordigers en de Senaat respectievelijk op 10 en op 18 juli 2008 (Zie Kamer, Doc. 52/1278/6; Senaat, Doc. 4-828/4) een resolutie goedgekeurd, met name :

a. [Deze resolutie] « vraagt de regering binnen het principe van de subsidiariteit de nodige maatregelen te nemen om de gemeenten die bij de federale verkiezingen in 2007 het systeem van de geautomatiseerde stemming hebben toegepast dit opnieuw te laten doen bij de regionale en Europese verkiezingen in 2009 indien de stemapparatuur aan de technische voorwaarden voldoet. De gemeenten die beslissen om met potlood en papier te stemmen worden in de mogelijkheid gesteld dit te doen;

b. nodigt de regering tevens uit om in de kantons of de gemeenten die dat wensen een experiment met een verbeterd elektronisch stemsysteem, waarbij de kiezer een papieren afdruk ter controle van zijn stem ontvangt of een ander experiment van geautomatiseerde stemming te organiseren, met de bedoeling de garanties voor een democratisch toezicht te vergroten en toch de totale budgettaire kosten te beheersen;

c. vraagt de regering, dat rekening houdend met de bevindingen van dit experiment de mogelijkheid van het verbeterd elektronisch stemsysteem of een ander geautomatiseerd systeem kan toegepast worden bij de verkiezingen die volgen op de regionale en Europese verkiezingen van 2009 in de gemeenten die hiervoor opteren. De overige gemeenten zullen met potlood en papier stemmen. »

3. Op grond van deze resolutie, en op voorwaarde dat zij beantwoorden aan de technische voorwaarden, zullen de geautomatiseerde stemsystemen Jites en Digivote, waarvan de onderhoudscontracten vervallen op 31 december 2008, nog gebruikt worden bij de verkiezingen van 7 juni 2009 in de gemeenten die dit wensen. Op 17 juli 2008 heb ik een vraag in die zin gericht aan de gemeenten die gebruik maakten van een geautomatiseerd stemsysteem bij de federale wetgevende verkiezingen van 10 juni 2007. De gemeenten werden verzocht hun antwoord mede te delen vóór 30 september 2008.

4. Wat de ontwikkeling van een nieuw elektronisch stemsysteem betreft, heeft de Ministerraad van 25 juli 2008, bij de lezing van de parlementaire resolutie, het ontwerp van samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest goedgekeurd; de Ministerraad heeft me eveneens ermee belast dit ontwerp van akkoord, eventueel gewijzigd, te ondertekenen met het of de gewesten die dit wensen teneinde reeds bij de verkiezingen van 7 juni 2009 te kunnen experimenteren met dit nieuw stemsysteem, uiteraard op voorwaarde dat dit technisch mogelijk blijkt.