6‑35

Sénat de Belgique

Session ordinaire 2017‑2018

Séances plénières

Vendredi 19 janvier 2018

Séance du matin

6‑35

Belgische Senaat

Gewone Zitting 2017‑2018

Plenaire vergaderingen

Vrijdag 19 januari 2018

Ochtendvergadering

Compte rendu provisoire

 

Non encore approuvé par les orateurs.
Ne pas citer sans mentionner la source.

Voorlopig verslag

 

Nog niet goedgekeurd door de sprekers.
Niet citeren zonder de bron te vermelden.

Sommaire

Inhoudsopgave

Approbation de l’ordre du jour. 3

Éloge funèbre de M. Philippe Maystadt, Ministre d’État. 3

Rapport d’information concernant l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions en ce qui concerne la publicité des mesures politiques en faveur des indépendants et des PME, ainsi qu’en ce qui concerne la simplification administrative (de M. Jean-Paul Wahl, Mme Anne Barzin, M. Jacques Brotchi, Mmes Valérie De Bue et Christine Defraigne, MM. Alain Destexhe, Olivier Destrebecq et Yves Evrard, Mme Brigitte Grouwels, MM. Peter Van Rompuy et Steven Vanackere, Mmes Sonja Claes, Sabine de Bethune et Karin Brouwers, M. Johan Verstreken, Mme Ann Brusseel, MM. Rik Daems et Jean-Jacques De Gucht, Mme Martine Taelman, M. Lode Vereeck, Mmes Nadia El Yousfi, Latifa Gahouchi, Véronique Jamoulle et Anne Lambelin, MM. Karl-Heinz Lambertz et Philippe Mahoux, Mme Christie Morreale, M. Patrick Prévot, Mmes Christiane Vienne et Olga Zrihen, MM. Bert Anciaux et Rob Beenders, Mmes Katia Segers et Güler Turan, MM. Bart Van Malderen, Christophe Bastin, François Desquesnes et Bertin Mampaka Mankamba, Mmes Véronique Waroux et Petra De Sutter, M. Philippe Henry et Mmes Elisabeth Meuleman, Hélène Ryckmans et Cécile Thibaut; Doc. 6‑320). 6

Discussion. 6

Demande d’établissement d’un rapport d’information concernant la nécessaire collaboration entre l’autorité fédérale, les Communautés et les Régions en ce qui concerne l’amélioration de la qualité de l’air, en vue de promouvoir la santé publique (de Mme Elisabeth Meuleman, MM. Philippe Henry et Joris Poschet, Mmes Karin Brouwers, Sabine de Bethune et Brigitte Grouwels, MM. Steven Vanackere, Johan Verstreken, Bert Anciaux et Rob Beenders, Mmes Katia Segers et Güler Turan, MM. Bart Van Malderen et Jean-Jacques De Gucht, Mme Martine Taelman, M. Lode Vereeck, Mme Anne Barzin, M. Jacques Brotchi, Mme Christine Defraigne, MM. Alain Destexhe, Olivier Destrebecq, Gilles Mouyard, Jean-Paul Wahl, Christophe Bastin, François Desquesnes et Bertin Mampaka Mankamba et Mme Véronique Waroux; doc. 391/1). 33

Dotation du Sénat – Ajustement de la dotation pour l’exercice 2018 (Doc. 6‑375). 37

Discussion. 37

Présentation de candidats pour une fonction d’assesseur néerlandophone auprès de la section de législation du Conseil d’État 38

Prise en considération de propositions. 41

Assemblée parlementaire de l’Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe (OSCE). 41

Groupe de contrôle parlementaire conjoint spécialisé pour Europol 42

Décès d’anciens sénateurs. 42

Votes. 42

Rapport d’information concernant l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions en ce qui concerne la publicité des mesures politiques en faveur des indépendants et des PME, ainsi qu’en ce qui concerne la simplification administrative (Doc. 6‑320). 42

Demande d’établissement d’un rapport d’information concernant la nécessaire collaboration entre l’autorité fédérale, les Communautés et les Régions en ce qui concerne l’amélioration de la qualité de l’air, en vue de promouvoir la santé publique (Doc. 6‑391). 43

Dotation du Sénat – Ajustement de la dotation pour l’exercice 2018 (Doc. 6‑375). 43

Ordre des travaux. 43

Excusés. 44

 

Goedkeuring van de agenda. 4

In memoriam de heer Philippe Maystadt, Minister van Staat. 4

Informatieverslag betreffende het optimaliseren van de samenwerking tussen de federale overheid en de Gewesten inzake de bekendmaking van de beleidsmaatregelen ten gunste van de zelfstandige ondernemers en de kmo’s, alsook inzake de administratieve vereenvoudiging (van de heer Jean-Paul Wahl, mevrouw Anne Barzin, de heer Jacques Brotchi, de dames Valérie De Bue en Christine Defraigne, de heren Alain Destexhe, Olivier Destrebecq en Yves Evrard, mevrouw Brigitte Grouwels, de heren Peter Van Rompuy en Steven Vanackere, de dames Sonja Claes, Sabine de Bethune en Karin Brouwers, de heer Johan Verstreken, mevrouw Ann Brusseel, de heren Rik Daems en Jean-Jacques De Gucht, mevrouw Martine Taelman, de heer Lode Vereeck, de dames Nadia El Yousfi, Latifa Gahouchi, Véronique Jamoulle en Anne Lambelin, de heren Karl-Heinz Lambertz en Philippe Mahoux, mevrouw Christie Morreale, de heer Patrick Prévot, de dames Christiane Vienne en Olga Zrihen, de heren Bert Anciaux en Rob Beenders, de dames Katia Segers en Güler Turan, de heren Bart Van Malderen, Christophe Bastin, François Desquesnes en Bertin Mampaka Mankamba, de dames Véronique Waroux en Petra De Sutter, de heer Philippe Henry en de dames Elisabeth Meuleman, Hélène Ryckmans en Cécile Thibaut; Stuk 6‑320). 7

Bespreking. 7

Verzoek tot het opstellen van een informatieverslag betreffende de noodzakelijke samenwerking tussen de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten inzake de verbetering van de luchtkwaliteit, met het oog op de bevordering van de volksgezondheid (van mevrouw Elisabeth Meuleman, de heren Philippe Henry en Joris Poschet, de dames Karin Brouwers, Sabine de Bethune en Brigitte Grouwels, de heren Steven Vanackere, Johan Verstreken, Bert Anciaux en Rob Beenders, de dames Katia Segers en Güler Turan, de heren Bart Van Malderen en Jean-Jacques De Gucht, mevrouw Martine Taelman, de heer Lode Vereeck, mevrouw Anne Barzin, de heer Jacques Brotchi, mevrouw Christine Defraigne, de heren Alain Destexhe, Olivier Destrebecq, Gilles Mouyard, Jean-Paul Wahl, Christophe Bastin, François Desquesnes en Bertin Mampaka Mankamba en mevrouw Véronique Waroux; stuk 391/1). 34

Dotatie van de Senaat – Aanpassing van de dotatie voor het dienstjaar 2018 (Stuk 6‑375). 38

Bespreking. 38

Voordracht van kandidaten voor het ambt van Nederlandstalig assessor bij de afdeling wetgeving van de Raad van State. 39

Inoverwegingneming van voorstellen. 42

Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor de veiligheid en de samenwerking in Europa (OVSE). 42

Gezamenlijke Parlementaire Controlegroep (GPC) inzake Europol 43

Overlijden van oud‑senatoren. 43

Stemmingen. 43

Informatieverslag betreffende het optimaliseren van de samenwerking tussen de federale overheid en de Gewesten inzake de bekendmaking van de beleidsmaatregelen ten gunste van de zelfstandige ondernemers en de kmo’s, alsook inzake de administratieve vereenvoudiging (Stuk 6‑320). 43

Verzoek tot het opstellen van een informatieverslag betreffende de noodzakelijke samenwerking tussen de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten inzake de verbetering van de luchtkwaliteit, met het oog op de bevordering van de volksgezondheid (Stuk 6‑391). 44

Dotatie van de Senaat – Aanpassing van de dotatie voor het dienstjaar 2018 (Stuk 6‑375). 44

Regeling van de werkzaamheden. 44

Berichten van verhindering. 45

 

Présidence de Mme Christine Defraigne

(La séance est ouverte à 10 h 10.)

Voorzitster: mevrouw Christine Defraigne

(De vergadering wordt geopend om 10.10 uur.)

Approbation de l’ordre du jour

Goedkeuring van de agenda

Mme la présidente. – L’ordre du jour établi par le Bureau a été communiqué aux sénateurs.

Puisqu’il n’y a pas d’observations, l’ordre du jour est approuvé.

De voorzitster. – De agenda zoals vastgesteld door het Bureau werd rondgestuurd.

Aangezien er geen opmerkingen zijn, is de agenda goedgekeurd.

Éloge funèbre de M. Philippe Maystadt, Ministre d’État.

In memoriam de heer Philippe Maystadt, Minister van Staat.

Mme la présidente (devant l’assemblée debout). – Philippe Maystadt s’en est allé.

Né en 1948, près de Verviers, il était titulaire d’un diplôme de docteur en droit et de candidat en philosophie et lettres de l’UCL, ainsi que d’une maîtrise en administration publique de la Claremont Graduate School de Los Angeles.

Sur le plan tant national qu’international, sa carrière fut riche en fonctions diverses, centrées sur les matières économiques et financières, dans lesquelles il s’était taillé une réputation d’expert.

Il se lance en politique à 29 ans, «un peu par hasard «, dira-t-il, appelé comme technicien par Alfred Califice, alors ministre des Affaires wallonnes, pour confectionner le premier budget wallon.

En 1977, il décroche son premier mandat de député de l’arrondissement de Charleroi à la Chambre des représentants. C’est le début d’une longue carrière parlementaire, comme on le verra.

Durant cette période, il commence par assumer la fonction de secrétaire politique de son parti, le PSC. D’abord actif aux niveaux communautaire et régional, il est successivement membre du Conseil culturel de la Communauté culturelle française, membre du Conseil économique régional de Wallonie, secrétaire d’État à la Région wallonne, puis à nouveau membre du Conseil de la Communauté française.

Le début des années 1980 le voit accéder au gouvernement national, d’abord comme ministre de la Fonction publique et de la politique scientifique. Très vite, il va s’orienter vers son domaine de prédilection en assumant la fonction de ministre du Budget puis celle de ministre des Affaires économiques. S’y ajoute la charge de vice-premier ministre.

À partir de 1988, il sera, pendant dix ans, notre ministre des Finances. Il aura ainsi participé à plusieurs gouvernements Martens et Dehaene.

Son parcours parlementaire ne fut pas moins long puisqu’il enchaîne les mandats parlementaires, tantôt au Sénat, tantôt à la Chambre, pendant plus de 20 ans.

Parallèlement, il est appelé, de 1998 à 1999, à la présidence nationale du PSC, pour un court intérim, en vue de faciliter la transition consécutive au départ de Gérard Deprez.

Cependant, son expertise dans le domaine de l’économie et de la finance le désignait naturellement pour exercer de hautes fonctions au-delà du cadre national, dans divers organismes internationaux.

Son parcours l’amena ainsi à présider le Conseil Ecofin, le comité intérimaire du Fonds monétaire international ainsi que le conseil des gouverneurs de la BERD. Pendant douze ans, il dirigea la Banque européenne d’investissement, qui octroie chaque année plusieurs dizaines de milliards d’euros à des projets au sein de l’Union européenne. Philippe Maystadt a aussi succédé à Peter Sutherland à la présidence du « European Policy Center «. En avril 2013, il est nommé Conseiller spécial auprès de la Commission européenne, chargé de faire des propositions en vue d’accroître l’influence de l’Union européenne dans l’élaboration et l’adoption des normes comptables.

Ces multiples activités ne l’ont pas empêché de mener à bien une carrière académique à l’UCL, où il fut professeur à partir de 1989 et, depuis 2012, à l’Université de Luxembourg.

Son parcours riche et brillant valut à ce grand serviteur de l’État le titre de Ministre d’État.

En dépit de ses nombreuses fonctions, Philippe Maystadt trouvait encore le temps d’écrire abondamment. Il est l’auteur de chroniques régulières et de cartes blanches parues dans la presse, ainsi que de livres sur l’Europe, l’économie et l’art de la décision politique, qui tous témoignent de ses talents de pédagogue.

C’était, on l’a dit, un connaisseur exceptionnel de l’économie et des finances, dont la créativité rendit d’insignes services à notre pays, notamment par la modernisation de la gestion de la trésorerie et de la dette publique, l’arrêt de l’effet «boule de neige «, les emprunts qui portent son nom, ou encore, au niveau européen, la négociation du Traité de Maastricht.

Partisan de la sociale démocratie, à ses yeux «la seule voie qui permette de concilier liberté et solidarité «, cet homme naturellement bienveillant et optimiste défendait la vertu du compromis «pour autant que ce ne soit pas de la compromission «.

C’était aussi et surtout un sage, un philosophe et un visionnaire, peu préoccupé de laisser une trace, mais soucieux du sort des générations futures.

Pointant ce qu’il considérait comme les trois défis urgents de notre pays – la transition énergétique, la mobilité et l’innovation –, il portait un regard lucide sur les faiblesses et les dérives de notre temps. Cela l’amena à créer, avec Jean-Pascal Labille, la fondation «Ceci n’est pas une crise «, signifiant par là qu’il ne s’agissait pas d’un mauvais moment à passer, mais de tendances lourdes face auxquelles il faudrait trouver les politiques «les plus efficaces et les plus justes «.

Il fut actif et passeur de lumière jusqu’au bout. Dans la dernière interview qu’il accorda au journal Le Soir, en novembre dernier, alors qu’il savait ses jours comptés, il donnait aux jeunes d’aujourd’hui trois conseils: «Dialoguez «, car le démocrate reconnaît qu’il a besoin de consulter les autres, « Décélérez! Ne vous laissez pas emporter dans le tourbillon des réseaux sociaux «, et «Décalez-vous! Changez votre angle de vision (…) «.

Il y ajoutait un ultime message pour nous tous qui poursuivons notre route: «C’est beau la vie! «.

À sa famille, nous présentons, au nom de notre Assemblée, nos plus sincères condoléances.

De voorzitster (voor de staande vergadering). – Philippe Maystadt heeft ons verlaten.

Hij werd geboren in 1948, in de buurt van Verviers, was doctor in de rechten en kandidaat in de wijsbegeerte en letteren van de UCL. Hij behaalde ook een master in public administration aan de Claremont Graduate School in Los Angeles.

Zijn loopbaan was rijkgevuld, zowel op nationaal als op internationaal vlak. Hij heeft vooral functies gehad op het vlak van economische en financiële aangelegenheden en werd dan ook beschouwd als een expert.

Hij werd politiek actief toen hij 29 was, een beetje toevallig zei hij zelf, toen hij door Alfred Califice, destijds minister van Waalse Aangelegenheden, werd aangezocht als deskundige om de eerste Waalse begroting op te stellen.

In 1977 verkreeg hij zijn eerste mandaat als volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Charleroi. Dit was het begin van een lange carrière in het parlement.

Tijdens die periode werd hij politiek secretaris van zijn partij, de PSC. Hij was eerst actief op het niveau van de gemeenschappen en gewesten, achtereenvolgens als lid van de Cultuurraad voor de Franse Cultuurgemeenschap, lid van de Conseil Économique régional de Wallonie, staatssecretaris bij het Waals Gewest en nog eens lid van de Raad van de Franse Gemeenschap.

In het begin van de jaren 1980 werd hij lid van de nationale regering, eerst als minister van Openbaar Ambt en Wetenschapsbeleid. Hij richtte zich al snel op zijn favoriete domein en werd minister van Begroting en daarna minister van Economische Zaken. Daarbij werd hij ook vice-eersteminister.

Vanaf 1988 bleef hij gedurende 10 jaar onze minister van Financiën. Hij maakte dus deel uit van meerdere regeringen onder Martens en Dehaene.

Zijn parlementaire loopbaan duurde minstens even lang, aangezien hij gedurende meer dan 20 jaar mandaten had in de Kamer en de Senaat.

Daarnaast benoemde zijn partij hem van 1998 tot 1999 voor een korte periode tot nationale voorzitter van de PSC, om de overgang te vergemakkelijken na het vertrek van Gérard Deprez.

Zijn deskundigheid op het vlak van economie en financiën maakte hem echter tot de ideale kandidaat voor supranationale functies, in een aantal internationale organisaties.

Zo werd hij voorzitter van de Ecofinraad, het interimcomité van het IMF, en van de Raad van Gouverneurs van de EBWO. Hij bestuurde gedurende twaalf jaar de Europese Investeringsbank, die jaarlijks tientallen miljarden euro besteedt aan projecten binnen de Europese Unie. Philippe Maystadt volgde ook Peter Sutherland op als voorzitter van het “European Policy Center”. In april 2013 werd hij speciale adviseur bij de Europese Commissie, belast met het doen van voorstellen die de invloed van de Europese Unie moeten vergroten bij het opstellen en aannemen van boekhoudnormen.

Al die activiteiten hebben er hem niet van weerhouden om ook een academische carriere uit te bouwen aan de UCL, waar hij sinds 1989 hoogleraar was en sinds 2012 ook aan de universiteit van Luxemburg.

De rijkgevulde en briljante loopbaan van deze trouwe dienaar van de Staat werd beloond met de titel van Minister van Staat.

Ondanks zijn vele functies vond Philippe Maystadt ook de tijd om veel te schrijven. Hij schreef talrijke columns en nota’s in de pers, en ook boeken over Europa, de economie en de kunst van de politieke besluitvorming, waarin zijn talent als pedagoog tot uiting kwam.

Zoals gezegd was hij een uitzonderlijke kenner van economie en financiën. Zijn creativiteit heeft ons land veel diensten bewezen, onder andere door het moderniseren van het beheer van de schatkist en de overheidsschuld, het stopzetten van het sneeuwbaleffect, de leningen die zijn naam dragen of nog, op Europees niveau, de onderhandelingen voorafgaand aan het verdrag van Maastricht.

Als aanhanger van de sociaaldemocratie, die in zijn ogen de enige weg was om vrijheid en solidariteit met elkaar te verenigen, was deze goedmenende en optimistische man ook een verdediger van het compromis, voor zover er geen toegevingen werden gedaan op het vlak van de principes.

Hij was ook, en vooral, een wijze man, een filosoof, een visionair. Het was niet zijn bedoeling om indruk te maken, wel om het lot van de toekomstige generaties veilig te stellen.

Volgens hem waren de drie dringendste uitdagingen voor ons land energie, mobiliteit en innovatie. Hij was realistisch wat de zwakheden en fouten van onze tijd betrof. Zo richtte hij samen met Jean-Pascal Labille de stichting “Ceci n’est pas une crise “op. Hij bedoelde hiermee dat het niet ging om een tijdelijke inzinking, maar om ernstige trends die moesten worden omgebogen met een doeltreffend en rechtvaardig beleid.

Hij bleef steeds actief en op zoek naar de waarheid. In het laatste interview dat hij gaf aan Le Soir, in november, toen hij al wist dat hij niet lang meer te leven had, gaf hij de hedendaagse jongeren drie adviezen mee: “ga de dialoog aan “, want de democraat weet dat hij de mening van anderen nodig heeft, “vertraag, laat je niet meevoeren in de draaikolk van de sociale media “,, en “neem afstand, probeer de zaken eens vanuit een andere hoek te bekijken “.

Zijn laatste boodschap voor degenen die achterblijven, was “Het leven is mooi “!

(L’assemblée observe une minute de silence.)

(De vergadering neemt een minuut stilte in acht.)

Rapport d’information concernant l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions en ce qui concerne la publicité des mesures politiques en faveur des indépendants et des PME, ainsi qu’en ce qui concerne la simplification administrative (de M. Jean-Paul Wahl, Mme Anne Barzin, M. Jacques Brotchi, Mmes Valérie De Bue et Christine Defraigne, MM. Alain Destexhe, Olivier Destrebecq et Yves Evrard, Mme Brigitte Grouwels, MM. Peter Van Rompuy et Steven Vanackere, Mmes Sonja Claes, Sabine de Bethune et Karin Brouwers, M. Johan Verstreken, Mme Ann Brusseel, MM. Rik Daems et Jean-Jacques De Gucht, Mme Martine Taelman, M. Lode Vereeck, Mmes Nadia El Yousfi, Latifa Gahouchi, Véronique Jamoulle et Anne Lambelin, MM. Karl-Heinz Lambertz et Philippe Mahoux, Mme Christie Morreale, M. Patrick Prévot, Mmes Christiane Vienne et Olga Zrihen, MM. Bert Anciaux et Rob Beenders, Mmes Katia Segers et Güler Turan, MM. Bart Van Malderen, Christophe Bastin, François Desquesnes et Bertin Mampaka Mankamba, Mmes Véronique Waroux et Petra De Sutter, M. Philippe Henry et Mmes Elisabeth Meuleman, Hélène Ryckmans et Cécile Thibaut; Doc. 6‑320)

Informatieverslag betreffende het optimaliseren van de samenwerking tussen de federale overheid en de Gewesten inzake de bekendmaking van de beleidsmaatregelen ten gunste van de zelfstandige ondernemers en de kmo’s, alsook inzake de administratieve vereenvoudiging (van de heer Jean-Paul Wahl, mevrouw Anne Barzin, de heer Jacques Brotchi, de dames Valérie De Bue en Christine Defraigne, de heren Alain Destexhe, Olivier Destrebecq en Yves Evrard, mevrouw Brigitte Grouwels, de heren Peter Van Rompuy en Steven Vanackere, de dames Sonja Claes, Sabine de Bethune en Karin Brouwers, de heer Johan Verstreken, mevrouw Ann Brusseel, de heren Rik Daems en Jean-Jacques De Gucht, mevrouw Martine Taelman, de heer Lode Vereeck, de dames Nadia El Yousfi, Latifa Gahouchi, Véronique Jamoulle en Anne Lambelin, de heren Karl-Heinz Lambertz en Philippe Mahoux, mevrouw Christie Morreale, de heer Patrick Prévot, de dames Christiane Vienne en Olga Zrihen, de heren Bert Anciaux en Rob Beenders, de dames Katia Segers en Güler Turan, de heren Bart Van Malderen, Christophe Bastin, François Desquesnes en Bertin Mampaka Mankamba, de dames Véronique Waroux en Petra De Sutter, de heer Philippe Henry en de dames Elisabeth Meuleman, Hélène Ryckmans en Cécile Thibaut; Stuk 6‑320)

Discussion

Bespreking

M. Yves Evrard (MR), rapporteur. – Le travail de la commission des Affaires régionales a abouti à la constitution d’un rapport de près de 90 pages. Je vais tenter de vous en résumer l’essentiel. Je laisserai ensuite à Mme Grouwels le soin de présenter les diverses recommandations qui seront soumises aux votes.

Je remercie toutes les personnes qui ont travaillé à ce dossier, en particulier M. le président, qui a permis à l’ensemble des intervenants de s’exprimer, avec la volonté de toujours faire une synthèse des différents propos. Je remercie les collègues parlementaires, les services administratifs de notre assemblée, les secrétariats et les autres rapporteurs, avec qui j’ai pu travailler étroitement, que ce soit en commission ou lors des réunions préparatoires.

Le 10 février 2017, est déposée au Sénat une demande d’établissement d’un rapport d’information concernant l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions en ce qui concerne la publicité des mesures politiques en faveur des indépendants et des PME, ainsi qu’en ce qui concerne la simplification administrative. Elle est adoptée le 28 avril 2017 par notre assemblée.

L’objectif premier de cette demande est d’appréhender la façon dont les indépendants et les PME naviguent à travers les nombreuses mesures prises en leur faveur par les différents niveaux de pouvoir. En effet, chacun de ces niveaux développe un éventail de mesures politiques qui visent à répondre aux besoins concrets des entrepreneurs indépendants et des PME.

Dans de nombreux cas, il s’avère que les trop nombreuses modalités d’octroi ainsi que les multiples formalités administratives, sans parler du coût de ces mesures, constituent souvent des freins pour les entrepreneurs indépendants et les PME. Ils sont souvent confrontés à des problèmes de recevabilité des demandes, à des procédures longues, ou à des conditions d’octroi compliquées à rencontrer.

Cette situation est contre-productive pour notre société et l’effet de levier de ces différentes aides en est dès lors souvent atténué. Cela a pour conséquence qu’un grand nombre de PME mais aussi de grandes entreprises passent à côté de certaines aides. Chacun sait combien les entrepreneurs indépendants et les PME sont un moteur important de notre économie. Il convient donc de les comprendre au mieux pour les accompagner dans leur développement.

La commission des Matières transversales – Compétences régionales – a donc décidé de procéder à différentes auditions. Le 19 juin dernier, nous avons entendu la FEB, BECI, le VOKA, l’UCM et l’UNIZO.

La FEB nous fait ainsi part de quelques constats. Pour elle, le système des groupements d’employeurs ne rencontre pas le succès espéré, ce qui s’explique surtout par la complexité administrative dans la phase de création du groupement (création d’une personne morale distincte, discussions pour savoir de quelle commission paritaire le groupement relève, questions de confidentialité entre les personnes qui sont mises à disposition). Cela représente un risque élevé qui va de pair avec cette structure sur le plan juridique.

La FEB, adepte du principe «Moins, c’est plus «, a demandé de limiter le nombre de mesures, de groupes cibles et d’organismes publics. En outre, elle demande de limiter les modalités d’octroi et les formalités administratives liées aux mesures de soutien.

De heer Yves Evrard (MR), rapporteur. –

Les PME, mais aussi les grandes entreprises, n’ont pas toujours le temps de s’en occuper.

La FEB rappelle que le premier objectif d’un entrepreneur est d’entreprendre, et nombreuses sont les PME qui n’ont pas de service de personnel ou ont un service de personnel trop réduit pour pouvoir examiner toutes ces mesures.

Quant à BECI, qui est une association privée d’employeurs, représentative et reconnue légalement, de la Région de Bruxelles-Capitale, elle a insisté sur la collaboration entre les administrations fédérales, régionales et communales ainsi que sur la nécessité de respecter le principe «only once» et d’intensifier la collaboration entre les administrations. Elle souligne, à juste titre, que les mesures d’aide aux entreprises prises par les différentes autorités en Belgique sont très éparses. Ainsi, des subventions sont octroyées aux entreprises aussi bien aux niveaux communal, provincial, régional et fédéral qu’au niveau européen notamment à travers les fonds FEDER, INTERREG, FSE, Horizon 2020, etc. Pour les entreprises, il est difficile voire quasi impossible de se tenir informé des aides existantes. Les aides publiques revêtent aussi différentes formes, ce qui complique leur lisibilité: cela va des exonérations fiscales jusqu’à la fourniture d’avis et d’informations en passant par des subventions. BECI fait remarquer que certaines mesures sont axées sur des groupes cibles très spécifiques alors que d’autres ont une portée plus générale. Enfin, les pouvoirs publics fournissent une aide aux entreprises dans de nombreux domaines tels que les investissements, l’innovation, la formation, les projets énergétiques et écologiques, le recrutement et les charges salariales, l’internationalisation et, en particulier, les exportations qui constituent un important moteur du monde économique. Cela a évidemment pour conséquence qu’un grand nombre de PME mais aussi de grandes entreprises passent à côté de certaines aides. D’autres chefs d’entreprise sollicitent l’aide d’experts-subsidiologues externes. BECI constate de manière générale que l’offre de mesures d’aide manque de clarté.Le VOKA, de son côté, formule un certain nombre de propositions en vue de simplifier l’offre en matière de mesures d’aide des pouvoirs publics. À cet effet, il faut rationaliser, optimiser et intégrer l’offre, avec la volonté de se placer dans l’optique du client.

L’UCM présente son analyse sur l’utilisation et la connaissance des aides publiques. Il en ressort que près de trois quarts des répondants (72%) n’ont pas sollicité d’aides publiques et, parmi ceux qui en ont sollicité, près de la moitié n’ont pas entièrement obtenu ce qu’ils avaient demandé. La méconnaissance des aides est la première raison citée pour leur non-obtention (39,5%), après leur adéquation avec l’activité (30,3%) et les modalités d’obtention trop lourdes (26,2%). Il ressort donc de ce sondage effectué par l’UCM en 2016 que les experts comptables sont les conseillers privilégiés des indépendants dans leur quête pour obtenir de l’aide.

L’UNIZO a formulé une série de propositions, notamment la centralisation au sein des pouvoirs publics avec une fonction de guichet unique.

À la suite de ces auditions, les parlementaires ont pu s’exprimer et poser différentes questions. Ainsi, lors des échanges de vues, Mme Grouwels a demandé s’il existe un échange de données sur les entreprises entre les différents niveaux de pouvoir de manière que les entreprises soient quelque peu déchargées d’une partie des formalités administratives en vertu du principe « only once ». M. Desquenes demandait s’il ne serait pas intéressant d’avoir une base de données dans laquelle les organismes octroyant les primes pourraient puiser les informations dont ils auraient besoin au sujet de l’entreprise. Mme Brouwers a fait remarquer que les pouvoirs utilisent manifestement un langage abscons que personne ne comprend. Enfin, M. Gryffroy a souligné qu’il appartient aux pouvoirs publics de fournir les informations ad hoc de manière simple et claire, et à la société civile d’attirer l’attention sur les problèmes éventuels.

 

Lors des auditions du 20 novembre, nous avons entendu l’avis des administrations publiques, le VLAIO, c’est-à-dire l’agence flamande pour l’innovation et l’entreprise, le SPF Économie, le Service public de la Région bruxelloise, ainsi que le Service public de Wallonie. Le VLAIO a souligné qu’elle ne doit pas jouer elle-même le rôle d’entrepreneur, mais bien créer un climat propice à l’épanouissement des entrepreneurs en Flandre. Pour ce faire, il faut supprimer toute une série de seuils afin de favoriser l’émergence de facteurs d’environnement stimulant, la simplification, la transparence, la prévisibilité et le travail adapté.

L’administration fédérale, le SPF Économie, a rappelé qu’elle est l’interface entre les autorités européennes et les entités fédérées pour les politiques des PME. Elle veut s’inscrire dans le cadre d’une collaboration étroite avec les entités fédérées, dans un esprit d’ouverture, d’écoute et de partenariat.

Le SPF a signalé que la Belgique avait éprouvé des difficultés pour l’implantation du guichet unique, mais pour les autres thèmes du Small Business Act européen, la Belgique est loin d’être la plus mauvaise élève au sein de l’Union européenne, ce qui nous réjouit, évidemment.

Le Service public de la Région bruxelloise a, quant à lui, présenté sa structure, qui repose sur cinq piliers stratégiques: un guichet unique d’information, une fusion des missions de conseil et d’accompagnement des entrepreneurs, un accès élargi aux aides financières, une aide intensifiée à la localisation et au développement des infrastructures.

Le Service public de Wallonie a notamment insisté sur les aspects européens via la directive Small Business Act et la déclinaison de ses priorités en Wallonie. Le SPW a rappelé le principe only once et le principe de confiance: pas de contrôle a priori mais uniquement a posteriori sur la base d’échantillonnages. Le nombre de documents à fournir doit être le plus restreint possible. L’entreprise pourrait être informée du montant d’aides auxquelles elle peut encore prétendre.

À la suite de ces différentes auditions et lors des échanges de vues, Mme Turan a souligné que, si l’ère numérique est la nouvelle forme, les gens ont visiblement encore besoin de contacts personnels.

Mme Maes s’est interrogée sur la Banque-Carrefour des entreprises, la mise à jour de cette banque de données semblant poser pas mal de problèmes. Enfin, M. Lacroix a estimé que les PME pouvaient se procurer de l’aide mais éprouvent surtout des difficultés pour obtenir l’accord bancaire et s’est demandé comment aider les PME à résister à la frilosité des investisseurs privés si elles avaient obtenu une aide officielle.

Le président, M. Vanackere, a demandé aux intervenants si l’on envisageait aussi l’octroi automatique de ces mesures de soutien.

Vous l’aurez compris, ces auditions ont débouché sur la réalisation d’un premier texte, élaboré par les rapporteurs et soumis aux parlementaires des groupes politiques. Ce texte a fait l’objet de nombreux amendements, de nombreuses prises de position, qui ont débouché sur une série de propositions de recommandations, que Mme Grouwels va vous exposer. Je vous remercie pour votre attention.

 

Mme Brigitte Grouwels (CD&V), rapporteuse. –

Mevrouw Brigitte Grouwels (CD&V), rapporteur. – Ik dank collega Yves Evrard voor de excellente samenvatting van de voorbije hoorzittingen. Ik dank ook alle collega’s die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van onze aanbevelingen. Uiteraard dank ik ook de diensten voor het verslag.

Op mijn beurt wil ik graag een overzicht geven van de inhoud van dit informatieverslag, dat ervoor moet zorgen dat zelfstandige ondernemers en kmo’s in ons land nog beter worden ondersteund door de diverse overheden. In dit informatieverslag doen we daarom zestien aanbevelingen, verdeeld over een zestal clusters.

Een eerste cluster van aanbevelingen betreft het gewestelijke overheidsaanspreekpunt. In het bijzonder beveelt de Senaat aan om in elk gewest één aanspreekpunt op te richten, dat zelfstandige ondernemers en kmo’s informeert over alle steunmaatregelen van de diverse overheden. Het gaat over de maatregelen van zowel de gewestelijke overheid, de federale overheid, de Europese Unie als van internationale instanties. Dat uniek loket moet een fysiek en een digitaal aanspreekpunt hebben. Het spreekt voor zich dat de Senaat ook aanbeveelt dat de unieke gewestelijke aanspreekpunten ook onderling goed overleggen en nauw samenwerken. Tot slot beveelt de Senaat aan dat de aanspreekpunten in staat zijn om hun diensten in meerdere talen aan te bieden, uiteraard met respect voor de geldende taalwetgeving.

Een tweede cluster van aanbevelingen handelt over de werking van de overheidsagentschappen. De Senaat beveelt aan dat de overheidsagentschappen hun dienstverlening vraaggestuurd organiseren, op maat van de individuele onderneming. Dat houdt ook in dat de overheidsdiensten de tevredenheid van de ondernemingen goed dienen op te volgen. De vraaggestuurde werking van de overheid kan gestalte krijgen tijdens controlebezoeken bij kmo’s. Tijdens die bezoeken moeten de controleurs de nodige informatie kunnen geven over de stappen die ondernemingen moeten zetten om van steunmaatregelen te kunnen genieten. In dit verband beveelt de Senaat ook aan dat de administratieve verplichtingen die bedrijven van overheidswege moeten nakomen, zoveel mogelijk digitaal beschikbaar en kosteloos zijn. Dat gaat bijvoorbeeld over verplichtingen via de Kruispuntbank van ondernemingen.

Een derde cluster gaat over het only once-principe. Dat houdt in dat ondernemingen maar één maal informatie moeten doorgeven aan de overheid. Via de kruising van databanken wordt die informatie vervolgens onmiddellijk gedeeld met andere beleidsniveaus. Het delen van die informatie wordt vergemakkelijkt door gebruik te maken van nieuwe technologieën. In dat verband spreken we in de resolutie bijvoorbeeld over de mogelijkheden van de blockchain technologie. We bevelen aan om de blockchaintechnologie uit te testen omdat het tot een serieuze administratieve vereenvoudiging kan leiden. Dergelijke blockchaintechnologie kan zowel tot een kostenbesparing leiden als tot een automatisering van subsidieaanvragen.

Een vierde cluster betreft het vertrouwensprincipe tussen de overheden en de ondernemingen. De Senaat beveelt aan dat het vertrouwensprincipe met de ondernemingen wordt versterkt. Dat houdt in dat ondernemingen niet elke keer dezelfde bewijsstukken of attesten moeten voorleggen wanneer ze een verzoek aan de overheid hebben.

Een vijfde cluster betreft de concrete beleidsmaatregelen van diverse overheden. De Senaat beveelt bijvoorbeeld aan dat de overheden de te volgen procedures en definities vereenvoudigen en consistent maken. Het eerder vermelde only once-principe kan daartoe bijdragen. Voorts beveelt de Senaat aan om het aantal overheidsinstrumenten te beperken en er steeds voor te zorgen dat die instrumenten ook digitaal beschikbaar zijn. Een andere aanbeveling van de Senaat is dat de subsidieverstrekkende overheden via periodieke monitoring en benchmarking nagaan of de ingezette middelen wel effectief en efficiënt worden gebruikt.

 

Ook beveelt de Senaat aan dat de subsidieverstrekkende overheden onderzoeken welke steunmaatregelen automatisch kunnen worden toegekend.

Tot slot beveelt de Senaat de ondernemingen aan zich te groeperen. Dat kan ervoor zorgen dat bepaalde middelen gemeenschappelijk kunnen worden aangewend.

Een zesde en laatste cluster heeft betrekking op de communicatie tussen de overheden en de ondernemingen. De Senaat beveelt aan dat digitale communicatie en e-gouvernement de standaard worden in de communicatie tussen overheden en ondernemingen.

Verder bevelen we aan dat het uniek gewestelijk loket alle informatie over de diverse beleidsmaatregelen op een laagdrempelige en toegankelijke wijze ter beschikking stelt van het grote publiek. Eenzelfde toegankelijke communicatie moet er trouwens ook zijn bij beleidswijzigingen.

Nog beveelt de Senaat aan dat de gewestelijke aanspreekpunten nauw samenwerken met externe partners, zoals zelfstandigenorganisaties, cijferberoepen, ondernemersloketten en banken. Deze partners hebben immers vaak een vertrouwensrelatie met de ondernemer.

Last but not least beveelt de Senaat aan de online informatie van overheden vrij toegankelijk te maken voor alle burgers. Deze digitale info moet ook vlot leesbaar zijn voor slechtzienden.

Het is een hele reeks concrete aanbevelingen. We hopen dat de overheden waartoe we ons richten, de gewesten, maar ook de federale overheid, dit alles werkelijk ter harte zullen nemen.

M. Christophe Lacroix (PS). – Je voudrais d’emblée remercier les rapporteurs, M. Evrard et Mme Grouwels, qui ont fait preuve d’équité en citant chacun des contributeurs.

Le rapport d’information qui nous est soumis aujourd’hui porte sur une matière précise et concrète pour les indépendants et les PME de ce pays. La publicité des mesures à leur avantage, ainsi que l’enjeu crucial que constitue la simplification administrative, ont fait l’objet d’échanges instructifs et de seize recommandations qui devront être étudiées par tous les gouvernements de Belgique.

Les pistes qui se dégagent peuvent être utiles à la relance économique de notre pays. Deux axes me paraissent essentiels.

Le premier est d’accroître la lisibilité des aides existantes; à cet égard, la recommandation 1 est primordiale: elle prévoit de créer, par Région, un point de contact unique qui veille à la publicité de l’ensemble des mesures, y compris les mesures fédérales, européennes et internationales. Le Sénat recommande par ailleurs que ces points de contact soient en mesure de fournir leurs services dans plusieurs langues, en tenant compte de la législation linguistique.

Le deuxième axe se résume en une phrase: mieux considérer les indépendants et les PME de toutes les entités en leur faisant davantage confiance. Cette dynamique positive s’exprime à différents niveaux. Lors des visites de vérification auprès des indépendants et des PME, les contrôleurs doivent pouvoir fournir l’information nécessaire sur les démarches et les aides disponibles. Quant au principe only once, le Sénat recommande que la collecte d’informations soit effectuée une seule fois et que le croisement des banques de données garantisse le partage des informations. Demande expresse du groupe socialiste, le principe de confiance vise à dispenser les usagers des services publics de produire systématiquement certaines pièces probantes ou attestations au moment où ils introduisent une demande, là où une saine gestion des risques le permet.

Notre groupe s’est investi dans cet enjeu majeur pour le quotidien de tous les acteurs économiques, quelle que soit leur taille. On sait que des petits indépendants n’ont pas le temps de profiter des aides auxquelles ils ont droit. La systématisation des aides est une voie qui pourra leur être utile.

Parmi la dizaine de propositions d’amendements que nous avons déposés, trois acquis nous réjouissent. Je viens d’évoquer le principe de confiance, avancée symbolique et concrète.

Nous demandions d’assurer la gratuité de l’utilisation de la Banque-Carrefour des entreprises: cette proposition a également été retenue, et c’est un plus pour le portefeuille des petits entrepreneurs.

En vue de renforcer l’accessibilité des aides, nous souhaitions également garantir le libre accès – ou open access – et la lisibilité pour les citoyens, y compris malvoyants, des logiciels de recherches d’aide publiques. C’est une avancée pour toutes les personnes en situation de handicap qui souhaitent entreprendre dans notre pays.

Je me dois néanmoins de formuler deux regrets.

D’aucuns ont souhaité réduire le nombre d’instruments publics, sans donner de précisions sur le motif de cette réduction ou la qualité des instruments visés. D’autres ont plébiscité sans nuance un objectif a priori enthousiasmant, selon lequel l’e-government devrait devenir la norme. Nous regrettons que la commission n’ait pas voulu intégrer la fracture numérique qui pénalise de nombreux petits commerces et indépendants, en particulier dans nos campagnes. Le papier, trop rapidement balayé à nos yeux, doit rester une option.

Enfin, nous aurions voulu aller plus loin dans au moins trois domaines.

D’abord, la création d’un service d’aide juridique, comptable et de gestion offrant un accompagnement gratuit à tous ceux qui se lancent dans une activité. Les questions juridiques et comptables que se posent les nouveaux entrepreneurs, qu’il s’agisse d’un indépendant ou d’une PME, sont en effet multiples. Pour répondre à ce besoin d’accompagnement, il conviendrait que les indépendants et créateurs d’entreprise bénéficient, durant leur première année d’activité, voire de pré-activité, d’un accompagnement gratuit par des professionnels juridiques ou comptables. Les Régions pourraient financer l’opération en octroyant à l’entrepreneur, lors du lancement de son activité, un nombre déterminé de chèques dont il pourrait faire usage toute l’année en fonction de ses besoins.

De heer Christophe Lacroix (PS). –

Le Sénat aurait pu défendre la mise en place de cet accompagnement gratuit, en s’appuyant sur les outils économiques régionaux existants. C’est une occasion ratée que nous regrettons. Nous aurions aimé amplifier la mise à disposition des données du secteur public, l’open data, pour favoriser l’innovation et la création de nouvelles activités. En outre, convaincus de l’importance du travail des acteurs de l’économie sociale pour le vivre ensemble et pour notre modèle de cohésion sociale, nous aurions voulu marquer notre volonté d’une simplification des modalités de subventionnement, notamment régionales et européennes, et nous aurions voulu voir s’établir une meilleure communication, à l’attention du secteur de l’économie sociale, des soutiens existants.

Ces seize recommandations ne sont certes pas parfaites mais elles peuvent constituer un point de départ utile à la vie économique de notre pays.

Je tiens à remercier les services et l’ensemble des intervenants pour leur contribution à ce rapport d’information qui, contrairement à certains peuvent le penser, est tout sauf ridicule. Mon groupe soutiendra donc ce rapport d’information.

 

M. Andries Gryffroy (N‑VA). –

De heer Andries Gryffroy (N‑VA). – Onze fractie zal zich onthouden bij de stemming over dit informatieverslag. Ik zal uitleggen waarom.

Eerst zal ik de positieve elementen ervan toelichten. Vervolgens zal ik het over de negatieve aspecten hebben, die ons ertoe brengen ons te onthouden.

Positief: onze partij draagt het ondernemerschap een warm hart toe en wantrouwt de private sector niet. De overheid moet, zoals wij dat in het Vlaams Parlement noemen, vraaggestuurd werken. Ondernemers zijn immers de motor van onze welvaart en ons welzijn. Ze verdienen alle steun. Met onze Vlaamse en federale regeringsdeelname willen we dit engagement kracht bijzetten. Met succes. De economische groei trekt aan en het ondernemerschap boomt. Onze Vlaamse minister voor Economie Philippe Muyters heeft daar verdienste aan. Dankzij hem gaat het VLAIO, het Vlaams Agentschap voor Innovatie en Ondernemen voortaan vraaggestuurd tewerk. De ondernemer die bij de overheid aanklopt, moet niet langer zelf zijn weg zoeken. De diensten zoeken het voor hem uit. Zo heeft hij tijd om te doen waar hij goed in is: ondernemen.

Tijd besparen doet de ondernemer ook doordat bepaalde subsidies bij ons voortaan automatisch toegekend worden, zoals de minderhinderpremie. Dat alles kan hij elektronisch afhandelen. E‑government is de norm bij ons.

Al die zaken zijn, onder andere door de input van de interessante sprekers, ook opgenomen in het verslag. We steunen dat dan ook. We zijn niet tegen het principe van één enkel loket per gewest, zowel fysiek als digitaal, waar men ook terecht moet kunnen voor de op heden nog federale bevoegdheden en voor de Europese maatregelen. Uiteraard zijn we voorstander van samenwerking van de gewesten. Dat past in de definitie van confederalisme, maar daarvoor hebben we de Senaat niet nodig. Daarvoor kunnen we van gewest tot gewest spreken. Onze parlementsvoorzitter Jan Peumans doet dat heel geregeld over die thema’s.

Toch zijn er een aantal zaken waar wij ons niet achter kunnen scharen of die beter kunnen. Wat we hier bijvoorbeeld niet durven te benoemen, is het dispatchingprincipe. Iedere ondernemer wil geholpen worden op het juiste niveau, en wel op een simpele, transparante manier. Nu zijn onze bevoegdheidsverdelingen soms te complex. Maar vooral worden, bijvoorbeeld Europese maatregelen, te traag doorgespeeld naar de bevoegde niveaus. Ook worden vragen soms niet behandeld, omdat ze niet op het juiste niveau zijn aangevraagd. Inmiddels blijft de ondernemer op zijn honger, want zijn vraag blijft onbeantwoord. In Duitsland gebeurt dit namelijk veel sneller. Daar past men het dispatchingprincipe voor honderd procent toe. Komt er een Europese maatregel toe op het federale niveau, dan gaat men dat onmiddellijk één op één dispatchen naar het niveau waar het thuishoort, de Bundesländer of de lokale niveaus. Met andere woorden, een duidelijke, snelle en transparante manier van dispatchen naar het bevoegde enige loket mocht hier mee opgenomen zijn, wat het informatieverslag had kunnen versterken.

Onze principiële visie op de Senaat als instituut is gekend. Zolang de Senaat er echter nog is, vinden wij niet dat er aanbevelingen van de Senaat moeten worden gedaan aan de staatssecretaris voor administratieve vereenvoudiging, of rechtstreeks aan de Gewesten. Zij zijn immers exclusief bevoegd in het bepalen van hun economisch beleid. Zij zijn dan ook soeverein in de uitoefening van dit beleid. Dit is ook goed: het zorgt voor competitie tussen gewesten en zo ook voor vooruitgang.

Een aantal aanbevelingen vinden we te imperatief. Aanbeveling 4, die gaat over de werking van de overheidsagentschappen, is daar een voorbeeld van. In die aanbeveling wordt gesteld dat bij verificatiebezoeken, de controleurs – dat betekent dat de bezoeken dan toch controles zijn – de nodige informatie moeten kunnen verstrekken.

 

Informatieverstrekking zou dus ook, volgens deze aanbeveling, toevertrouwd moeten kunnen worden aan deze controleurs. Eerder dan informatieverstrekking dreigt dan het gevaar van informatieversnippering. Op die manier wordt het only once-principe ondergraven.

Aanbeveling 12 is een ander voorbeeld. Tijdens de hoorzitting werd een opmerking gemaakt over het aanmoedigen van de creatie van bedrijvenclusters. Het zou in deze context bijvoorbeeld interessant kunnen zijn om op die manier een boekhouder, een accountant of noem maar op, te delen binnen de bedrijvencluster. Welnu, het is niet aan de Senaat om aan te duiden welke beleidsdomeinen, zoals hier gespecifieerd, en ik citeer: “het zich groeperen met het oog op de gemeenschappelijke aanwending van de beschikbare middelen”, prioritair administratief vereenvoudigd moet worden.

Aanbeveling 11, de automatische toekenning van subsidies, is meestal regionaal en gebeurt al in Vlaanderen, zoals de minderhinderpremie, die ik reeds aanhaalde.

Daarnaast maken wij ook inhoudelijk voorbehoud bij een aantal passages. Zo beveelt de Senaat in aanbeveling 16 aan “de vrije toegang en de leesbaarheid voor alle burgers, inclusief de slechtzienden, te waarborgen van de software die helpt bij het zoeken naar overheidshulp”. Ik vraag u deze aanbeveling nog eens aandachtig na te lezen: het is niet alleen een grammaticaal ongelukkige zin, de aanbeveling gaat ook verder dan nodig, want dit zat al vervat in aanbeveling 14. In aanbeveling 14 was immers reeds opgenomen dat de aanspreekpunten, en ik citeer, “alle informatie over de verschillende maatregelen en de wijzigingen ervan verzamelen en er op een laagdrempelige en toegankelijke manier over communiceren in een eenvoudige, heldere taal”.

De conclusie is dat wij ons, gelet op het voorgaande en om al deze redenen, zullen onthouden bij de stemming over dit informatieverslag.

Mme Güler Turan (sp.a). –

Mevrouw Güler Turan (sp.a). – Ik dank de collega’s die hebben meegewerkt aan dit informatieverslag. Ik vind het een van de nuttigste werkzaamheden die we hier hebben verricht. Ondernemers, kmo’s en bedrijven liggen mij zeer na aan het hart omdat ze de motor van onze economie zijn.

Het gaat vooral ook over heel veel geld. Beseffen we wel goed wat voor een subsidie-industrie er bestaat in Vlaanderen, in Brussel, in Wallonië, in Europa en op internationaal vlak? Bij ongewijzigd beleid zou het in 2018, over de verschillende beleidsniveaus heen, gaan om een totaal bedrag van 15 miljard euro aan rechtstreekse en onrechtstreekse subsidies en ondersteuning voor onze bedrijven. Als er één instantie bevoegd is om dit thema te bestuderen, dan is dat de Senaat. Ik ben dan ook heel blij dat we hiervoor rustig de tijd hebben genomen.

Waarom worden al die subsidies toegekend? Bedrijven zijn belangrijk, maar dat geldt evenzeer voor de sociale sector, de jeugdsector en de vergrijzing. In deze wereld met zeer sterke competitie – collega Gryffroy verwees naar de gezonde competitie tussen de gewesten – moet je sterk staan en moet je investeren in innovatie, in technologie en in bedrijven die ook de maatschappelijke uitdagingen aanpakken, zoals de vergrijzing, de vluchtelingenstroom, milieu en klimaat, gezondheid. We hebben iedereen nodig om die uitdagingen het hoofd te bieden.

We zitten in een periode van transformatie. Alles wordt in twijfel getrokken. Of we willen of niet: we zullen moeten veranderen. Business as usual is niet langer houdbaar. Problemen zoals klimaatuitdagingen, leefmilieu, vluchtelingenstromen stoppen immers niet aan de grenzen van België of Europa.

De overheid heeft de taak de bedrijven, die een belangrijke partner zijn, mee te nemen in die transformatie. Het is belangrijk om na te gaan waar we ondersteuning kunnen bieden en waar we voor de bedrijven het verschil kunnen maken. Dan komen de subsidies in beeld. Net voor innovatie en groeibedrijven kan ons belastinggeld het verschil maken. We moeten geen subsidies toekennen enkel en alleen aan bedrijven die de weg naar de subsidies kennen. Niet het ons-kent-ons-principe moet de leidraad zijn, maar wel de vraag waar we het verschil kunnen maken voor de individuele bedrijven én voor de samenleving.

 

We moeten dus niet alleen subsidies tussen de gewesten stroomlijnen; er moeten ook afspraken worden gemaakt. Op wereldvlak zijn we maar een kleine regio, nog kleiner dan België in Europa. We moeten niet meer denken in termen van competitie tussen de gewesten. De Europese Commissie heeft in verschillende onderzoeken aangetoond dat het erom gaat als regio een positieve dynamiek te kunnen uitdragen. We moeten dus verder kijken dan de competitie tussen twee gewesten die elkaar verdringen om bepaalde internationale investeringen binnen te rijven. Er moet gekeken worden naar de verrijking als regio en dan heb ik het niet over Vlaanderen en Wallonië. Er moet gekeken worden naar mogelijke synergieën over bepaalde landsgrenzen heen, zoals met Nederland en Frankrijk. De middelen moeten worden ingezet waar innovatie mogelijk is, waar lokale maakindustrie kan komen en waar bedrijven verankerd kunnen worden in onze regio.

M. Andries Gryffroy (N‑VA). –

De heer Andries Gryffroy (N‑VA). – Mevrouw Türan, ik begrijp uw visie, maar laten we eerlijk zijn: in Europa kunnen er nogal wat landen die zelfs een stuk kleiner zijn dan Vlaanderen – Estland, Letland, Litouwen, Denemarken, Luxemburg – het ook zelfstandig aan. Voor mij gaat het erom te werken op basis van een DNA en dat kan in Vlaanderen en Wallonië verschillend zijn. Ik zeg niet dat het ene beter is dan het andere, het is gewoon verschillend. Op basis van dat DNA moeten we een beleid voeren. Daardoor kan er tussen de gewesten ook een vorm van concurrentie bestaan, maar dat kan toch geen probleem zijn. Op die manier houden we elkaar scherp.

Mme Güler Turan (sp.a). –

Mevrouw Güler Turan (sp.a). – Collega Gryffroy, dat er verschillende DNA’s zijn, is een verrijking. Wij komen allebei uit Vlaanderen, maar ik ben blij dat we een verschillend DNA hebben. We moeten gewoon zoeken welke synergiën we het best kunnen ondersteunen om de maatschappelijke uitdagingen aan te gaan waar u en ik in Vlaanderen, maar ook onze collega’s in Wallonië, in Estland, Letland en Litouwen, voor staan. We hebben aanbevelingen geformuleerd, we hebben erover gediscussieerd en er ook een beetje ruzie over gemaakt, mijnheer de commissievoorzitter. Ik volg uw opmerking over de beperkingen. U hebt uit de aanbevelingen een reeks goede dingen aangehaald, maar ook een aantal minder goede. Zoals u weet sloot het opstellen van dit informatieverslag beter aan bij het DNA van sommigen. Dat kunnen we niet ontkennen. We hebben allemaal onze manier van denken en onze werkwijze. Ik kom uit Vlaanderen en weet hoe wij in Vlaanderen onze subsidies hebben georganiseerd. Daar kunnen we veel kritiek op geven, maar er zitten ook heel veel positieve elementen in. Het is heel belangrijk die positieve, werkende instrumenten vanuit Vlaanderen met de collega’s te delen en de goede voorbeelden en best practices van andere regio’s en van de federale en Europese overheid mee te nemen. Ik blijf het herhalen. Door goede interregionale verbindingen kunnen onze ondernemingen de risico’s waarvoor ze staan, beter aan. Ze kunnen daar gewoon als bedrijf een competitief voordeel uit halen en daar draait het toch om. We willen kennis, innovatie en technologie allemaal dicht bij ons houden, want we willen tewerkstelling. Tewerkstelling, rijkdom, kapitaalkrachtige mensen, consumenten, … daar gaat het om. Maar we mogen ook niet vergeten dat we voor digitale uitdagingen staan. Die digitale uitdagingen zorgen ervoor dat de competitiviteit veel verder reikt dan de nabijgelegen regio’s, waarvan we denken dat ze buitenland zijn. Ze zijn dichter bij ons dan we denken.

Tijdens het opstellen van dit informatieverslag hebben we niet naar het instrumentarium op zich gekeken. Dat vind ik een beetje jammer. We hebben echter wel enkele belangrijke aanbevelingen geformuleerd die de verschillende partners de mogelijkheid geven om dat punt verder te onderzoeken. Het only once-principe is een zeer breed gedragen voorstel. Bedrijven moeten inderdaad doen waar ze goed in zijn en om hen te ondersteunen moet de overheid hen niet met een administratieve rompslomp opzadelen. Eigenlijk moeten we het voor alle onderdanen zo gemakkelijk maken. Ik kom daarop nog terug in verband met de belastingaangifte. Daar moeten we in de toekomst ook eens naar kijken, zodat burgers de informatie die al gekend is, niet nog eens moeten invullen. Ik ben er voorstander van het only once-principe dat we vandaag voor bedrijven hanteren, op iedereen toe te passen.

 

Ik ben voorstander. We moeten dat toepassen voor iedereen. Dat is een belangrijke uitdaging. Administratieve vereenvoudiging is fantastisch voor onze bedrijven, maar we moeten verder kijken dan naar onze bedrijven. Ik kijk uit naar andere uitdagingen, naar andere informatieverslagen waarin we het over administratieve vereenvoudiging zullen hebben. Automatische toekenning, daar ben ik absoluut voorstander van. We hebben in Vlaanderen één recent voorbeeld: de minderhinderpremie. Die had wel wat groeipijnen, maar dat is niet erg. Ze houdt in dat, als er in de straat van de ondernemer openbare werken zijn, die ondernemer automatisch een brief van de betrokken dienst krijgt zodat de mogelijkheid wordt geboden om de communicatie met de klanten op voorhand goed te organiseren. Natuurlijk kan dat automatisch.

Waar we van af moeten stappen, zijn de subsidies en ondersteuningen die elke keer naar hetzelfde gaan, naar de mensen die hun weg kennen, naar de mannen die recepties niet overslaan, terwijl de vrouwelijke ondernemers misschien thuis in de problemen zitten, nietwaar, mevrouw Brusseel, door de combinatie werk-gezin. Dat is een extra uitdaging voor onze vrouwelijke ondernemers. We moeten daar realistisch mee omgaan. We moeten van het principe vertrekken dat de subsidies toegankelijk zijn voor iedereen, dat ze laagdrempelig en kwaliteitsvol zijn en automatisch zijn waar het kan. Ze moeten ook vraaggestuurd zijn, maar niet volledig vraaggestuurd. Als een ondernemer wil investeren in een milieuonvriendelijke onderneming, in bedrijvigheid die onze gezondheid kan schaden, in bedrijvigheid die misschien een lokale synergie kan verstoren, dan moeten we als overheid kunnen zeggen: opgepast! Vraaggestuurd, maar niet ten koste van mens, maatschappij en milieu. Dat is een rode lijn die we moeten trekken als verantwoorde bestuurders.

Het is een blijvende frustratie dat het altijd de grootste bedrijven zijn die de grootste subsidies binnenhalen. Ik weet niet hoe de situatie in andere Gewesten is, maar in Vlaanderen is dat meestal het geval.

Een volgend zeer positief punt in het informatieverslag is de aanbeveling om groeperingen te stimuleren. Ondernemen is niet alleen technologische bedrijvigheid. Als we kijken naar het groeiend aantal zelfstandige ondernemers zien we dat, als ik me niet vergis, meer dan 87 procent van alle ondernemingen ondernemingen zonder tewerkstelling zijn, zzp’ers: zelfstandigen zonder personeel. Dat zijn de ondernemingen waarover het vooral gaat in Vlaanderen, maar over heel België zal dat ongeveer dezelfde verhouding zijn. Veel van die zzp’ers voelen zich vandaag niet vertegenwoordigd door de bestaande werkgeversorganisaties. De aanbeveling van de Senaat om groeperingen te stimuleren is dan ook zeer positief. Die groeperingen kunnen een lokale synergie betreffen, maar het kunnen ook zzp’ers zijn die zich vandaag niet vertegenwoordigd voelen en die ook een aantal issues hebben die ze met de bestuurders, met de politici, of met andere grote bedrijven en organisaties, willen delen.

Wat ook een heel belangrijke aanbeveling is, is de vraag naar verantwoorde overheidsdiensten, subsidieverleners. Laten we niet vergeten dat subsidies belastinggeld zijn. Het is een keuze die we maken. Het is eventueel een keuze om niet te investeren in hoogstnodige kinderopvang, maar wel in een bedrijf die een meerwaarde kan creëren, die jobs kan creëren, die misschien in een volgende fase wel voor die kinderopvang zal kunnen zorgen. We moeten dus goed kijken wat we met het belastinggeld doen. We kunnen het maar één keer uitgeven. Als we als overheid belastinggeld uitgeven als subsidie, moeten we kijken wat we daarmee beogen en of het resultaat wordt behaald. Die vraag is heel belangrijk: is het beoogde resultaat behaald met de verleende subsidie? Monitoren en benchmarken is dus van groot belang.

 

Die gewestelijke aanspreekpunten zijn ook een heel belangrijke administratieve vereenvoudiging. Waar nodig moet ook worden doorverwezen naar andere aanspreekpunten die er zijn.

Wat we niet hebben behandeld, daar ben ik mee begonnen en daar wil ook mee eindigen: synergie en meerwaarde tot stand brengen. Eén euro kan maar één keer worden uitgegeven. We hebben niet inhoudelijk gekeken naar welk instrumentarium, welke middelen, welke subsidie we gaan inzetten. Het heeft geen zin om onder de grote bedrijven, die bijna nergens belastingen betalen, of heel weinig – de multinationals die hun weg vinden – nog eens subsidiecompetitie te organiseren. We kunnen beter samenwerken om te kijken waar we elkaar aanvullen en waar we regioversterkend kunnen samenwerken. In een volgende fase moeten we ook inhoudelijk kijken waar welke middelen het best kunnen worden ingezet. Bepaalde middelen die beter vanuit Wallonië kunnen worden ingezet, moeten wij niet inzetten. Een heel belangrijk aspect van subsidies is dat we internationale investeringen aantrekken. Daarvoor hebben we AWEX en FIT. Vanuit de politiek kunnen wij daar heel veel kritiek op geven en het apart, als een eilandje bekijken. Het stemt mij verdomd gelukkig dat ik kan vaststellen dat die mensen in het veld zeer goed samenwerken om het maximale voor ons eigen Gewest, onze eigen regio, voor onze lokale maakindustrie, onze lokale economie en tewerkstelling binnen te halen.

Ik sluit af. We moeten het kortetermijndenken overstijgen en we moeten gewestelijke grenzen, landsgrenzen, Europese grenzen overschrijden. Of het willen of niet, de problemen overstijgen die grenzen. Laten we samen veel verder kijken dan onze neus lang is en onze economische bedrijvigheid alle ondersteuning geven die ze nodig heeft, vooral daar waar het een verschil kan maken.

Mme Cécile Thibaut (Ecolo-Groen). – Mme Turan, dont j’ai vraiment apprécié l’enthousiasme, nous a dressé un horizon politique extrêmement large de tout ce qu’il faut faire en matière économique et de vivification de notre économie en termes de coopération entre pays et entre entreprises, de monitoring des subsides ou encore de fiscalité. Malheureusement, le champ d’action de notre rapport d’information était beaucoup plus concis que cela, puisque nous ne pouvions parler que de la publicité des mesures et de la simplification administrative.

Le sujet est important, c’est le poumon de notre économie. On le sait, notre économie prospère
grâce à la création d’entreprises. Malheureusement, lorsqu’une grosse entreprise ferme ses portes, il faut créer de nombreuses nouvelles entreprises pour créer
un nombre d’emplois équivalents.

En Wallonie, nous sommes régulièrement confrontés à ce problème, raison pour laquelle nous devons faciliter le plus possible la vie des petites entreprises. Les indépendants aussi représentent une part très importante de l’emploi et sont souvent confrontés à des lourdeurs administratives incompréhensibles.

Une fois de plus, notre Sénat a travaillé sur un sujet aux frontières entre les niveaux régional et fédéral. La répartition des compétences a sa logique institutionnelle, mais du point de vue des usagers, des entreprises et des indépendants, cela n’est pas toujours clair ni plus simple! Il est donc de notre devoir de faire en sorte de réconcilier les différents «morceaux» du point de vue des usagers.

La recommandation principale du rapport est l’objectif d’un guichet unique par Région, c’est-à-dire trois guichets uniques, en fait, qui seront des portes d’entrée permettant d’avoir les informations de tous les niveaux de pouvoir et d’être éventuellement redirigé vers un autre endroit, en fonction des sujets. Ils devront de préférence être multilingues même si, comme le texte le prévoit, ce sera bien sûr «dans le respect de la législation en matière d’emploi des langues».

Le principe de confiance, c’est-à-dire ne pas être plus tatillon que nécessaire tout en gardant bien entendu l’autorité et le contrôle suffisant du côté des pouvoirs publics, est important. Il s’agit d’une dynamique positive à mettre en œuvre qui nécessitera un profond changement d’esprit, lequel sera accompagné.

Le principe only once vise à ce que les données fournies par les entreprises ne doivent pas être «réencodées» à de multiples reprises. Cela nécessite un peu d’organisation de la part des pouvoirs publics et une bonne transmission des données, tout en veillant, évidemment, à respecter aussi le principe de la confidentialité des données et du respect de la vie privée.

Un autre élément important à nos yeux est la disponibilité des données et le développement d’outils open source. Il est particulièrement important pour les entreprises qui se développent dans le domaine du numérique. Cette préoccupation figure dans le texte de la recommandation 16.

La commission aurait certainement pu aller plus loin dans la distinction des recommandations suivant la taille des entreprises. Nous devons toujours nous souvenir que notre tissu économique est composé en grande partie de petites et très petites entreprises et d’indépendants, et qu’elles ne sont pas outillées de la même façon que les plus grandes entreprises. Nous devons être particulièrement attentifs à cette question dans la mise en œuvre des différents outils.

Le rapport, assez consensuel, a été largement soutenu. Nous espérons qu’il sera très rapidement suivi d’effets, notamment dans les Régions. Il ne portera ses fruits que si chacun y met du sien. C’est d’ailleurs une question générale que celle de nous demander ce qu’il advient de nos recommandations et de leur mise en œuvre. Je suis toujours frappée de voir à quel point les personnes que nous auditionnons souhaitent une politique cohérente aux différents niveaux de pouvoir. Cela se traduit largement dans nos recommandations, mais ce n’est pas pour autant que les politiques effectives` suivent. La vigilance s’impose donc.

Mevrouw Cécile Thibaut (Ecolo-Groen). –

M. Yves Evrard (MR). – En déposant cette demande d’établissement d’un rapport, notre groupe avait pour objectif premier d’appréhender la façon dont les indépendants et les PME naviguent au milieu des nombreuses mesures prises en leur faveur. Il s’agissait aussi de voir si des synergies sont possibles entre les différents niveaux de pouvoir pour les politiques d’aide aux entreprises, tout en promouvant une démarche proactive des autorités à leur égard, ce qui exige d’être à l’écoute de leurs besoins et préoccupations et de développer une communication efficace et audible fonctionnant dans les deux sens. Ces deux premiers objectifs relèvent, en fait, d’un principe supérieur, que l’on peut qualifier de refrain politique et d’éden pour les PME et les indépendants, à savoir la simplification administrative. Cette simplification passe par une meilleure compréhension des réalités de terrain, l’identification de pistes d’amélioration en termes de communication et la volonté d’une relation nouvelle entre les autorités et les entreprises. Telle était la base de notre demande.

La question qui se pose est de savoir si ces objectifs ont été effectivement atteints. Il est clair que le rapport qui sera soumis aux voix tout à l’heure est certainement une étape complémentaire qui contribue à alimenter la réflexion dans le domaine des aides aux entreprises. Si le rapport reflète le consensus qui résulte des nombreux échanges de points de vue, il n’en reste pas moins que les auditions de nombreux opérateurs – FEB, VOKA, UNIZO, UCM ou BECI – ont également permis à chaque parlementaire de mieux comprendre comment cela fonctionne dans les autres Régions du pays et de retenir ainsi l’une ou l’autre idée, même si elle ne figure pas telle quelle dans le rapport final. Je pense notamment au call center unique, un numéro d’appel spécifiquement réservé aux entreprises.

J’entends bien les remarques de M. Gryffroy, qui considère que le Sénat n’est pas le lieu adéquat pour mener ce genre de débat. Je constate en tout cas que le travail que nous accomplissons ici permet d’avoir une meilleure connaissance de ce qui se passe dans les différentes Régions du pays et d’alimenter le processus de réflexion dans les autres assemblées parlementaires où nous siégeons.

Même si les indicateurs économiques dans les différentes Régions du pays sont sensiblement différents, il n’en reste pas moins que tous les organismes auditionnés sont d’accord pour dire qu’il faut rationaliser les aides, réduire les formalités administratives et le nombre de groupes cibles tout en fournissant une meilleure information sur les dispositifs existants. On a ainsi beaucoup parlé des groupements d’employeurs. Le Sénat n’est peut-être pas l’endroit adéquat pour discuter de cette problématique, mais il faut reconnaître que celle-ci a un impact à travers les réglementations fédérales et les dispositifs régionaux. Si les mesures d’aide existent, elles se heurtent néanmoins sur le terrain à toute une série de réalités concrètes, à savoir le choix de la commission paritaire, la nécessité de créer une personne morale distincte ou encore les problèmes de confidentialité concernant du personnel appelé à travailler dans différentes entreprises ayant le même objet social. Si toutes les mesures prises visent réellement au départ à faciliter la vie des entrepreneurs, elles perdent souvent en efficacité en raison de la complexité des dispositifs.

À cet égard, les pouvoirs publics ont développé un arsenal législatif important. Le gouvernement fédéral, à travers l’action des ministres successifs, MM. Borsus et Ducarme, a développé un plan en faveur des PME contenant une quarantaine de mesures, comme l’amélioration du statut et de la pension d’indépendant et, plus récemment, la réforme de l’impôt des sociétés assortie, d’un volet spécifique sur les PME.

De heer Yves Evrard (MR). –

Chaque Région a également développé son plan d’action au bénéfice des PME et des indépendants. En Région wallonne, on parle à présent d’aides de premier niveau et de chèques d’entreprises. Cela signifie que de nombreux acteurs publics, à des échelons différents, sont impliqués dans les politiques économiques mises en œuvre.

À la lumière de ces auditions, il est certain que les fédérations professionnelles ainsi que les administrations publiques se complètent dans l’information et la publicité à destination des entreprises; a contrario, les PME et les indépendants restent bien souvent démunis, en termes de moyens humains et de temps, pour accrocher le bon wagon, et passent ainsi à côté de nombreuses aides disponibles. Cela les amène dans certains cas à externaliser cette recherche d’aides ou de subventions à des consultants spécialisés, rodés aux modalités et aux conditions d’octroi, en y en laissant au passage des pourcentages ou des montants parfois significatifs.

Quoi qu’il en soit, les auditions en commission et le travail mené avec les rapporteurs ont permis d’établir quelques recommandations pertinentes. Notre groupe a œuvré en ce sens, avec comme fil conducteur la nécessité pour les pouvoirs publics d’être à l’écoute des PME et des indépendants.

Au-delà de la création, physique et numérique, d’un point de contact unique par Région reprenant l’ensemble des mesures fédérales et régionales, je retiens particulièrement la recommandation renforçant le principe de confiance entre l’administration et l’entreprise, qui doit à mon sens devenir la norme. Il n’est plus acceptable à notre époque de devoir fournir trois ou quatre fois le même document à diverses institutions. Le principe only once doit lui aussi devenir une norme effective et efficace afin de libérer l’entrepreneur d’une pression inutile et improductive.

Déjà évoqués lors des auditions, des outils existants, comme My Enterprise de la Banque-Carrefour, doivent être renforcés; l’échange et le croisement d’informations entre administrations et entre points de contact doit être automatisé le plus possible.

Je le redis, cette relation entre l’autorité publique et la PME doit évoluer. À ce titre, notre groupe a proposé que les contrôles auxquels sont soumis les entrepreneurs puissent devenir des moments de dialogue et d’information directe sur les aides disponibles. Sans contrevenir au principe only once, il s’agit de faire évoluer les mentalités et de responsabiliser les contrôleurs. Cette relation normalisée, basée sur davantage de confiance, d’écoute et de collaboration, dans un cadre réglementaire clair, est essentielle au développement de l’entreprise

De plus, et je l’ai abordé plus tôt dans mon intervention, il est impératif de faciliter la mise en commun de ressources et le regroupement de PME et/ou d’indépendants pour leur permettre de briser le plafond de verre administratif et financier, ce qui accélérera leur croissance.

Enfin, je souligne que l’actualisation et l’évaluation des mesures font également partie des recommandations portées par notre groupe.

Le travail que nous avons mené est une mise au point. Le rapport voté aujourd’hui dresse un portrait qui révèle des enjeux importants pour nos indépendants et nos PME. Notre institution a eu les capacités et le temps pour faire ce constat. Nous y avons ajouté des pistes d’amélioration via nos recommandations, et je souhaite que notre travail puisse inspirer les gouvernements de notre pays, et pousse d’autres parlementaires à s’intéresser concrètement à ce qui se passe dans la vie d’un entrepreneur désirant être aidé, souhaitant engager plus facilement, faire croître son entreprise ou tout simplement évoluer dans un cadre réglementaire facilitant sa prise de risque.

Comme je l’ai dit, ce travail n’est pas fini. Il faut rester à l’écoute des avis des entrepreneurs, aller à leur rencontre, leur présenter le résultat de nos travaux, y ajouter leur expérience de terrain. C’est en tout cas une démarche que notre groupe continuera à mener dans les prochaines semaines et les prochains mois.

 

Mme Brigitte Grouwels (CD&V). –

Mevrouw Brigitte Grouwels (CD&V). – Ik ben oprecht trots op dit informatieverslag. Het is natuurlijk niet perfect, er is nog veel te doen, maar indien dit zou worden toegepast, kunnen we er zeker van zijn dat er iets gebeurt voor de kmo’s en voor de zelfstandige ondernemers. Als beleidsmakers, op welk niveau ook, is het onze verdomde plicht om kmo’s maximale ondersteuning te bieden. We kunnen het maatschappelijk belang van onze zelfstandige ondernemers nauwelijks overschatten. Ik denk dat men soms onvoldoende beseft dat liefst vier op tien werkende Belgen voor een kmo aan de slag is. Daarnaast verstrekken zelfstandige ondernemers ook heel wat sociale input: zij versterken het sociale weefsel in onze samenleving. Denk maar aan de bakker, de kapper, de beenhouwer, of de horeca-uitbater op de hoek van de straat. Deze mensen vervullen een sociale functie in onze samenleving. Ze dragen bij tot de warme samenleving. We moeten onze ondernemers dus koesteren. Ze zijn van goudwaarde voor onze samenleving.

Toch kunnen we niet rond de vaststelling heen dat zelfstandige ondernemers het lang niet altijd gemakkelijk hebben, bijvoorbeeld in de traditioneel moeilijke opstartfase van een bedrijf. Onlangs was ik erg geraakt door een televisiereportage over Quentin, een jonge startende koffiebrander in Brussel. Quentin was intussen iets meer dan een jaar bezig en had in die periode zijn klantenbestand al aardig zien groeien. Hij werkte dag in, dag uit om zijn koffiebranderij uit te bouwen. In die korte periode was hij er in geslaagd break-even te draaien. Zichzelf een loon uitkeren, kon helaas nog niet, wat niet evident was aangezien Quentin ook nog een gezin met twee jonge kinderen had die hij moest onderhouden. Quentin had zich ook aardig verkeken op de zware administratieve rompslomp die bij de opstart van een eigen zaak kwam kijken. De jonge koffiebrander gaf zichzelf nog maximaal twee jaar om zijn zaak levensvatbaar te maken. Indien dit niet zou lukken, zag hij zich genoodzaakt om zijn droom noodgedwongen te laten varen. Ik was geraakt door het verhaal van Quentin, dat typerend is voor heel wat zelfstandige ondernemers in ons land.

Uit een recente enquête van ondernemersorganisatie Unizo blijkt dat liefst één op drie zelfstandige ondernemers overweegt om te stoppen als gevolg van de administratieve rompslomp. De grote boosdoeners blijken de complexe boekhouding, de fiscaliteit en de sociale wetgeving, het vergunningenbeleid en de btw-administratie te zijn. Ik vind dat dit erg confronterende cijfers zijn, die ons, politici voor onze verantwoordelijkheid plaatsen. We moeten zelfstandige ondernemers maximaal ont-zorgen. Zelfstandige ondernemers moeten hun energie kwijt kunnen in hun corebusiness en niet langer in allerhande overbodige paperassen. Ik ben dan ook blij met dit informatieverslag en ik herhaal dat er wellicht nog meer te doen is, maar de 16 aanbevelingen die wij hier geformuleerd hebben, zullen het dagelijkse leven van een zelfstandige ondernemer en van een kmo-er ongetwijfeld heel wat vergemakkelijken. De aanbeveling om per Gewest een uniek aanspreekpunt te voorzien is heel belangrijk. Dit aanspreekpunt informeert ondernemers over alle bestaande steunmaatregelen op alle beleidsniveaus. Zo’n uniek loket vermijdt dat startende ondernemers van het kastje naar de muur worden gestuurd, zoals helaas nu nog te vaak het geval is. Om buitenlandse investeerders warm te maken voor ons land kan dit uniek loket ook een andere taal dan de streektaal hanteren. Ik denk daarbij aan het Frans of het Engels.

 

Het only once-principe houdt in dat ondernemers informatie slechts één keer aan de overheid moeten meedelen. Via de kruising van databanken wordt die informatie met de andere overheden gedeeld. Dat moet snel, transparant en zonder rompslomp gebeuren. Laten we daartoe nieuwe technologieën, zoals blockchain, gebruiken. Uiteraard moet dat alles gebeuren met respect voor de privacy van de ondernemer.

De steunmaatregelen aan kmo’s gebeuren vraaggestuurd en liefst zelfs automatisch. Elke onderneming is immers uniek en heeft eigen opportuniteiten en bedreigingen. De overheid moet dan ook maatwerk leveren en op maat van elke ondernemer kunnen aangeven welke maatregelen voor hem het meest geschikt zijn. Maatwerk, geen bandwerk!

De communicatie tussen overheid en ondernemer verloopt standaard via de digitale weg. E‑government is de norm. Ik mag toch zeggen dat tegenwoordig alle ondernemers, ook kleine, de digitale weg hebben gevonden. Digitaal is het nieuwe normaal!

De administratieve verplichtingen van de bedrijven moeten in de mate van het mogelijke kosteloos zijn. Zo moeten bedrijven nog altijd betalen voor een statutenwijziging. Dat leidt ertoe dat bedrijven nalaten om hun statuten aan te passen, hoewel dat soms raadzaam is.

Het groeperen van ondernemingen wordt aangemoedigd. Dat helpt om gemeenschappelijke belangen na te streven, samen bepaalde knelpunten aan te pakken of om kosten te delen. Dergelijke samenwerkingsverbanden moeten uiteraard vanuit de basis groeien, al kan de overheid hierin een ondersteunende rol spelen. Het gaat uiteraard niet om een verplichting.

Overheden en kmo’s moeten een vertrouwensrelatie onderhouden. Hopelijk is dit geen wens, maar wordt dat de normale relatie tussen overheid en kmo. De overheid moet ondernemers een helpende hand reiken en niet een vermanende vinger opsteken. Ik de praktijk wordt dat dikwijls nog zo aangevoeld.

Het vertrouwensprincipe houdt ook in dat ondernemers niet constant bewijsstukken naar de overheid moeten sturen, maar dat het volstaat dat ze de documenten ter beschikking voor het geval een controle plaatsvindt.

Deze enkele concrete aanbevelingen zullen het leven van de zelfstandige ondernemers en de kmo’s enorm vergemakkelijken. Ze zullen het ondernemerschap in onze contreien stimuleren.

De afgelopen jaren hebben de diverse overheden in ons land al heel wat maatregelen genomen om jonge en ook oudere mensen aan het ondernemen te krijgen. Die inspanningen hebben resultaat gehad. Onze voorstellen zijn een aanvulling op het beleid dat, vooral de Gewesten reeds voeren. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was in 2016 maar liefst 1op 100 inwoners een startende ondernemer. Ook in de andere Gewesten is het aantal starters de afgelopen jaren gestegen.

Dat is een positieve evolutie. Het betekent dat steeds meer mensen, zoals de Brusselse koffiebrander Quentin, hun dromen durven nastreven. Ik ben ervan overtuigd dat nog veel andere mensen rondlopen met ondernemersdromen. Ze durven de stap echter nog niet zetten. De aanbevelingen die de Senaat vandaag aanneemt kunnen hen misschien over de streep trekken. Dat is ons doel.

M. François Desquesnes (cdH). – On peut toujours gloser sur l’opportunité de débattre de ce genre de question au sein de notre assemblée. Mais ce n’est ni l’heure ni le moment. Ce qui est important, c’est de valoriser le travail réalisé.

Et ce travail est utile, dans la mesure où il concerne aussi 900 000 petites et moyennes entreprises (PME) ou très petites entreprises (TPE), ainsi qu’1 052 000 indépendants. Cette partie de notre économie est extrêmement importante car elle présente une forte vivacité, une agilité et des performances dans le domaine de l’exportation. Ce sont des entreprises, des acteurs qui tirent vers le haut notre pays et notre développement économique.

Les seize recommandations seront utiles demain, pour toutes celles et ceux qui, à un niveau de responsabilité politique, administratif ou entrepreneurial seront amenés à prendre une série de décisions.

Je devrai pourtant émettre un petit bémol par rapport au cadre de ce travail. En effet, le rapport concernait au départ l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions. Or, les recommandations finales concernent très peu le gouvernement fédéral, ou du moins le lien entre celui-ci et les Régions.

Une recommandation retient particulièrement l’attention de notre groupe: celle qui concerne la nécessité d’évaluer en permanence les aides aux entreprises, de façon à s’assurer de leur efficacité maximale, afin de gérer au mieux les deniers publics, notamment par l’utilisation du benchmark.

Nous voudrions confronter cette recommandation importante avec une autre, qui vise à encourager l’automaticité des aides. Cet élément nous semble quelque peu étonnant, dans la mesure où l’encouragement assuré par les différentes instances européennes est davantage sélectif. Ainsi, pour bénéficier de soutien dans le cadre de la Politique agricole commune (PAC), les 35 000 exploitations agricoles que compte notre beau pays sont mises en compétition, dans une logique de sélection qui vise à ce que les aides aillent aux meilleurs projets. À l’avenir, nos différents parlements devraient réfléchir à cette démarche. Le débat entre automaticité et sélectivité mérite d’être approfondi.

Notre groupe soutiendra les seize recommandations contenues dans ce rapport.

De heer François Desquesnes (cdH). –

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – De Senaat houdt zich bezig met de Grondwet en staatshervormingen. Daar zijn we nog niet veel aan toegekomen en de meeste van onze tijd houden wij ons bezig met het opstellen van informatieverslagen. Ook het verslag dat hier voorligt is een mooi werkstuk. In de afgelopen jaren is het de bedoeling geweest om van elkaar te leren en dat hebben we ook gedaan. Ik denk dat het Vlaamse voorbeeld om subsidies aan bedrijven automatisch toe te kennen iets is waar de andere Gewesten hun voordeel mee kunnen doen.

Maar ik ben het ook wel eens met mevrouw Turan: we hadden nog verder kunnen gaan. We hadden het niet alleen kunnen hebben over de administratieve vereenvoudiging, wat het doel was van dit informatieverslag. We hadden ook naar de inhoud van die maatregelen kunnen kijken en ook dan opnieuw hadden onze collega’s uit Wallonië en Brussel misschien kunnen leren van de vereenvoudiging van de kmo-portefeuille van subsidies, die in Vlaanderen aan het einde van de vorige legislatuur is doorgevoerd door mevrouw Lieten en vandaag door de heer Muyters.

Men kan zich natuurlijk afvragen, mijnheer Gryffroy, of we de Senaat nodig hebben om van elkaar te leren. Ik heb geen idee, maar ik weet zeker dat wat we niet nodig hebben allerlei ad hoc interparlementaire initiatiefjes zijn. Ik denk dat men op een bepaald moment nood heeft aan een vast forum, een soort parlementair overlegcomité en dan komt men in 2018 toch nog uit bij de Senaat. Voorlopig toch, zolang hij er is.

M. Jan Peumans (N‑VA). –

De heer Jan Peumans (N‑VA). – Mijnheer Vereeck, ik heb veel sympathie voor u, maar ik vind dat het van weinig respect getuigt door het feit dat het Waals Parlement, het Brussels Hoofdstedelijk Parlement, de Kamer en het Vlaams Parlement een resolutie aangenomen hebben voor de top van Bonn. Op vraag van Groen komen wij nu opnieuw samen. Ik vind de manier waarop u daarover spreekt, van weinig respect getuigen voor de inspanningen die de volksvertegenwoordigers op dat vlak hebben gedaan.

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – Ik zie totaal niet in hoe dit getuigt van een gebrek aan respect. Ik zeg alleen dat het op het vlak van institutionele organisatie inefficiënt is. Ik heb zelf in het Vlaams Parlement gezeteld en ben er echt van overtuigd dat de mensen die aan die werkzaamheden hebben deelgenomen er hard aan gewerkt hebben en dat daar waarschijnlijk ook goede conclusies zijn uitgekomen. Maar, als we dat op die manier doen, gaan we telkens van die ad-hocinitiatieven moeten organiseren. Ik denk dat er nood is aan een permanent overlegcomité, zo u wil de parlementaire tegenhanger van het Overlegcomité tussen de federale overheid en de regionale overheden. Ik ben het ook niet eens met de heer Gryffroy, die stelt dat de Senaat geen aanbevelingen zou mogen doen aan federale of regionale ministers. Ik begrijp natuurlijk wel dat de N‑VA in deze specifieke aangelegenheid van administratieve vereenvoudiging het niet zo fijn vindt dat onze Waalse en Brusselse collega’s misschien aanbevelingen gaan doen aan Theo Francken, die toevallig ook staatssecretaris is voor administratieve vereenvoudiging. Ik denk dat u het mis heeft, mijnheer Gryffroy. U bent een confederalist en u moet weten dat u op dit moment hier in deze Senaat vanuit de regio’s aanbevelingen doet aan het federale niveau en niet omgekeerd. Het is niet zo dat er federale parlementsleden zijn die aan de heer Muyters zeggen wat hij moet doen. U als confederalist zou toch blij moeten zijn met de manier waarop de Senaat op dit moment gestructureerd is. Ik begrijp wel dat u niet wil dat mensen van het Waals Parlement aanbevelingen doen aan Theo Francken. U moet evenwel even verder denken. Stel dat u de volgende keer niet in de federale coalitie zit, maar misschien wel in de Vlaamse coalitie, dan kan u, meneer Peumans, en uw collega’s wel als confederalisten aanbevelingen doen aan die federale minister. Dat moet u als confederalist als muziek in de oren klinken.

M. Andries Gryffroy (N‑VA). –

De heer Andries Gryffroy (N‑VA). – Als wij de volgende keer geen deel uitmaken van de federale, maar wel van de Vlaamse regering, dan zullen wij vanuit de Kamer harde oppositie voeren en aanbevelingen doen. Daar hebben we de Senaat niet voor nodig.

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – Dat is nu net het absurde, dat is in complete tegenspraak met uw confederalistische overtuiging. In het confederalisme zijn het net de regionale parlementsleden die op het federale niveau mee beslissen wat er gebeurt. U gaat dat ontkennen, want u gaat een federale kamer bevoegd maken! U weet eigenlijk toch niet goed wat u wil met dat confederalisme. Zelfs over een vrij eenvoudig thema als administratieve vereenvoudiging van kmo-maatregelen raakt u met zichzelf in de knoop.

Mme Annick De Ridder (N‑VA). –

Mevrouw Annick De Ridder (N‑VA). – Mijnheer Vereeck, er was een tijd dat uw partij nog voor het confederalisme was. Dat is niet zo heel lang geleden. We kunnen keer op keer het debat blijven voeren over de meerwaarde van de Senaat. Als ik sommige partijen bezig hoor, lijkt het soms alsof die partijen op verschillende niveaus werken. N‑VA is één groep en als we als N‑VA zaken aan te kaarten hebben op het federale niveau dan doen we dat in de Kamer, waar het hoort. Als we zaken aan te kaarten hebben op het Vlaamse niveau, dan doen we dat in het Vlaams Parlement, waar het hoort. Wat we niet gaan doen en nooit zullen doen is op dit niveau, op dit kunstmatig in leven gehouden niveau, debatten beginnen organiseren en aanbevelingen beginnen doen aan, verdorie, onze Vlaamse ministers. We gaan geen debatten houden die in het Vlaams Parlement horen, of omgekeerd, debatten beginnen houden die gericht zijn aan, de daarnet aangehaalde, Theo Francken. Onze collega’s zijn volwassen genoeg om die debatten in de Kamer te voeren. Hou toch op met die krampachtige pogingen om de Senaat nieuw leven in het blazen. Ik zou zelfs meer zeggen: als we terug aan zet zijn in 2019, dan zal het één van onze prioriteiten zijn om opnieuw na te denken over de rol van de Senaat.

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – Mevrouw De Ridder, ik weet niet of u het goed hebt gehoord. Ik heb in mijn inleiding gezegd dat ik niet overtuigd ben of het permanente overlegcomité persé de Senaat moet zijn. Echter, dat er geen nood is aan ad-hocinitiatieven, maar wel aan een soort permanent initiatief, daar ben ik wel van overtuigd. Vandaag is dat de Senaat. Wat het in de toekomst zal zijn, dat zullen we wel zien.

U mag het zeggen: in Vlaanderen doen we onze Vlaamse zaken en op het federale niveau doen we onze federale zaken en we praten met elkaar. Dat is fantastisch. Ik denk dat alle partijen dat doen. Maar dat is geen confederalisme. Confederalisme zou betekenen dat u hier als Vlaams parlementslid op de federale bühne komt zeggen wat u wil dat het federale doet. Dat is confederalisme, voor zover u dat begrijpt. De term confederalisme gebruiken we in België verkeerd. Puur staatsrechtelijk bekeken gaat het over onafhankelijke staten die beslissen om iets samen te doen. Er is geen enkele partij die op die manier in België de term confederalisme gebruikt. Wat confederalisme in het verleden voor verschillende partijen heeft betekent, verschilt. Dat is vooral een in belangrijke mate doorgedreven federalisme, voor elke partij.

M. Jan Peumans (N‑VA). –

De heer Jan Peumans (N‑VA). – Mijnheer Vereeck, ik stel u een andere vraag: hoeveel van deze informatieverslagen werden er al behandeld in de Kamer van volksvertegenwoordigers? Hoeveel van die verslagen werden er gelezen en hoeveel keer werden er zaken uit ter harte genomen? Mijnheer de Gucht, u hoeft zich daar niet over op te winden. Ik stel gewoon een informatieve vraag.

Ik stel een tweede vraag. Ik krijg regelmatig zeer charmante briefwisseling van mevrouw Defraigne, over informatieverslagen. Weet u hoeveel van die verslagen bij ons in het Vlaams Parlement al besproken werden? Geen enkel. Mevrouw Turan, ik weet dat u nu naar buitenlandse zaken gaat verwijzen, maar dat was geen bespreking van het verslag, het ging over een aantal aanbevelingen in verband met het beleid van Minister-president Bourgeois. Mijn vraag is nu, hic et nunc: wat heeft de Kamer van volksvertegenwoordigers met al die informatieverslagen tot nu toe gedaan, en vooral, welke gevolgen heeft ze gegeven aan de aanbevelingen?

M. Jean-Jacques De Gucht (Open Vld). –

De heer Jean-Jacques De Gucht (Open Vld). – Mijnheer Peumans, misschien geldt dit niet voor uw fractie, maar vanuit de onze zijn er al verschillende vragen gesteld op basis van informatieverslagen die verschenen zijn. Als de Senaat geen enkel probleem zou hebben en ook geen enkele slagkracht, dan moet u me eens uitleggen waarom er zo krampachtig wordt gereageerd wanneer ik voorstel om in dit “niets betekenend halfrond” een informatieverslag over de evaluatie van de euthanasiewetgeving op te stellen. Vanuit bepaalde ministeriële kabinetten werd er zelfs gebeld om dat voorstel in te trekken. U bent gekant tegen de huidige invulling van de Senaat. Collega Vereeck heeft al verschillende keren gezegd dat we een verkeerde naam hebben gekozen. We hadden dit nooit Senaat mogen noemen. Maar het doel is wel goed, namelijk aan regionale parlementsleden de mogelijkheid geven om op permanente basis met elkaar in overleg te gaan, van elkaar te leren en zich daarnaast uit te spreken over datgene wat het allerbelangrijkste is, namelijk de Grondwet en op welke manier ermee wordt omgegaan. Dat geeft de regionale parlementsleden een ongelooflijke vrijheid. U mag het blijven ontkennen en we zullen die discussie waarschijnlijk blijven voeren, maar de realiteit is dat u voor de splitsing van het land bent en dat de Senaat een struikelblok vormt, omdat het hier gaat over de vraag hoe we met elkaar dialogeren. Onze partij gaat wel voor dialoog, voor een goed werkende economie en dat betekent samenwerken met elkaar. Dit informatieverslag is daar een voorbeeld van. Het gaat over hoe we van elkaar kunnen leren en met elkaar kunnen samenwerken en het kijkt op een positieve manier naar de toekomst. Het is tijd dat elkeen voor zichzelf uitmaakt of hij op een negatieve manier aan onze werkzaamheden wil deelnemen of op een positieve manier die op het einde van de rit iets bijdraagt aan wat de burger van ons verwacht, namelijk dat we in de politiek stappen vooruit zetten.

Mme la présidente. –

De voorzitster. – Collega’s, dit wordt een eindeloze discussie die geen basis vindt in het reglement. Ik geef nu het woord terug aan de heer Vereeck.

Mme Annick De Ridder (N‑VA). –

Mevrouw Annick De Ridder (N‑VA). – De heer Vereeck maakt opmerkingen waarop wij niet mogen repliceren!

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – De heer Peumans raakt terecht een heikel punt aan. Wat gebeurt er met al die informatieverslagen? Het is niet de bedoeling dat ze verticaal worden geklasseerd.

Ik ben gecoöpteerd senator, maar wie in regionale parlementen verantwoordelijkheid draagt, zou ervoor moeten zorgen dat de informatieverslagen daar op de agenda komen. De heer Daems heeft de aanbevelingen van een informatieverslag met betrekking tot Buitenlandse Zaken in het verleden reeds ter discussie voorgelegd in het Vlaams Parlement.

Toen in de Kamer het debat over geweld tegen vrouwen plaatsvond, maakte ik bij mezelf de bedenking dat men rekening had moeten houden met ons informatieverslag over geweld tegen vrouwen, dat inmiddels al een jaar oud was. Het had als voordeel dat de Kamer het onderwerp vanuit het standpunt van Justitie bekijkt, terwijl wij dat in Vlaanderen vanuit het standpunt van Welzijn bekijken. Net die bevruchting maakt het werk van de Senaat zo uniek. Ik vond het schitterend toen de heer Peumans als oud-directeur van De Lijn en als Vlaams parlementslid de federale minister van Mobiliteit op de rooster legde alsook de directeur-generaal van de NMBS, die hier zijn gekomen. Toen hebben we een stukje van dat samenwerkingsfederalisme aan het werk gezien.

Mme Annick De Ridder (N‑VA). –

Mevrouw Annick De Ridder (N‑VA). – Mevrouw de voorzitster, de heer Vereeck ging verder in op het debat. Wij mogen niet repliceren. Dat is onwaardig.

Mme la présidente. –

De voorzitster. – De heer Vereeck heeft het woord.

M. Lode Vereeck (Open Vld). –

De heer Lode Vereeck (Open Vld). – De verschillende overheden die ons land rijk is, beslissen geregeld, maar vaak niet met voldoende overleg, over allerlei aanmoedigingsmaatregelen voor ondernemers en kmo’s. Onze commissie heeft zich daar het afgelopen jaar over gebogen en heeft zich beperkt tot de noodzaak om die maatregelen beter te laten doorstromen, beter te communiceren en dus tot een effectievere impact ervan te komen. Zeker voor onze fractie is dat een terechte zorg.

Tijdens de hoorzittingen kwamen de pijnpunten duidelijk bovendrijven. Mijn collega’s hebben dat al uitvoerig toegelicht. Ik ga er niet verder op in.

Wel duidelijk is dat zowel vanuit de administratie als vanuit de ondernemerswereld wordt aangedrongen op een beperking van het aantal maatregelen en op een vereenvoudiging van de procedures. Er wordt ook aangedrongen op een beperking van het aantal doelgroepen. De nadruk moet dus veeleer liggen op cliëntgerichte maatregelen. In Vlaanderen noemen we dat vraaggestuurd beleid. De maatregelen moeten inspelen op de echte noden, in plaats van de veelheid aan maatregelen. De vorige twee Vlaamse ministers voor het economische instrumentarium zijn daarmee aan de slag gegaan.

Een voorwaarde tot efficiënt functioneren is ten slotte enerzijds het inperken van de betrokken overheidsinstanties en anderzijds een betere onderlinge afstemming tussen die instanties.

Het is duidelijk dat er een sleutelrol ligt bij administratieve vereenvoudiging en dat slimme digitalisering daarbij de standaard moet zijn. Kortom, de boodschap van iedereen die we gehoord hebben was duidelijk unaniem: rationaliseer, optimaliseer en integreer het aanbod.

Op basis van de hoorzittingen heeft elke fractie een voorstel van aanbevelingen geformuleerd. Die voorstellen zijn opgenomen in het verslag en werden op vier en achttien december besproken. De commissieleden onderschreven unaniem de noodzaak tot een meer efficiënte en performante organisatie van de overheidsinstanties, in samenwerking met alle betrokken partijen. Over de zestien aanbevelingen was er een grote eensgezindheid.

 

De belangrijkste verdienste van het verslag is volgens mij dat het de struikelblokken op een rij zet en een globaal kader van werkpunten en oplossingen aangeeft.

Een fundamentele aanbeveling voor mijn fractie is het consequent doortrekken van de administratieve vereenvoudiging. Administratieve vereenvoudiging in het algemeen en voor kmo’s in het bijzonder blijft een werkpunt voor alle regeringen, want op dat gebied was er de afgelopen legislatuur maar een zeer beperkte vooruitgang te zien. In het verslag wordt de administratieve vereenvoudiging vertaald naar de noodzaak om tot één gewestelijk aanspreekpunt te komen en komt ze ook terug in de toepassing van het only once-principe. Dat laatste werd trouwens bijna twintig jaar geleden door de toenmalige minister van Bestuurszaken, Geert Bourgeois, gelanceerd en ook in Vlaanderen hebben we op dat gebied nog wel wat werk te verzetten. De bedoeling is inderdaad dat een onderneming dezelfde gegevens niet meerdere keren moet aanleveren. Dat is de basisvoorwaarde voor een goede organisatie en een doordachte communicatie.

Daarnaast blijft de inzet op digitalisering, vandaag althans, ondermaats. Er wordt nog steeds heel veel met de pen geschreven, het kruisen van databanken staat nog maar in de kinderschoenen en updating behoort niet tot de standaardprocedures. Er is kortom nog heel wat werk te verrichten en slimme digitalisering is een conditio sine qua non voor de administratieve vereenvoudiging.

Daarbij moeten we ook opletten dat we niet overrompeld worden door nieuwe technologieën vóór we de oude implementeren. Onze fractie heeft daarom een amendement ingediend waarin we aandringen op het uittesten van de blockchaintechnologie. Het werd uiteindelijk zonder tegenstem aanvaard, maar niet alle leden waren er aanvankelijk enthousiast over. Er was natuurlijk enige ongerustheid en onzekerheid over de waarborgen inzake privacy en veiligheid. Dat is een terechte bekommernis. In een digitale omgeving moeten we alert blijven. Onze fractie heeft daarom over deze problematiek bijkomend een amendement ingediend en het verheugt me dan ook dat amendement werd aangenomen. Blockchain wordt in het buitenland al langer toegepast. Onder meer in Nederland en Zweden is de overheid er mee aan de slag.

Vorig jaar richtte de FOD Beleid en Ondersteuning in ons land een werkgroep op die onderzoekt hoe processen op verschillende beleidsniveaus kunnen worden geoptimaliseerd om blockchainoplossingen te kunnen integreren. Het opzet is daarvoor een technologisch platform te ontwikkelen. Dat is een perfecte springplak voor de problematiek die ons vandaag bezighoudt. De meerwaarde van blockchain ligt dan in het terugdringen van kosten, doordat tussenschakels overbodig worden. Dat betekent afslanken en vereenvoudigen in één beweging. Het kan ook ingezet worden in het automatiseringsproces van bijvoorbeeld subsidiëringen.

Tot besluit wil ik nog het secretariaat van de commissie bedanken voor de uitstekende voorbereiding en verslaggeving en uiteraard ook mijn collega’s in de commissie.

  La discussion est close.

  Il sera procédé ultérieurement au vote sur le rapport d’information.

  De bespreking is gesloten.

  De stemming over het informatieverslag heeft later plaats.

Demande d’établissement d’un rapport d’information concernant la nécessaire collaboration entre l’autorité fédérale, les Communautés et les Régions en ce qui concerne l’amélioration de la qualité de l’air, en vue de promouvoir la santé publique (de Mme Elisabeth Meuleman, MM. Philippe Henry et Joris Poschet, Mmes Karin Brouwers, Sabine de Bethune et Brigitte Grouwels, MM. Steven Vanackere, Johan Verstreken, Bert Anciaux et Rob Beenders, Mmes Katia Segers et Güler Turan, MM. Bart Van Malderen et Jean-Jacques De Gucht, Mme Martine Taelman, M. Lode Vereeck, Mme Anne Barzin, M. Jacques Brotchi, Mme Christine Defraigne, MM. Alain Destexhe, Olivier Destrebecq, Gilles Mouyard, Jean-Paul Wahl, Christophe Bastin, François Desquesnes et Bertin Mampaka Mankamba et Mme Véronique Waroux; doc. 391/1)

Verzoek tot het opstellen van een informatieverslag betreffende de noodzakelijke samenwerking tussen de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten inzake de verbetering van de luchtkwaliteit, met het oog op de bevordering van de volksgezondheid (van mevrouw Elisabeth Meuleman, de heren Philippe Henry en Joris Poschet, de dames Karin Brouwers, Sabine de Bethune en Brigitte Grouwels, de heren Steven Vanackere, Johan Verstreken, Bert Anciaux en Rob Beenders, de dames Katia Segers en Güler Turan, de heren Bart Van Malderen en Jean-Jacques De Gucht, mevrouw Martine Taelman, de heer Lode Vereeck, mevrouw Anne Barzin, de heer Jacques Brotchi, mevrouw Christine Defraigne, de heren Alain Destexhe, Olivier Destrebecq, Gilles Mouyard, Jean-Paul Wahl, Christophe Bastin, François Desquesnes en Bertin Mampaka Mankamba en mevrouw Véronique Waroux; stuk 391/1)

Mme Elisabeth Meuleman (Ecolo-Groen). –

Mevrouw Elisabeth Meuleman (Ecolo-Groen). – Ik wil eerst en vooral mijn tevredenheid uitspreken over het feit dat we tot een consensus zijn gekomen, dat er een informatieverslag over de luchtkwaliteit komt en dat dit in de Senaat zal worden behandeld. In het verzoek tot het opstellen van een informatieverslag wordt benadrukt welke maatregelen in ons land al genomen worden. Het is zeer duidelijk dat de bevoegdheden hieromtrent verdeeld zijn, dat er heel wat bevoegdheden op het vlak van mobiliteit en milieu bij de gewesten liggen, maar dat er ook op het federale niveau bevoegdheden blijven, zoals fiscaliteit en de vergroening van onze fiscaliteit. Als we willen inzetten op de modal shift, hebben we natuurlijk de NMBS nodig. Het is duidelijk dat de bevoegdheden inzake luchtkwaliteit de gewestgrenzen overschrijden en een behandeling in de Senaat verdienen. Het lokale niveau speelt daarbij eveneens een belangrijke rol. Er moeten lokale luchtkwaliteitsplannen komen, en met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen kunnen daarover suggesties worden geformuleerd.

Het is goed dat de nadruk wordt gelegd op wat reeds wordt gedaan en op het feit dat er vooruitgang wordt geboekt, maar laten we niet vergeten dat we kritisch moeten blijven. De actualiteit toont aan dat er nog heel wat werk voor de boeg is. We kregen deze week de nieuwe luchtkwaliteitskaarten, waaruit zeer duidelijk bleek dat er grote problemen zijn met stikstofdioxide en zwarte koolstof of roet, die verkeerspolluenten zijn, en dat dit probleem zich niet beperkt tot de grote steden. Het probleem manifesteert zich veel ruimer. De zogenaamde street canyons, de straten waar de luchtkwaliteit echt te vervuild is en waar de vuile lucht blijft hangen, vormen ook in kleinere steden en gemeenten een probleem voor onze gezondheid, maar zeker voor de gezondheid van kinderen, die het meest kwetsbaar zijn. Als we zien wat de gevolgen zijn van die vuile lucht, beseffen we dat er drastische maatregelen nodig zijn. Er bestaan duidelijke normen inzake luchtvervuiling en luchtkwaliteit. De Europese normen worden niet overal gehaald, niet in de grote steden, en evenmin in de kleinere steden en gemeenten. We moeten er eerst en vooral naar streven om die Europese normen op korte termijn te halen, zoals de Europese commissie zegt. In dat verband ben ik van mening dat de vooropgestelde termijn, 2030, veel te laat is. De Europese normen zijn bovendien veel te ruim, het zijn geen veilige normen. We moeten proberen de luchtvervuiling verder terug te dringen dan de normen van 40 microgram die door Europa worden vooropgesteld.

 

Ik hoop dat iedereen het verzoek dat voorligt zal steunen en dat we het werk snel kunnen aanvatten om tot een urgentieplan te komen. Dat is hetgeen Greenpeace vraagt en wat burgers vandaag vragen op de voorpagina van De Morgen. De burgers zijn bijzonder bezorgd en ze zullen de overheden voor hun verantwoordelijkheid stellen. Ik hoop dat we hierrond echt nuttig werk kunnen verrichten.

M. Rob Beenders (sp.a). –

De heer Rob Beenders (sp.a). – Ook sp.a is heel blij dat een consensustekst op tafel ligt en dat we een informatieverslag zullen kunnen opstellen over een actueel en heel belangrijk thema.

Iedereen zal het er wel over eens zijn dat luchtverontreiniging een belangrijk aspect van de globale milieuproblematiek is. Broeikasgassen en uitlaatgassen van auto- en luchtverkeer, pcb’s… stoppen niet aan de grenzen van de gemeenten, de gewesten en zelfs niet aan de landsgrenzen.

Het is dan ook uitermate belangrijk dat de Senaat een coördinerende rol speelt en gepaste aanbevelingen formuleert. De tijd is er ook rijp voor. Bij de Belgische bevolking is de aandacht voor gezonde luchtkwaliteit de jongste jaren enorm toegenomen. Er is een draagvlak voor maatregelen. We moeten die kans met beide handen grijpen.

Niet alleen in grote steden zoals Brussel, maar ook in kleine gemeenten is luchtkwaliteit een issue. De bevolking vraagt dat de overheid maatregelen neemt om de luchtkwaliteit te verbeteren. Vorige week nog meldden de media dat heel Vlaanderen zich op het vlak van luchtkwaliteit in de gevarenzone bevindt. Kleine gemeenten ontsnappen daar niet aan.

Vandaag las ik in de krant dat een burgerbeweging eraan denkt om een rechtszaak aan te spannen met de eis dat er propere lucht komt. Ik was beschaamd toen ik dat bericht las. Het is eigenlijk een schande dat de burger naar de rechtbank moet stappen om gezonde lucht te krijgen. Het is de verdomde plicht van politici om ervoor te zorgen dat de lucht proper is. Als de Senaat hiertoe kan bijdragen, dan moet hij dat doen en dan moeten we vooral niet discussiëren over de rol van de Senaat. Neen, we moeten ervoor zorgen dat we aanbevelingen formuleren die ertoe bijdragen dat de lucht proper wordt.

Betere lucht is niet alleen noodzakelijk. De sterftecijfers bij kinderen en kwetsbare groepen zijn beschamend hoog. Uit cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat alleen al in België jaarlijks 3.300 mensen sterven aan de gevolgen van luchtverontreiniging. Dat cijfer moet dalen en daar moeten we samen werk van maken. Dat is onze verdomde plicht en verantwoordelijkheid.

Gemeenten, gewesten en de federale overheid nemen reeds heel wat maatregelen. Toch is er nood aan meer maatregelen en vooral aan coördinatie en goede samenwerking tussen de verschillende overheden van ons land.

We zijn er dan ook van overtuigd dat de Senaat hierover een boeiend informatieverslag kan opstellen. Onze fractie zal dan ook constructief en enthousiast meewerken.

M. Joris Poschet (CD&V). –

De heer Joris Poschet (CD&V). – Luchtverontreiniging vormt één van de grootste uitdagingen van onze tijd. Dan hebben we het over broeikasgassen, roet, stikstofdioxide, pcb’s enzovoort. Bepaalde van die stoffen werden de jongste jaren gelukkig teruggedrongen, zoals de ozonafbrekende emissies. Ik herinner mij nog dat toen ik een kwarteeuw geleden op de lagere schoolbanken zat, het nieuws bol stond van het gat in de ozonlaag. Ook met zure regen werden we bijna dagelijks op de televisie geconfronteerd. Het is dus mogelijk om met een pak ambitie, durf en samenwerking de weg vooruit te vinden en de emissie van schadelijke stoffen drastisch terug te dringen. De weg vooruit ook naar een betere levenskwaliteit.

Zo is ook de uitstoot van zware metalen sterk teruggedrongen. Maar we moeten ook realistisch zijn, want de aanwezigheid van andere stoffen neemt nog toe. Het is een thema waarvan de mensen, die wij allemaal vertegenwoordigen, wakker liggen. Dit thema leeft in de stad, op het platteland, bij jong en bij oud. Het is ook een thema dat mij persoonlijk bijzonder na aan het hart ligt. Ik organiseer al enkele jaren een onderzoek op basis van lindenboombladeren in Brussel, in samenwerking met de Universiteit Antwerpen. Daar zien we een aantal significante factoren, zoals de aanwezigheid van verkeer. De afstand van het verkeer tot de woongebieden heeft een cruciale impact. We zullen dat ook ontdekken in de hoorzittingen.

Luchtverontreiniging blijft de belangrijkste milieufactor bij vermijdbare ziekten en voortijdige sterfte. Volgens de Werldgezondheidsorganisatie stierven zo vorig jaar in België bijvoorbeeld meer dan drieduizend Belgen aan de gevolgen van luchtverontreiniging. Er is niet enkel de menselijke kost, er is ook een economische kost. Het zou ons land 8 miljard euro kosten per jaar als we kijken naar de impact op landbouw, ziekteverlof en de gezondheidszorg.

Luchtverontreiniging en fijnstof kennen geen geografische grenzen. Zo komt een groot aandeel van het fijnstof van onze buurlanden naar ons gewaaid. Luchtverontreiniging kent ook geen bevoegdheidsgrenzen. Het is een uitdaging dat elk bevoegdheidsniveau op zijn niveau moet aangaan. Van de Europese Unie, over het federale niveau, naar de Gemeenschappen en de Gewesten, tot het lokale bestuur. Het maakt juist van onze assemblee de plaats bij uitstek om die strijd tegen fijnstof en luchtvervuiling een duw in de rug te geven. Daarom dank ik ook dat hier over de grenzen van meerderheid en oppositie, hoe die grenzen ook mogen lopen, samengewerkt kan worden. Ik kijk uit naar een vruchtbaar informatieverslag.

M. François Desquesnes (cdH). – Nous soutiendrons la demande, que nous avons d’ailleurs cosignée. Nous aurions voulu avoir plus de temps pour développer davantage ce qui a déjà été réalisé et ce qui est en cours à l’échelon wallon, qui apparaît plus faiblement dans la note de motivation. Cependant, nous rejoignons tout à fait cette démarche.

De heer François Desquesnes (cdH). –

Mme Anne Barzin (MR). – Mon groupe soutient cette demande de rapport d’information.

Le texte, remanié par différents groupes, débouche sur un consensus plus large. Il s’agit d’une thématique de santé publique très importante, qui a aussi des impacts économiques. Je me réjouis que nous ayons pu avoir des discussions intéressantes allant au-delà des clivages majorité-opposition. Il importait de mettre l’accent sur les aspects liés aux maisons, aux bâtiments et aux transports, et de nombreuses actions peuvent encore être menées dans ce domaine.

Mevrouw Anne Barzin (MR). –

M. Christophe Lacroix (PS). – Je félicite les collègues qui sont à l’origine de cette demande de rapport d’information. Nous le soutiendrons également, et bravo pour le travail de préparation.

De heer Christophe Lacroix (PS). –

  La discussion est close.

  De bespreking is gesloten.

  Il sera procédé ultérieurement au vote sur la demande d’établissement d’un rapport d’information.

  De stemming over het verzoek tot het opstellen van een informatieverslag heeft later plaats.

Dotation du Sénat – Ajustement de la dotation pour l’exercice 2018 (Doc. 6‑375)

Dotatie van de Senaat – Aanpassing van de dotatie voor het dienstjaar 2018 (Stuk 6‑375)

Discussion

Bespreking

M. Bert Anciaux (sp.a), rapporteur. –

De heer Bert Anciaux (sp.a), rapporteur. – Tijdens de zitting van 24 november vorig jaar heeft de Senaat zijn begroting voor het dienstjaar 2018 goedgekeurd. We hebben toen beslist dat we het met 46 miljoen moesten doen. Dat is 1.650.000 euro minder ten opzichte van wat in de Belgische begroting is voorzien. Dat betekent dat bij de begrotingscontrole de post voor de Senaat al met 1.650.000 euro kan verminderen.

De begroting van de Senaat wordt nu inderdaad nog eens met 4 miljoen euro verminderd omdat de Senaat en de Kamer hebben afgesproken om de verantwoordelijkheid en de financiering van de veiligheidsagenten niet langer door de Senaat te laten opnemen, maar door de Kamer. Hoe is die vermindering van 4 miljoen te verklaren? Enerzijds door de overdracht van de veiligheidsagenten. Op dit ogenblik bedraagt de kost voor de veiligheidsagenten ongeveer 2.900.000 euro, voor 33 veiligheidsagenten. In de loop van 2018 hadden we voorzien dat er tien bijkomende veiligheidsagenten zouden worden aangeworven, wat ons op 43 veiligheidsagenten brengt. Daardoor verhoogt het bedrag met 600.000 euro. In de loop van 2018 worden er eveneens zeven veiligheidsagenten vervangen die op pensioen gaan, maar die nog gedurende een jaar, of een andere periode, afhankelijk van hun anciënniteit, ten koste van de Senaat vallen. Als we die zeven agenten daarbij rekenen – zeven maal 60.000 euro, dus 420.000 euro – komen we aan een bedrag van 3.920.000 euro. Rekening houdend met een kleine reserve, afhankelijk van het aantal veiligheidsagenten dat al dan niet met pensioen gaat, hebben we dat bedrag, samen met de verantwoordelijken van de Kamer, afgerond op 4 miljoen euro. Daarom willen we u voorstellen om de begroting van de Senaat te verlagen van 46 miljoen euro naar 42 miljoen euro.

 

Door de beslissingen in deze legislatuur vanaf 2014, zou de begroting in 2018 op basis van de niet-geïndexeerde bedragen, dus op basis van de waarde van de euro in 2013, 39.300.000 euro bedragen. Met een indexering komt dat op 42 miljoen euro. Dat betekent een reële vermindering van de kost van de Senaat met 44 procent ten opzichte van de begroting van 2013. Dat is in vijf jaar tijd toch een aanzienlijke vermindering van de kost van de Senaat.

Mme Lieve Maes (N‑VA). –

Mevrouw Lieve Maes (N‑VA). – De heer Anciaux heeft het volledige verslag weergegeven en ik beperk me dan ook tot een korte aanvulling namens mijn fractie.

Tijdens de plenaire vergadering van november heb ik al gezegd dat ik op korte termijn een doorbraak in de overheveling van het veiligheidspersoneel verwachtte. Dat is inderdaad gebeurd. We vinden dat een zeer goede stap, want nu zitten de uitgaven voor het veiligheidspersoneel bij de instelling die er eigenlijk het meeste gebruik van maakt en die ook een permanent karakter heeft. Dat is niet meer dan een logische stap en zo wordt de Senaat teruggebracht tot zijn reële gewicht. Wij zullen dit dan ook volop steunen.

Mme Anne Barzin (MR). – Je me réjouis aussi de l’adaptation de la dotation du Sénat découlant de l’accord conclu avec la Chambre des représentants concernant le transfert des agents de sécurité. À cet égard, il me plaît également de souligner les efforts fournis par l’institution. Depuis 2013, sa dotation a diminué d’environ 40%. Il fallait le souligner.

Mevrouw Anne Barzin (MR). –

Mme Elisabeth Meuleman (Ecolo-Groen). –

Mevrouw Elisabeth Meuleman (Ecolo-Groen). – Ik wil er heel kort nog op wijzen dat we ons bij de stemming op het einde van vorig jaar inderdaad hebben onthouden, omdat dat punt nog niet was uitgeklaard. We zijn blij met deze ontwikkeling en zullen de aanpassing aan de dotatie zeker goedkeuren.

  La discussion est close.

  De bespreking is gesloten.

  Il sera procédé ultérieurement au vote sur l’ajustement de la dotation du Sénat.

  De stemming over de aanpassing van de dotatie van de Senaat heeft later plaats.

Présentation de candidats pour une fonction d’assesseur néerlandophone auprès de la section de législation du Conseil d’État

Voordracht van kandidaten voor het ambt van Nederlandstalig assessor
bij de afdeling wetgeving van de Raad van State

Mme la présidente. – L’ordre du jour appelle la présentation d’une liste de trois noms pour la fonction d’assesseur néerlandophone au Conseil d’État.

De voorzitster. – Aan de orde is de voordracht van een lijst met drie namen voor het vacante ambt van Nederlandstalig assessor bij de Raad van State.

Par lettre du 1er décembre 2017, reçue le 6 décembre 2017, le premier président du Conseil d’État a communiqué au Sénat la liste de trois noms, présentée par le Conseil pour la fonction vacante.

Bij brief van 1 december 2017, ontvangen op 6 december 2017, heeft de eerste voorzitter van de Raad van State de lijst met drie namen meegedeeld die door de Raad voor dit vacante ambt wordt voorgedragen.

La présentation du Conseil d’État n’était pas unanime. Par conséquent, le Sénat peut, dans un délai ne pouvant dépasser trente jours à compter de la réception de la présentation du Conseil, soit confirmer la liste présentée par le Conseil d’État, soit présenter une deuxième liste de trois noms qui fait l’objet d’une motivation formelle.

De voordracht van de Raad was niet eenparig. Bijgevolg kan de Senaat, binnen een termijn van ten hoogste dertig dagen vanaf de ontvangst van de mededeling van de voordracht van de Raad, hetzij de door de Raad van State voorgedragen lijst bevestigen, hetzij een tweede lijst met drie namen, die uitdrukkelijk wordt gemotiveerd, voordragen.

La liste des candidats a été distribuée sous le numéro 6‑386/1.

De lijst van de kandidaten werd rondgedeeld onder het nummer 6‑386/1.

Tous les sénateurs ont pu prendre connaissance du curriculum vitae des candidats, qui remplissent tous les conditions légales de nomination.

Alle senatoren hebben kennis kunnen nemen van het curriculum vitae van de kandidaten, die allen voldoen aan de wettelijke benoemingsvoorwaarden.

La commission des Affaires institutionnelles a entendu les candidats le 15 janvier dernier; tous les sénateurs ont été invités à assister à cette audition.

De commissie voor de Institutionele Aangelegenheden heeft de kandidaten gehoord op 15 januari jongstleden; alle senatoren waren uitgenodigd om de hoorzitting bij te wonen.

La Commission a ensuite procédé, en comité secret, à une comparaison de leurs titres et mérites.

De commissie is vervolgens, met gesloten deuren, overgegaan tot een vergelijking van hun titels en verdiensten.

Le rapporteur est M. Jan Becaus. Je lui donne la parole.

De rapporteur is de heer Jan Becaus. Hij heeft het woord.

M. Jan Becaus (N‑VA), rapporteur. –

Le 24 avril 2017, le Conseil d’État a publié au Moniteur belge, en application de l’article 80 des lois coordonnées sur le Conseil d’État, une vacance pour un mandat d’assesseur néerlandophone auprès de la section de législation.

Selon le procès-verbal de son audience publique du 3 octobre 2017, dont une copie a été transmise à la présidente du Sénat par le premier président du Conseil d’État par lettre du 1er décembre 2017, reçue au greffe le 6 décembre 2017, l’assemblée générale du Conseil d’État n’a pas pu atteindre l’unanimité pour la présentation des candidats. Par conséquent, le Sénat peut, en vertu des articles 70, §1er, alinéa 8, et 80, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d’État, dans un délai ne pouvant dépasser trente jours, soit confirmer la liste présentée par le Conseil d’État (voir doc. Sénat, no 6‑386/1), soit présenter une deuxième liste de trois noms formellement motivée.

Le 18 décembre 2017, le Bureau du Sénat a décidé, conformément aux articles 70, §1er, alinéa 9, et 80, alinéa 2, des lois coordonnées sur le Conseil d’État, que les candidats à la fonction à pourvoir devaient être entendus par la commission des Affaires institutionnelles.

Toutefois, un problème s’est posé concernant le délai de trente jours dans lequel le Sénat peut se prononcer sur la présentation. En effet, ce délai a pris cours à compter de la réception de la communication de la présentation, le 6 décembre 2017, et devait donc expirer le 5 janvier 2018. Étant donné que le Sénat ne tenait pas de séance plénière pendant le mois de décembre 2017, ce délai risquait d’être dépassé. L’article 70, §1er, alinéa 11, des lois coordonnées sur le Conseil d’État, prévoit toutefois l’interruption de ce délai « pendant les vacances parlementaires fixées par la Chambre et le Sénat ». Bien que cette disposition soit formulée de manière extrêmement vague, il en ressort que le législateur a souhaité, d’une part, faire en sorte que le parlement puisse aussi exercer effectivement, en toutes circonstances, ses compétences légales concernant les présentations en vue de nominations au Conseil d’État et, d’autre part, éviter que la procédure de nomination ne puisse se prolonger plus longtemps que nécessaire. Lors de sa réunion du 27 mars 2017, le Bureau du Sénat a souscrit à l’interprétation selon laquelle le délai de trente jours ne court pas pendant les périodes de vacances fixées par la commission parlementaire de concertation.

À la demande du Sénat, la commission de concertation a donc décidé le 20 décembre 2017 que le délai serait suspendu pendant les vacances de Noël, soit du 23 décembre 2017 au 7 janvier 2018 inclus. Le Sénat peut donc à présent se prononcer en temps utile sur la présentation en sa séance plénière du 19 janvier 2018.

Eu égard à ce qui précède, la présidente de la commission des Affaires institutionnelles a invité les trois candidats à la fonction d’assesseur à pourvoir, par courriels du 22 décembre 2017, à être entendus à huis clos le 15 janvier 2018. Ces trois candidats sont:

1. M. Johan Put, professeur à la Katholieke Universiteit Leuven et assesseur auprès de la section de législation du Conseil d’État;

2. M. Yves Stevens, chargé de cours principal à la Katholieke Universiteit Leuven;

3. M. Dirk Van Gestel, juriste auprès de l’Agentschap Wonen Vlaanderen.

De heer Jan Becaus (N‑VA), rapporteur. – De tekst die ik nu zal voorlezen, werd opgesteld door de diensten van de Senaat. Waarvoor mijn dank. Het is een beetje droge stof. Mijn excuses daarvoor.

Op 24 april 2017 heeft de Raad van State met toepassing van artikel 80 van de gecoördineerde wetten op de Raad van State in het Belgisch Staatsblad een vacature gepubliceerd voor een mandaat van Nederlandstalig assessor bij de afdeling wetgeving.

Blijkens de notulen van de openbare zitting van de algemene vergadering van de Raad van State van 3 oktober 2017, waarvan een afschrift door de eerste voorzitter van de Raad van State bij brief van 1 december 2017, ter griffie ontvangen op 6 december 2017, aan de voorzitster van de Senaat is toegezonden, heeft de algemene vergadering van de Raad van State geen eenparigheid van stemmen bereikt bij de voordracht van kandidaten. Bijgevolg kan de Senaat krachtens artikel 70, §1, achtste lid, en artikel 80, tweede lid, van de voormelde gecoördineerde wetten, binnen een termijn van ten hoogste dertig dagen, hetzij de door de Raad van State voorgedragen lijst bevestigen (zie stuk Senaat, nr. 6‑386/1), hetzij een tweede lijst met drie namen die uitdrukkelijk wordt gemotiveerd, voordragen.

Op 18 december 2017 heeft het Bureau van de Senaat besloten dat de kandidaten voor het te begeven ambt, overeenkomstig artikel 70, §1, negende lid, en artikel 80, tweede lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, door de commissie voor de Institutionele Aangelegenheden dienden te worden gehoord.

Er rees echter een probleem met betrekking tot de termijn van dertig dagen waarbinnen de Senaat zich over de voordracht kan uitspreken. Die is immers beginnen te lopen bij de ontvangst van de mededeling van de voordracht op 6 december 2017 en zou bijgevolg verstrijken op 5 januari 2018. Aangezien de Senaat geen plenaire vergadering zou houden tijdens de maand december 2017, dreigde de termijn alzo te worden overschreden. Artikel 70, §1, elfde lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State voorziet evenwel in de stuiting van die termijn “tijdens het parlementair reces zoals bepaald door Kamer en Senaat”. Hoewel die bepaling hoogst onduidelijk geformuleerd is, blijkt daaruit de bekommernis van de wetgever dat, enerzijds, het parlement zijn wettelijke bevoegdheden met betrekking tot de voordrachten voor benoemingen bij de Raad van State in alle omstandigheden ook daadwerkelijk moet kunnen uitoefenen, terwijl, anderzijds, de benoemingsprocedure niet langer dan nodig mag aanslepen. Tijdens zijn vergadering van 27 maart 2017 heeft het Bureau van de Senaat zich achter de interpretatie geschaard dat de dertigdagentermijn niet loopt tijdens de door de parlementaire overlegcommissie vastgestelde recesperiodes.

Op verzoek van de Senaat heeft de overlegcommissie daarom op 20 december 2017 beslist dat de termijnen tijdens het kerstreces zouden worden geschorst van 23 december 2017 tot en met 7 januari 2018. Daardoor kan de Senaat zich vandaag tijdens de plenaire vergadering van 19 januari 2018 tijdig over de voordracht uitspreken.

Gelet op het voorgaande heeft de voorzitster van de commissie voor de Institutionele Aangelegenheden alle drie de kandidaten voor het te begeven ambt van assessor bij e-mails van 22 december 2017 uitgenodigd om met gesloten deuren te worden gehoord op 15 januari 2018, namelijk:

1. de heer Johan Put, hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en assessor bij de afdeling wetgeving van de Raad van State;

2. de heer Yves Stevens, hoofddocent aan de Katholieke Universiteit Leuven;

3. de heer Dirk Van Gestel, beleidsjurist bij het Agentschap Wonen Vlaanderen.

3. M. Dirk Van Gestel, juriste auprès de l’Agentschap Wonen Vlaanderen.

Le 15 janvier 2018, la commission a entendu M Johan Put.

M. Yves Stevens avait fait savoir qu’il ne pouvait pas être présent à l’audition. Il a demandé que sa candidature soit examinée sur la base des documents écrits déposés.

M. Dirk Van Gestel avait également fait savoir qu’il ne serait pas présent à l’audition. Il a déclaré qu’il souscrivait au classement établi par le Conseil d’État et à sa motivation.

La proposition de la commission est la suivante:

Considérant:

– que le curriculum vitae des trois candidats, ainsi que la lettre du premier président du Conseil d’État datée du 1er décembre 2017 et la copie du procès-verbal de l’audience publique de l’assemblée générale du Conseil d’État du 3 octobre 2017 ont été communiqués aux membres de la commission;

– que le Sénat a donné aux candidats l’occasion d’être entendus à huis clos et que la commission des Affaires institutionnelles a effectivement auditionné l’un d’entre eux;

– que tous les sénateurs ont eu l’opportunité d’être présents à cette audition;

– qu’après l’audition, la commission a examiné le curriculum vitae des trois candidats et a tenu un débat à huis clos, au cours duquel elle a procédé à une comparaison et à une mise en balance des titres et mérites respectifs des candidats;

la commission, réunie le 15 janvier 2018, propose, à l’unanimité des 11 membres présents, de confirmer la liste de candidats présentée par le Conseil d’État et de faire sienne la motivation donnée par celui-ci.

Cette liste se présente comme suit:

  Premier candidat: M. Johan Put, professeur à la Katholieke Universiteit Leuven et assesseur auprès de la section de législation du Conseil d’État;

  Deuxième candidat: M. Yves Stevens, chargé de cours principal à la Katholieke Universiteit Leuven;

  Troisième candidat: M. Dirk Van Gestel, juriste auprès de l’Agentschap Wonen Vlaanderen.

Confiance a été faite au rapporteur pour un rapport oral en séance plénière.

3. de heer Dirk Van Gestel, beleidsjurist bij het Agentschap Wonen Vlaanderen.

Op 15 januari 2018 heeft de commissie de heer Johan Put gehoord.

De heer Yves Stevens had laten weten niet op de hoorzitting aanwezig te kunnen zijn. Hij heeft daarbij gevraagd zijn kandidatuur te beoordelen op basis van de ingediende geschreven stukken.

De heer Dirk Van Gestel had eveneens laten weten niet op de hoorzitting aanwezig te zullen zijn. Hij heeft daarbij verklaard de door de Raad van State gegeven rangschikking en de motivering ervan te onderschrijven.

Het voorstel van de commissie luidt als volgt:

Overwegende:

– dat de curricula vitae van de drie kandidaten, alsook de brief van de eerste voorzitter van de Raad van State van 1 december 2017 en het bijgevoegde afschrift van de notulen van de openbare zitting van de algemene vergadering va    n de Raad van State van 3 oktober 2017ter beschikking van de leden van de commissie werden gesteld;

– dat de Senaat de kandidaten de kans heeft geboden met gesloten deuren te worden gehoord en dat de commissie voor de Institutionele Aangelegenheden een kandidaat effectief heeft gehoord;

– dat alle senatoren de kans hebben gehad op de hoorzitting aanwezig te zijn;

– dat de commissie na de hoorzitting de curricula vitae van de drie kandidaten heeft doorgenomen en een debat met gesloten deuren heeft gehouden, waarbij zij de respectieve aanspraken en verdiensten van de kandidaten heeft vergeleken en afgewogen;

stelt de commissie, tijdens haar vergadering van 15 januari 2018, bij eenparigheid van de 11 aanwezige leden, voor om de door de Raad van State voorgedragen kandidatenlijst te bevestigen en de daartoe opgegeven motivering van de Raad over te nemen.

Die lijst ziet er als volgt uit:

  eerste kandidaat: de heer Johan Put, hoogleraar aan de Katholieke Universiteit Leuven en assessor bij de afdeling wetgeving van de Raad van State;

  tweede kandidaat: de heer Yves Stevens, hoofddocent aan de Katholieke Universiteit Leuven;

  derde kandidaat: de heer Dirk Van Gestel, beleidsjurist bij het Agentschap Wonen Vlaanderen.

Vertrouwen werd geschonken aan de rapporteur voor het uitbrengen van een mondeling verslag in de plenaire vergadering

Mme la présidente. – Quelqu’un demande-t-il la parole?

Puisque personne ne demande la parole, je propose que le Sénat confirme la liste présentée par le Conseil d’État.

(Assentiment)

De voorzitster. – Vraagt iemand het woord?

Daar niemand het woord vraagt, stel ik voor dat de Senaat de door de Raad van State voorgestelde lijst bevestigt.

(Instemming)

Prise en considération de propositions

Inoverwegingneming van voorstellen

Mme la présidente. – La liste des propositions à prendre en considération a été distribuée.

Est-ce qu’il y a des observations?

De voorzitster. – De lijst van de in overweging te nemen voorstellen werd rondgedeeld.

Zijn er opmerkingen?

Mme Annick De Ridder (N‑VA). –

Mevrouw Annick De Ridder (N‑VA). – Wij weten dat het een prerogatief is van de voorzitter, maar wij willen toch in het verslag laten optekenen dat het voor onze fractie geen must is om deze kwestie in de Senaat te behandelen. We weten dat we met die mening alleen staan.

Mme la présidente. – Puisqu’il n’y a pas d’autres observations, ces propositions sont considérées comme prises en considération et renvoyées à la commission indiquée par le Bureau.

De voorzitster. – Aangezien er geen verdere opmerkingen zijn, beschouw ik die voorstellen als in overweging genomen en verzonden naar de commissies die door het Bureau zijn aangewezen.

(La liste des propositions prises en considération figure en annexe.)

(De lijst van de in overweging genomen voorstellen wordt in de bijlage opgenomen.)

Assemblée parlementaire de l’Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe (OSCE)

Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor de veiligheid en de samenwerking in Europa (OVSE)

Mme la présidente. – Le Sénat est saisi d’une demande tendant à modifier la composition de la délégation auprès de l’Assemblée parlementaire de l’Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe (OSCE).

De voorzitster. – Bij de Senaat is een voorstel ingediend tot wijziging van de samenstelling van de delegatie in de Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor de veiligheid en de samenwerking in Europa (OVSE).

Mme Olga Zrihen remplace M. Christophe Lacroix en tant que membre.

Mevrouw Olga Zrihen vervangt de heer Christophe Lacroix als lid.

(Assentiment)

(Instemming)

  Il en sera donné connaissance au ministre des Affaires étrangères et au président de l’Assemblée parlementaire de l’Organisation pour la sécurité et la coopération en Europe.

  Hiervan zal kennis worden gegeven aan de minister van Buitenlandse Zaken en aan de voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Organisatie voor de veiligheid en de samenwerking in Europa

Groupe de contrôle parlementaire conjoint spécialisé pour Europol

Gezamenlijke Parlementaire Controlegroep (GPC) inzake Europol

Mme la présidente. – Le Sénat est saisi d’une demande tendant à modifier la composition de la délégation auprès du Groupe de contrôle parlementaire conjoint spécialisé pour Europol.

De voorzitster. – Bij de Senaat is een voorstel ingediend tot wijziging van de samenstelling van de delegatie in de Gezamenlijke Parlementaire Controlegroep (GPC) inzake Europol.

  Mme Simone Susskind remplace Mme Olga Zrihen en tant que membre.

  Mevrouw Simone Susskind vervangt mevrouw Olga Zrihen als lid.

(Assentiment)

(Instemming)

Décès d’anciens sénateurs

Overlijden van oud‑senatoren

Mme la présidente. – Le Sénat a appris avec un vif regret le décès de M. Frédéric François, sénateur honoraire, et de MM. Fons Vergote, Freddy Van Gaever, Michel Dighneef et Jozef Frans Houben, anciens sénateurs.

Votre présidente a adressé les condoléances de l’Assemblée aux familles de nos regrettés anciens collègues.

De voorzitster. – De Senaat heeft met groot leedwezen kennisgenomen van het overlijden van de heer Frédéric François, eresenator, en van de heren Fons Vergote, Freddy Van Gaever, Michel Dighneef en Jozef Frans Houben, gewezen senatoren.

Uw voorzitster heeft het rouwbeklag van de vergadering aan de familie van onze betreurde gewezen medeleden betuigd.

Votes

Stemmingen

(Les listes nominatives figurent en annexe.)

(De naamlijsten worden in de bijlage opgenomen.)

Rapport d’information concernant l’optimisation de la coopération entre le gouvernement fédéral et les Régions en ce qui concerne la publicité des mesures politiques en faveur des indépendants et des PME, ainsi qu’en ce qui concerne la simplification administrative (Doc. 6‑320)

Informatieverslag betreffende het optimaliseren van de samenwerking tussen de federale overheid en de Gewesten inzake de bekendmaking van de beleidsmaatregelen ten gunste van de zelfstandige ondernemers en de kmo’s, alsook inzake de administratieve vereenvoudiging (Stuk 6‑320)

Vote no 1

Stemming 1

Groupe linguistique néerlandais

Nederlandse taalgroep

Présents: 27
Pour: 17
Contre: 0
Abstentions: 10

Aanwezig: 27
Voor: 17
Tegen: 0
Onthoudingen: 10

Groupe linguistique français

Franse taalgroep

Présents: 16
Pour: 16
Contre: 0
Abstentions: 0

Aanwezig: 16
Voor: 16
Tegen: 0
Onthoudingen: 0

Le sénateur de communauté germanophone a voté pour.

De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voorgestemd.

  Le rapport d’information a obtenu la majorité des suffrages et au moins un tiers des suffrages dans chaque groupe linguistique.

  Le rapport est adopté et sera communiqué au premier ministre, au Vice-premier ministre et ministre de l’Emploi, de l’Économie et des Consommateurs, au ministre des Classes moyennes, des Indépendants, des PME, de l’Agriculture et de l’Intégration sociale, ainsi qu’au président de la Chambre des représentants et aux ministres-présidents et présidents des parlements des Communautés et des Régions.

  Het informatieverslag heeft de meerderheid van de uitgebrachte stemmen en minstens een derde van de uitgebrachte stemmen behaald in elke taalgroep.

  Het verslag is aangenomen en zal worden meegedeeld aan de eerste minister, aan de vice-eersteminister en minister van Werk, Economie en Consumenten en aan de minister van Middenstand, Zelfstandigen, KMO’s, Landbouw en Maatschappelijke Integratie, evenals aan de voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigers en aan de minister-presidenten en de voorzitters van de parlementen van de Gemeenschappen en de Gewesten.

Demande d’établissement d’un rapport d’information concernant la nécessaire collaboration entre l’autorité fédérale, les Communautés et les Régions en ce qui concerne l’amélioration de la qualité de l’air, en vue de promouvoir la santé publique (Doc. 6‑391)

Verzoek tot het opstellen van een informatieverslag betreffende de noodzakelijke samenwerking tussen de federale overheid, de Gemeenschappen en de Gewesten inzake de verbetering van de luchtkwaliteit, met het oog op de bevordering van de volksgezondheid (Stuk 6‑391)

Vote no 2

Stemming 2

Groupe linguistique néerlandais

Nederlandse taalgroep

Présents: 27
Pour: 17
Contre: 0
Abstentions: 10

Aanwezig: 27
Voor: 17
Tegen: 0
Onthoudingen: 10

Groupe linguistique français

Franse taalgroep

Présents: 16
Pour: 16
Contre: 0
Abstentions: 0

Aanwezig: 16
Voor: 16
Tegen: 0
Onthoudingen: 0

Le sénateur de communauté germanophone a voté pour.

De Duitstalige gemeenschapssenator heeft voorgestemd.

  La demande a obtenu la majorité des suffrages et au moins un tiers des suffrages dans chaque groupe linguistique.

  Par conséquent, la demande est adoptée.

  Le rapport d’information a été envoyé par le Bureau à la Commission des matières transversales – compétences régionales.

  Het verzoek heeft de meerderheid van de uitgebrachte stemmen en minstens een derde van de uitgebrachte stemmen behaald in elke taalgroep.

  Derhalve is het verzoek aangenomen.

  Het werd door het Bureau naar de Commissie voor de Transversale Aangelegenheden – Gewestbevoegdheden verzonden.

Dotation du Sénat – Ajustement de la dotation pour l’exercice 2018 (Doc. 6‑375)

Dotatie van de Senaat – Aanpassing van de dotatie voor het dienstjaar 2018 (Stuk 6‑375)

Vote no 3

Stemming 3

Présents: 44
Pour: 44
Contre: 0
Abstentions: 0

Aanwezig: 44
Voor: 44
Tegen: 0
Onthoudingen: 0

  L’ajustement de la dotation pour l’exercice 2018 est adopté.

  De aanpassing van de dotatie voor het dienstjaar 2018 is aangenomen.

Ordre des travaux

Regeling van de werkzaamheden

Mme la présidente. – L’ordre du jour de la présente séance est ainsi épuisé.

La prochaine séance aura lieu le vendredi 23 février.

De voorzitster. – De agenda van deze vergadering is afgewerkt.

De volgende vergadering vindt plaats op vrijdag 23 februari.

(La séance est levée à 12 h 35.)

(De vergadering wordt gesloten om 12.35 uur.)

Excusés

Berichten van verhindering

Mme Gahouchi et M. Wahl, pour raison de santé;

MM. Destexhe et Daems, en mission à l’étranger;

Mmes Vienne, Taelman et Van dermeersch et MM. Henry en D’haeseleer, pour d’autres devoirs, demandent d’excuser leur absence à la présente séance.

Afwezig met bericht van verhindering:

Mevrouw Gahouchi en de heer Wahl, om gezondheidsredenen;

De heren Destexhe en Daems, met opdracht in het buitenland;

De dames Vienne, Taelman en Van dermeersch en de heren Henry en D’haeseleer, wegens andere plichten.

  Pris pour information.

  Voor kennisgeving aangenomen.